Оралдағы коммуналдық апаттың себебі белгілі болды. Билік «басқа» құбыр сатып алған
Оралдағы ауқымды су айыру 2009 жылы шыны талшықтан жасалған құбырларды сатып алған шенеуніктердің кінәсінен. Бұл қатені түзету салық төлеушілерге 3 млрд теңге түседі.
Кәріз құбырлары тесілген жерді байқамай жарып алған ешқандай экскаватор жоқ, болмаған да. Шыны талшықтан жасалған құбыр ағынды сулардың агрессивті ортасында қарапайым еріп кеткен. 29 мамырда Орал қаласында Деркөл және Зачаганск қалалары арасында болған кәріз магистраліндегі апаттың шынайы себебі осындай. Бұл туралы «Батыс Су Арнасы» ЖШС-нің қызметкері құпиялық жағдайында хабарлады.
— 2010 жылы билік Шолохов бойымен созылып жатқан Деркөл кенті ауданында өтетін кәріз магистралінің құбырларын ауыстыруға 1,5 млрд теңге бөлді, әрі қарай Зачаганск кентіне созылып, тазарту құрылысы Кешенінде аяқталады (ТКК, — ред.ескерт.). Сол кезде облыстық құрылыс басқармасы металл құбырлардың орнына шыны пластиктен 800 миллиметрлік құбырларды салған жобаны бекітті. Жұмыстар аяқталған кезде, барлық мамандар, әсіресе «Батыс Су Арнасы» бұрынғы бас инженері Григорий Вакуленко осы магистралды балансқа қабылдауға қарсы болды. Құрылыс басқармасы композиттік материалдардан жасалған құбырлар металдан жасалған құбырлардан ұзағырақ қызмет етеді деп сендірді. Бірақ бір жыл бұрын осы магистральда осындай ірі апат болды. Ол кезде агрессивті ортада шыны талшық еріп, құбыр өз салмағымен жабысып қалды. Міне, бір жылдан кейін апат қайталанды. Себебі сол-аққан сулар желімді ерітеді және құбыр топырақ салмағымен жабысады. Енді осы кәріз магистраліндегі мұндай жарылулардың үнемі болатыны барлығымызға түсінікті.Енді біздің кәсіпорынға қала бойынша суды үнемі айырып тұруға тура келеді, деді «Орал апталығы» тілшілеріне «Батыс Су Арнасының» маманы.
30 мамыр күні кешке бұл ақпаратты «Батыс Су Арнасы» ЖШС директоры Салават Айбатов растады. Оның айтуынша, осыдан бір жыл бұрын кәріз магистраліндегі ауқымды апаттан кейін шыны пластикті құбырларды полиэтилен құбырына толық ауыстыру жобасы бойынша жобалық-сметалық құжаттама әзірленді.
— Осы коллекторды қайта жаңарту биыл басталады. Өткен жылы біз ЖСҚ әзірледік. Биылғы жылы 1.2 млрд. теңге бөлінді. Конкурс қазірдің өзінде жарияланды. 2019-2020 жылдары біз КСС-19А-дан КОС-қа дейін толық коллекторды полиэтиленге ауыстыруымыз керек. Бұл жұмыстар республикалық бюджеттен қаржыландырылады, – деп хабарлады Салават Айбатов «Орал апталығы» журналистерімен әңгіме барысында.
30 мамыр күні КТК телеарнасына қала әкімінің орынбасары Сергей Доля апат жағдайына түсініктеме бере отырып, шыныпластиктен жасалған құбырдың барлық ұзындығын ауыстырудың толық құнын атады. Оның айтуынша, бұл бюджетке 3 млрд теңге түседі.
– Апат кезінде сусыз 120 мың тұрғын қалған. Бірақ түнде біз Зачаганск кентіне су бердік. Қазіргі уақытта бізде 60 мыңға жуық адам сусыз. Бұл біздің қаламыздың солтүстік-шығыс бөлігі, – деді Сергей Доля телеканалдың тілшісіне.
Жөндеу құны мен сусыз қалған тұрғындар саны осы кәріз магистраліндегі апаттың қалаға қандай ауқымды зардаптармен төндіретінін көрсетеді. Шыныталшықтан жасалған құбырлар пайдаланылған коллектордың жалпы ұзындығы да әсерлі — 15,6 км.және кез келген сәтте осындай серпіліс осы кәріз коллекторының кез келген учаскесінде орын алуы мүмкін. Бұл магистраль қаланың жартысына жуық кәріздік ағындарын жинайтын болғандықтан, осындай әрбір апат судың өшірілуімен қатар жүретін болады.
Бірақ коллектордағы қазіргі аварияның айырмашылығы-сусыз бүкіл қала қалды. Қала басшылығы мен «Батыс Су Арнасы» басшылығы бұл мәселені түсіндіреді, магистралды жөндеу үшін кәріздік ағындардың ағынын тоқтату керек еді. «Батыс Су Арнасы» – дағы біздің дереккөздің айтуынша, бүкіл қаланың сусыз қалуын, апаттан кейінгі алғашқы сағаттарда дұрыс қабылданбаған шешімдермен түсіндіріледі.
– Біздің апат салдарынан алғашында бүкіл қаланы судан айырды. Негізі барлық қаланы емес, қаланың жекелеген шағын аудандарын айыру керек еді. Қайта қосылғанда, су қысымы көтеріле қойған жоқ. Сондықтан қалада су 2-қабаттан жоғары емес, көтеріледі. Бұл барлық білікті қызметкерлерді жұмыстан босатқандықтан, – деп хабарлады дереккөз.
