Батыс Қазақстан ТЭС оффшорға кетті
Өткен аптада билік БатысҚаз ТЭС (тарату электр станциясы) сенімді басқаруға берілгенін ресми мәлімдеген болатын. Кәсіпорын өткен жылдың тамыз айында жеке қолға басқаруға көшсе де, бұл қазір белгілі болды. Кім енді қалалық желіні басқарады және тамырлар оффшорға қалай кетті, «ОА» журналистері ізденіп көрді?
Бұл саладағы кемшіліктерді облыс басшылығы әлдеқашан айтумен келеді – электр желілері 90 пайыз тозған, деп мәлімдеді Қазақстанның тұңғыш президенті өткен жылы. Осы жылдың жазының басында ТЭС қызметкерлері ереуіл ұйымдастырып, жалақыны арттыруды талап етті. Сонда қызметкерлер жалақының төмен болуы мен еңбек жағдайының жоқтығына наразылықтарын білдірді. Мәселен, шалғай іссапарларға шығатын жұмысшылар өндірісте зияндылығы үшін арнайы киімнің, сабын мен сүттің жетіспеушілігіне шағымданды. Кейбір мәселелерді ТЭС басшылығы шешті. Бірақ жалақыны көтере алмаймыз, деді.
– Егер облыста тариф ең болмаса 0,2 теңгеге көтерілсе, бұл біздің еңбекақымыздың төмендігі мәселесін шешер еді. Бірақ тарифті көтеру үшін бұл мәселе қоғамдық тыңдау кезінде шешілуі керек. Алайда, оның орнына, керісінше, тариф 1 киловаттқа 5,35 теңгеден 5,01 теңгеге дейін төмендеді, – дейді кәсіподақ ұйымының төрағасы Асқар Жәнібеков.
Тарифтің кәсіпорын үшін тиімсіз екенін бізге жеке сұхбат кезінде БатысҚаз ТЭС директоры Жақып Хайрушев хабарлады. Оның айтуынша, электр энергиясының төмен тарифі басшылыққа электр желілерін жөндеуге ақша бөлуге және өндірістегі еңбек жағдайын жақсартуға мүмкіндік бермейді.
– Монополияға қарсы комитет бізге тарифті көтеруге мүмкіндік бермейді. Егер электр энергиясын сәл қымбатырақ сатса, бұл біздің барлық жұмысымызға оң әсерін тигізер еді. Бірінші кезекте, біз тозған электр желілерін жөндеуді бастаймыз, — деді Жақып Хайрушев.
Біздің сенімді басқаруға беру туралы мәселеімізге кәсіпорын басшысы бұл шешім Энергетика министрлігінде қабылданғанын, негізгі мақсаты – менеджментті жақсарту екенін айтты. Бірақ, көріп отырғанымыздай, бірнеше ай ішінде менеджмент әлдеқайда жақсарған жоқ. Негізгі себеп – төмен тариф.
— Біз бос тұрған үй — жайларды жалға беруге рұқсат беруді және осыдан кәсіпорын қазынасына кіріс алуды өтіндік, бірақ әзірге монополияға қарсы комитет бізге мұны жасауға мүмкіндік бермейді, – деді Жақып Хайрушев.
Әрі қарай жаңа басқарушы менеджментті жақсарту үшін қандай шаралар қабылдауды жоспарлап отырғандығы туралы ТЭС директоры жауап бере алмады.
— Мен тек жалданған қызметкермін, менеджер. Басқарушы компанияның жоспарлары туралы олардан сұраңыз. Менде мұндай ақпарат жоқ, — деп хабарлады Батыс-Қаз ТЭС директоры.
Өткен жылдың тамыз айында Батыс-Қаз ТЭС сенімді басқаруға тендер ұтып алған» Qazaq Energy » ЖШС компаниясы Астанада тіркелген. Заңнамаға сәйкес, сенімгерлік басқаруға алған кәсіпорын, 5 жылдан соң сатып алуға да құқылы.
Енді өңірдегі электр желілерін кім басқарады және олар төрт жылдан кейін жеке меншікке өте алады ма – біз оны тергеу барысында анықтауды шештік.
«Qazaq Energy энергетикалық компаниясы» ЖШС өткен жылдың маусым айында құрылды. Ресми құжаттарға сәйкес, компания басшысы Ерік Әріпжанов болып табылады. Фирма астанада тіркелген. Компанияның құрылтайшылары екі заңды тұлға: «Qazaqstan Qapital Corporation» ЖШС және «Nomad Investment Group»ЖШС.
«Nomad Investment Group» компаниясының Шымкенттік фирмасын бес жеке тұлға басқарады – Еламан Ергешбек, Қайрат Бөкенбаев, Ерсұлтан Орынбай, Оразгелді Түктібаев және Руслан Беденов.
«Qazaq Energy энергетикалық компаниясы» ЖШС-нің екінші құрылтайшысы әлдеқайда қызықты. «Құрылтайшылар» бағанында онда фирма – «Aglacore»ЖШС бар. Өз кезегінде, «Aglacore» компаниясы екі тұлғаны иеленеді: Жеке тұлға – Айнұр Сүлейменова және заңды тұлға – «Brament Group Networks Incorporated».
«Aglacore» ЖШС иесі Айнұр Сүлейменованы Қазақстанның деректер базасынан табу мүмкін емес. Мұндай адам елдің мемлекеттік кіріс департаментінің реестрінде жоқ. Яғни, осындай аты бар компания иесі ешқашан елдің қазынасына салық төлемеген. Бұл Айнұр Сүлейменова Қазақстан Республикасының азаматы емес деп болжауға себеп болады.
Ал «Brament Group Networks Incorporated» фирмасы Панамада тіркелген. Панама-оффшорлық компаниялардың көпшілігі орналасқан ел.
Панаманы резидент еместерге салық жеңілдіктері берілетін және оффшорлық компаниялар немесе жеке оффшорлық қорлар сияқты әртүрлі оффшорлық құрылымдарды тіркеу ұсынылатын классикалық оффшорлық аймақтарға жатқызуға болады.
Панама оффшорлық компаниялары мен Панама оффшорлық жеке қорлары салық жеңілдіктерін пайдаланады, яғни оффшорлар мен олардың иелері (бенефициарлар) табыс салығын, пайдаға салынатын салықты, капитал өсіміне салынатын салықты, мұрагерлік және сыйға салынатын салықты төлеуден босатылады.
Панама заңнамасы панама оффшорын салықты азайту үшін пайдалануға мүмкіндік береді, панама компаниясы резидент болмаса салық төлемейді (Панама аумағында өз қызметін жүргізбейді).
Мария Мельникова
инфографика: Исатай Дүйсекешов
