ҚР Президенттігіне кандидат Әміржан Қосанов: «Мен биліктен ақша алған жоқпын, менде ымыраластық жоқ және оларға ешқандай уәде берген жоқпын»

«Мен сіздердің алдарыңызда бәрін айтқым келеді» — деген сөздермен Әміржан Қосанов әңгімесін Оралдағы кофеендердің бірінде бастады. Онымен кездесуді күтпедім, тіпті мен қалаға келгенін де білмедім. Бірақ ескі таныстардай біз бірден кездестік.

Қосановқа, оның айтуынша, демократиялық күштердің көзқарасы «маңызды». Бұл шын мәнінде ол үшін маңызды екені оның үнінен білініп тұрды. Түсінікті, нақты. Менің оған сұрақтарым аз болды. Сайлау күні келіп жеткен кезде оларды қалай қоюға болады – шындық сәті. Мен одан тек қазір мені мазалайтын сұрақ қойдым, жаппай бұрмаланулар тіркелсе де, ол сайлауды заңды өтті деп есептей ме деп. Ол маған жауап берді. Бірақ барлығы тәртіп бойынша, менің Қосановпен өрбіген әңгіме желісінде.

Фото zakon.kz сайтынан

«Менің қателігім неде?»

Мен мойындаймын- «Ұлт тагдыры» қозғалысынан шығуым қате болды. Оларды ешкім білмейді. Олардың бағдарламасы мен үшін тым тар. Мен жалпы демократиялық ұйымнан шығу керек еді. Тіпті «Журналистер одағынан».

Бірақ, болар іс болды. «Жаңа Қазақстан» қозғалысына біз сайлауға қалай қатысатынымызды талқыладық. Сол кезде Дос Көшімнен «Біздің ұйымнан көрейік»деген ұсыныс болды. Жақсы, көрейік.

Мен қазір олардың өңірлермен қарым-қатынасының кепілдігі сияқтымын., Олардың күшті белсенділері, жақсы ұйымдастырылған штабтары барлық аймақтарда емес. Көп жағдайда олар мені шектейді. Мұнда Орал қаласында екі кездесу болды, екеуінде де адам аз, бірі тіпті қала сыртында болды. Неге қаланың орталығындағы немесе Мәдениет үйінде емес? деп штаб басшыларынан сұрасам. Олар бұл орындарды сайлау комиссиясының көрсеткені деп, дәрменсіз жауап береді.

НЕГЕ САЙЛАУШЫЛАРМЕН КЕЗДЕСУ АЗ

Менің таныстарым бар-бұрынғы жоғары лауазымды тұлғалар, олардың ішінде бұрынғы полиция қызметкерлері бар.Зейнетке шығып билікке қарсы болып отырғандар… Олар мені ықтимал арандатушылық туралы ескертті. Әбілязов не бойкотшылар, тіпті билік бір нәрсе ұйымдастырып, біреуді жарақаттайды, ал сотқа ұйымдастырушы ретінде сен барасың, деп

Біз әлеуметтік желілерге белсенді бардық. Менің қазір әлеуметтік желілердегі жоғары дәрежем туралы мәлімет бар. Қаржы жетіспеген жағдайда, әлеуметтік желілер сайлаушыларға жетуге жақсы көмектесуде. Ал аймақтардағы кездесулер көп ақша кетеді және жаппай және тиімді деп атауға келмейтін аз ғана адамдар жиналады.

САЙЛАУ АЛДЫНДАҒЫ БАҒДАРЛАМАСЫ

Менің сайлауалды бағдарламам жеткілікті – бірақ жанрдың заңы бойынша – ол үлкен бола алмады. Мені тіркемейді ме деп қорықтым, сондықтан жеткілікті қалыпты бағдарлама жасадым. Көптеген өткір заттарды алып тастадым, себебі маған тіркелу керек еді. Шынымды айтсам, мен президенттікке кандидат ретінде тіркелемін деп ойламадым. Пікір-талас барысында мен 22 жыл бойы айтып келе жатқанымды — саяси жүйені өзгерту керек екенін айттым, — бұл туралы пікір-талас барысында тек мен ғана айттым. Мен Қазақстанда бәрі бар-мұнай, алтын, бірақ үш зат – бостандық, шындық және әділдік жетіспейді деп айттым.

НЕГЕ МЕНІ САЙЛАУҒА ДЕЙІН ЖІБЕРДІ

Менің ойымша, екі нәрсе болды. Оларға спарринг-демократиялық тұрғыдан серіктес қажет болды. Олар іздеді. Қосанов соңғы уақытта айтарлықтай қалыпты, Әбілязовпен қарсы көшелерге шақырмайды. Принципті, дәйекті, бірақ қалыпты. Екінші – Қосановта соңғы жеті жылда ұйым жоқ. Ол жалғыз. «Жаңа Қазақстан» тіркелмеді. Онда түсініксіздік, Бапи бір жерде кетті. Неге оны тіркеуге болмайды? Олар ойлайды-оның артында күшті қозғалыс жоқ.

Олар маған қуатты қозғалыс, соның ішінде әлеуметтік желілер арқылы пайда болатынын білмеді.

Қазір олар осы шешімнің тұтқыны. Енді олар: «Неге біз оны тіркедік?»деп отыр.

Бірақ олар мені итере алмайтынын түсінеді. Мен биліктен ақша алған жоқпын, маған ымырасыздық жоқ және мен оларға ешқандай уәде берген жоқпын. Қазір барлық жерде ақпарат жүруде. Маған сол жерден (төбеге көрсетеді) келіп айтты: «Сіз Тоқаевты, барлық мемлекеттік ресурстарымен бірге басып озудасыз» деп.

КІМ БИЛІККЕ ҚАРСЫ – СОЛ МЕН ҮШІН

Мен үшін өз өзгерту талабын білдіре алмайтын наразылық электораты. Мен үшін жүргендердің көбі-билікке қарсы. Егер бұл сайлау болмаса, онда бір жерде жарылуы мүмкін еді. Сайлау билікке қоғамның нақты температурасын сезінуге мүмкіндік береді. Наразылық электоратының нақты дәрежесі. Және билік өздерін бұрмалаушылықпен алдауға болмайды. Керісінше, мен фальсификация қуатты әлеуметтік жарылыстың детонаторы болуы мүмкін екенін ескертгім келеді. Сондықтан да мен билікке сайлау әділ және адал өткізілуге тиіс екенін ескертемін. Егер 9 маусымда билік айнаға қарайтын болса, ештеңе қорқынышты болмайды.

ЖОҚ, МЕН ҚАЖЫГЕЛДИННЕН ЕМЕСПІН

Аканың (Акежан Кажегелльдин – авт) қазір келіссөздер жүргізу жағдайы жоқ. Ол, әрине, менің рухани ағам, серіктесім, бірақ қазір жас қасқыр келіп жатыр…

«МЕН ЖАЛҒЫЗ ЛЕГИТИМИЗАТОР ЕМЕСПІН»

Мені «ақорда жобасы» деп санауға себеп, мені кандидат ретінде тіркеу болды. Ешкім мұны күткен жоқ. Бірақ мұны ақордалықтардан не үшін жасағанын сұрауы керек. Олар сайлауды заңдастыру үшін мені пайдаланғысы келсе, мен жалғыз легитимизатормын деп ойламаймын. Менсіз де олар бұл сайлауды бәсекелестік деп атайды, себебі бес кандидат да осы елдің азаматтары. Мүмкін, оппозициялық емес болар, бірақ олардың да өз бағдарламалары бар, олар да демократиялық құлаққа жағымды нәрсе бірдеңе айтады.

Егер мені тіркемеген болса, мен әлі күнге дейін ескі оппозицияшыларға барар едім, олардың қасиеттеріне алданар едім.Фейсбукте алдағы сайлауды айыптап бірдеңе жазып қойып отырар едім.

ЕКІНШІ ТУР БОЛАДЫ

Ақпарат бар, мен онымен бөлісе алмаймын. Тоқаевқа қарсы жұмыс істейтін көптеген факторлар бар. Біріншіден, билік бірдей емес. Ол Назарбаев кезіндегі сияқты монолитті емес. Бұл екі билік өз ісін жасайды, электоралды артықшылық әсер етеді. Бұл екі билік бізге жұмыс істейді, оппозицияға. Бірақ бұл сәтте ұзақ уақыт созылмайды және оны бізге, оппозицияға пайдалану керек.

Тоқаевтың сайлауалды тезисі — «Курс сабақтастығы» қате болды. Адамдар 30 жыл ештеңе өзгермегенін көрді, ал мұнда ол сабақтастықты уәде етеді. Менің реформалар туралы идеяларым-бұл адамдардың естігісі келетіні. Және олар көп. Ал мен жеткілікті бірқалыпты өзгерісті қалайтын қоғамның бір бөлігіне айтамын.

Мен адамдармен кездесемін және адамдар зейнетақы, пәтер, жалақы туралы айтатын болар деп ойладым. Иә, солай айтады да, бірақ қарапайым адамдардың сөздерінде «әділдік» сөзі көбірек естіледі. Олардың әділдік, сыбайлас жемқорлық туралы мәселелері.

Менің білуімше, «Нұр Отанда», жоғары лауазымдарға ие бола отырып, прокуротурада, соттарда, полицияда өзгерісті қалайтындар көп. Осы жылдар ішінде билік жүйесінде оппозицияның өте үлкен электораты қалыптасты. Олар мансаптық өсу тұрғысынан ешқандай дивиденттер жоқтығына наразы. Мыңдаған және мыңдаған адам, ауыл әкімінен бастап, сенатормен аяқтай отырып, былай дейді: «Біз жылдар бойы мансабымызды жасаймыз, ал біреу бес минут ішінде министрліктің барлық құрылымын ауыстыра алады. Біз қайтадан еңбек етеміз, мансаптық сатымен жүреміз, өйткені бізде таныс пен құда жоқ». Олар мемлекеттік саясаттың қалай жасалатынын, әкімдіктің, Үкіметтің қаулылары қалай жазылғанын біледі. Бұл ең ақпараттандырылған оппозициялық электорат.

Өзгерістердің жақсы екеніне менің сенімім зор. Бірақ ең бастысы-өзгерістер қажет. Бұл маған сайлау алдындағы компанияда ұпай береді, өйткені мен Тоқаев айтпайтынымды айтамын. Оның өмірбаяны да, тәжірибесі де қолданыстағы биліктің баламасы болып табылмайды. Ал мен биліктің қарсыласы боламын.

Мен екінші тур болатынына сенімдімін. Мен бірден жеңіске жетемін деп айтпаймын. Біріншіден, мен біріккен оппозицияны ұсынбаймын. Мені дәстүрлі түрде қолдаған күшім жоқ, керісінше, олар бәрін жоққа шығарды, мені далаға жалғыз қалдырды. Мен қазір олардың жұмыстарын жалғыз өзім жасаудамын.

НЕГЕ МАҒАН ӘБЛЯЗОВ «ҚАРСЫ БОЛУДА»

Бұл мені таң қалдырады. Мен конституциялық реформа, әкімдердің сайлануы, сыбайлас жемқорлық, сөз бостандығы туралы сияқты нақ сол сияқты айтамын.

Мүмкін, Әбілязов осы сайлаудан кейін Қосанов оппозицияның тұлғасын анықтайтынына қорқатын болар.

Бұл наразылық электоратының едәуір бөлігін қолдауға байланысты мен 9 маусымнан кейін басқа Қосанов боламын. Және барлық назар маған аударылатын болады.

Менің ойымша, Аблязовтың Акордаға қарсы күресте саяси фактордан аз жеке алауыздығы бар болар. Мүмкін, оның жеке кек алуы, Назарбаев пен Тоқаевқа қарсы вендеттер көп болуы мүмкін. Мұндай менде жоқ. Мен өзімді өркениетті саясаткер деп санаймын.

Әблязов мырза және олардың жақтастары, олар Тоқаевтан емес, барлық дауысты менен алып кетіп жатыр.

Оған сенетін және сайлауға бойкот жасайтын адамдар маған өз дауыстарын бере алатын еді. Билікке маған төмен пайыздарды бұрмалаудың қажеті жоқ. Мұнда үлкен құпия бар. Мен Ақордада неге Қосановпен күресуіміз керек деп шешім шығаруы да мүмкін деп ойлаймын. Ертең ЕҚЫҰ және басқа да халықаралық бақылаушылар үкімет Қосановқа қарсы өз ресурстарын пайдаланғанын айтады. Біз біреудің еңбегін пайдалана қояйық. Оның үстіне, Әбілязовтың фейктер мен боттарды ұйымдастыру үшін өте қуатты ресурстары бар болғандықтан, ол мұны оңай жасай алады. Ал менде штабта әлеуметтік желілермен жұмыс істеп отырған 25 жастағы тек бір жігіт бар.

ЕСКІ ОППОЗИЦИЯ ТУРАЛЫ

Менің әріптестерім осы сайлауды пайдалану мүмкіндігін пайдаланбады, сол арқылы олар өздері ескі оппозицияның табытына шеге қақты

Ал мен өз мүмкіндіктерімнің аясында бірдеңе жасап, сайлауды қолданудамын.

«Париж» тобы маған тапсырма берген деп естіп жатырмын. Олар маған қалай тапсырма бере алады? Оларды беру үшін штабқа кіріп, менің үгітшілерімнің жанында жүру керек. Ал бойкот жасап, маған тапсырма беру-бұл ешқайда жарамсыз

Біз билік өзгеруі керек деп айтамыз. Бірақ оппозиция өзі де өзгеруі керек

Мен өзгерудемін. Мен әлеуметтік желілерде сөйлесемін, жастармен көбірек сөйлесемін.

Мен әлеуметтік желілерде отырамын, YouTube-да тікелей эфир жүргіземін.

Оппозиция сыни тұрғыдан қарауға тиіс. Бір ғана факт.

Қарағандыдағы, кездесу. Әдетте оппозиция өкілдері мені бірінші болып қолдайды. Ал мұнда шағын және орта бизнес өкілдері келді. «Біз сізді қолдаймыз. Бізге сіздің бағдарламалық тезистеріңіз ұнайды, бізге сіз айтқан нәрсе ұнайды». Түсінесіз бе, бұл саясаттан әрдайым қорыққан, ашық шығып, оппозициялық кандидатты қолдау туралы ашық мәлімдеген шағын бизнес. Бұл біздің кеңейуіміз үшін керек.

Бабамұратовты сынға аламын. Жас жігіт азаматтық секторда жұмыс істейді. Мен оппозициядан мүлдем алған жоқпын-маған бұрыңғы оппозициядан біреу жетеді. Менің штабқа азаматтық сектордан, студенттерден көргім келді. Олар өз ниетін жүзеге асыра алуы үшін.

Оппозиция осы сайлау науқанынан сабақ алуы тиіс. Адамдар ескі ұғымдармен, ескі тезистер мен тұжырымдармен өмір сүргенде, олар сөзсіз кетеді. Жаңа оппозиция, қалалық жастар, креативті пайда болады. Асып-таспағанмен, бай отбасыларынан. Оларға еркіндік қажет. Бұл жаңа көзқарастар, жаңа қозғалыс. Егер біз трендте болғымыз келсе,бір жерге шоғырланбасақ та, бірақ электоралды компаниялар кезінде кем дегенде ынтымақтасу керек.

Сондай-ақ ОСДП өз кандидатын ұсына алды.Ешкімді ұсынбады бойкот жариялауды шешті. Менің ойымша, олардың сайлауалды науқанына ақша болмады. Менде де жоқ еді.Үй салуға жинаған ақшамды салдым.. Бизнестен біраз адамдар көмектесті, бірақ бәрі қорқады ғой.

САЙЛАУДАН КЕЙІНГІ ӨМІР

Мен 55 жастамын, мен саясаттан кетуді ойламаймын. Он жыл бұрын мен туралы мақала «Еуразия»АТО сайтында болды. «Иә, бұл келешегі зор саясаткер, ол 40 жаста, сөзге шешен, ұйымдастырушылық қабілеті бар» – деп сипаттады. Автор: «бірақ оның бір үлкен кемшілігі бар – оның өз қаражаты жоқ» деген сөз тіркесімен аяқтады. Осылайша, әлеуметтік желілер маған осы кемшілікті жеңуге көмектесті.

Қазір қалай ойлаймын?

Билік Қосанов қоғамдағы наразылықтың иесі болғанын түсінеді, ол қолдаудың белгілі бір үлесін алуы тиіс және мен бұл қолдауды жақсы мағынада қолданғым келеді.

Сайлау алдындағы кездесулер кезінде мен жаңа саяси күштің контурын көремін. Бұл қозғалыс па, партия ма, қоғамдық бірлестік пе, әлде фейсбукшілдер интернет – партия ма, білмеймін Бұл жаңа ұйымның бейнесі — оппозициялық, ол баламалы бағдарламаларды ұсынулары тиіс. Біз 22 жыл бойы айтып отырған барлық негізгі принциптермен және бірінші кезекте конституциялық реформалардың талабы. Бұл ұйым қандай да бір көшбасшыға тәуелді болмауы керек. Ол платформада бағдарламалық болуы керек. Ең бастысы-ол бүгінгі қоғамның болмысын ескеруі тиіс.

МЕН БАҒДАРЛАМАЛЫҚ МАҚСАТТАРДЫ САТПАЙМЫН

Мен осы компаниядан екі нәтижемен шығамын. Бірінші – мен үшін қоғам оппозицияны, онымен кездесу қауіпті құбыжық ретінде көрмегенін қалааймын. Оппозицияда адамдар бізбен ортақ саясат жасаудан қорықпауы үшін жаңа тартымды бейне пайда болуы керек. Екінші – мен жалған серіктестерден тазартқым келеді. Олар мені тастап кетті. Мен 20 жыл бұрыңғы сол бағдарламалық нәрселерді айттым, мен бағдарламалық қағидаттардан бас тартсам, менімен бірге болуға олардың бас тартуы қисынды болар еді. Билікті мақтар едім.

Бірақ мен сол нәрселерді айтамын. Алтынбектің, Заманбектің өлімі туралы айтамын, Мен оны ОСК қабырғасында айттым. Желтоқсан, Жаңаөзен туралы айтамын.

Шынымды айтсам, мен қуаныштымын. Менің барлық оппозиция біріктірілуі тиіс деген елесім жоқ. Өкінішке орай, ескі оппозицияның аға буыны тіпті президенттік сайлау сияқты қоғам үшін жауапты сәтте де бірігуге өзінің абсолюттік қабілетсіздігін көрсетті. Олар менімен бірге емес! Оларға: «Әміржан, біз сені 22 жыл білеміз, сен бізді ешқашан сатпайсың, біз биліктің сені неге тіркегенін білмейміз, бірақ сен өзіміздің қағидаттық дүниетанымынан бас тартпайсың, біз сенің жанында тұрамыз»,-деуіне не кедергі болды. Бірақ олар мұны жасамады.

Олардың логикасы жоқ. «Бұл президенттік сайлау әділ емес, бірақ біз парламенттік сайлауға қатысатын боламыз». Ал, оларға парламенттік сайлауға «Сайлау туралы» жаңа заң басқаша болмақ па, ОСК басшысын ауыстырады, олардың өкілдерін сайлау комиссияларына енгізеді? Логика болуы керек қой! Егер сіз президенттік сайлауды бойкоттасаңыз, онда парламенттік сайлауды да бойкоттаңыз.

Енді олар мені: «Қосанов парламенттік сайлауға қатысу үшін президенттік сайлауға қосылды»деп сынайтын болар.

Ал мен парламентті менің электоралды науқанның үшінші немесе бесінші нәтижесі ретінде көремін.

Бірінші нәтиже-президент сайлауына қатысу және ең жоғары нәтижеге қол жеткізу.

Тағы да: егер олардың бәрі – «қдт-лары, «бойкотшылар», мені қолдаса, менің дауыс пайызы екі есе көп болар еді. Өйткені оларға бағдарланған адамдар бар. Олар менің дауыстарымды алып, Тоқаевқа көмектеседі. Олар дәстүрлі оппозицияның, наразылық электорат пен күмән дауысын алады.

ҚОСАНОВ САЙЛАУДАН КЕЙІН КЕЛЕСІ КҮНІ НЕ ІСТЕЙДІ?

Мен бәрі биліктің, өзін-өзі ұстауына байланысты екенін ескерткім келеді. Барлығы дауыстардың қалай есептелуіне байланысты. Егер мен өз штабымның және тәуелсіз бақылаушылардың күшімен тәртіп бұзушылықтың жүйелілігін байқасам, сайлау нәтижелерін мойындамаймын. Егер дөрекі жүйелік бұзушылықтар орын алса, мен үйде отырмаймын. Мен халықтың жанында тұратын боламын. Мен 22 жыл әділдік туралы айтып келемін, демек ол болуы керек.

Мен өзімді басқа адам ретінде сезінемін деп айту керек. Осы жылдар ішінде мен біреудің орынбасары, біреудің штаб басшысы болдым. Ал бүгін мен өзімнің жеке моральдық және саяси жауапкершілігімді алғаш рет сезінемін.

Тамара ЕСЛЯМОВА

Помогите нам рассказывать правду

Наши журналисты не боятся добывать правду, чтобы показывать ее вам. В стране, где власти постоянно хотят что-то запретить, в том числе - запретить говорить правду, должны быть издания, которые продолжают заниматься настоящей журналистикой.

Мы хотим зависеть только от вас — тех, кто хочет знать правду, тех, кто не боится быть свободным. Помогите нам рассказать вам правду.

Пожалуйста, поддержите нас своим вкладом в независимую журналистику!

Это просто сделать.

Можете нас поддержать через KASPI GOLD, отправив свою сумму на номер 8 777 761 02 61

x
2025-02-13
Утром-12.08 ℃
Днем-7.58 ℃
Вечером-8.67 ℃
Ночью-10.94 ℃
Влажность90 %
ДавлениеhPa 1027
Скорость ветра2.43 м/с
2025-02-14
Утром-11.91 ℃
Днем-4.92 ℃
Вечером-8.29 ℃
Ночью-10.3 ℃
Влажность80 %
ДавлениеhPa 1022
Скорость ветра4 м/с