Оралда азаматтық белсенділерді ұстау жалғасуда: «Біздің есігімізді бұғаттап, ауданды полицейлермен қоршады
Орал белсенділерінің үй маңайын «бағып», неше түрлі сылтаулармен полицияға шақырып, «өртейміз» деп қорқытып, есіктерін бұғаттауда. Азаматтық белсенді және блогер Айболат Бөкенов полиция бөліміне барғаннан кейін байланысқа шықпайды, ал белсенді Жанат Есентайға үйден шығуға тыйым салып, ауданды полициямен қоршады.
Сіз құқықсыз болуға құқылысыз
22 ақпанда Алматыда Қазақстанның демократиялық партиясының бірінші съезі өтеді. Билік барлық күшпен азаматтық белсенділерге осы іс-шараға қатысуға кедергі келтіруде.
Ұсталған азаматтардың тізімі Бауыржан Әліпқалиев және Мақсат Айсауытовпен толықты, полицияға Айболат Бөкенов пен Жанат Есентай шақырылды. Орал блогері және белсенді Айболат Бөкеновтің тағдыры әлі белгісіз, 17 ақпан күні полиция бөліміне барған соң, ол әлі күнге дейін байланысқа шықпады.
Сонымен қатар, билік Асқар Шайғұмаров пен Әлібек Ерғазиевке бақылау жүргізді. Асқар Шайғұмаровтың Facebook бетінде жазғаны:
«Әлібек Ерғазиев қоңырау шалып, таңертең бөтен адам терезе алдында жүр. Әлібек Ерғазиев-Оралдан ДП съезіне қатысатын делегаттардың бірі».
Ол сондай-ақ оның нөміріне Бауыржан Әліпқалиев тарапынан қорқыту түскенін жазған.
«Скриншот жасай алмадым. Бауыржанның аккаунтынан WhatsApp арқылы менің атыма ескерту түсті, егер мен ЖП съезіне барсам, онда менің саяжайымды өртеп, мысығымды өлтіреді және т.б. Бауыржан, кім екенін білмейді, қазір УҰИ-да отыр, ол пикет үшін 10 тәулік қамауға алынды. Бауыржан ондайды жазбайды».
Кейін «ОА» журналистері Әлібек Ерғазиевпен кездесті, оның үйінің алдындағы бағу тоқталғанын, бірақ ол ҚДП съезіне 17-ші ақпаннан 18-ші ақпанға қараған түні бара алмағанын айтты.
Жанат Есентай сондай-ақ билік тарапынан қысымшылық туралы айтып берді.17-ші ақпан күні оның үйінде тағы бір белсенді, Болат Бисенғалиев қонды, түнде Алматыға поездбен жүруі тиіс еді. Түнде белсенділер ацетонның иісін сезіп, иістің көзін іздей бастады.
— Біз кіретін есіктің артынан дыбыс естіп, қарау үшін шығуға тырыстық, есіктің екінші жағынан біреу тіреп тұрды. Күш салып, біз оны ашқанда, белгісіз біреу біздің есіктен баспалдақпен төмен қарай қашып кетті. Есіктің сыртқы жағынан желім жаққан екен, ацетонның иісі содан шықты, – деді белсенді.
Оның айтуынша, кіре берістің есігі де артынан таяқшамен тіреліп, оны да бірден ашу мүмкін болмады.
– Болат вокзалға дейін такси шақыруға шешім қабылдады, алайда таксист қайта қоңырау шалып, оны ала алмайтынын хабарлады, өйткені біздің ауданды полиция толығымен қоршап тұрды. Осы кезде Болат далаға шығып, көлікті жолдан ұстауды шешті. Көлік табылып, ол съезге кетті, – деді Жанат Есентай.
ҚДП партиясының негізін қалаушы Жанболат Мамай Facebook-тегі бетінде Қазақстан бойынша жүргізілген билік тарапынан болған барлық белгілі ұсталымдардың тізімін жариялады.
Демократиялық партия съезінің қатысушыларына қысым туралы қысқаша мәлімет:
17 ақпан, 01:30 Демократиялық партияның Жаңаөзендегі белсендісі Мұратбай Жұмағалиевтің көлігін өртеді. Ол Жаңаөзен белсенділерінің Алматыға өтетін съезіне баруын ұйымдастырумен айналысты.
Орал белсендісі Айболат Бөкенов полицияға кеткеннен хабарсыз.
Жанат Есентаевты полицияға шақырды. 18-і күні оны тергеушіге Фейсбуктағы аккаунтты бұзу ісі бойынша қайта шақырады.
Оралда Исатай Өтеповке қатысты қылмыстық іс қозғалды.
Орал қаласының белсендісі Мақсат Айсаутов 5 тәулікке қамауға алынды.
Оралда Асқар Шайғұмаровқа қысым жасалуда. Оны шағын саяжайын өртейміз деп қорқытуда.
Атырау қаласының тұрғыны Қасым Қожантаев 5 тәулікке қамауға алынды.
Белгілі құқық қорғаушы Әсел Нұрғазиеваның үйінде полицейлер кезекшілік етуде.
Полиция қызметкерлері Әлібек Ерғазиевтың үйін торуылдады (қазір тоқтаған ред.ескерт.)
Алматыда және басқа қалаларда полицейлер мен әкім қызметкерлері Демократиялық партия съезінің жұмысына қатыспау туралы талаптар мен қорқытулар қойып, белсенділердің үйлеріне келуде
Бұл не қылған партия?
Олар 22 ақпанда Алматыда Қазақстан демократиялық партиясының құрылтай жиналысында болуы тиіс болатын. Дәлірек айтсақ, ресми түрде мұндай партия жоқ. Қазақстандық билік саяси партияларды тіркеу рәсіміне қатаң талаптар қойды. Қазақстан заңдары бойынша, адамдар жаңа партияны құрамын деп, жай ғана мәлімдеп, оны құра алмайды. Заң бойынша, бұл рәсім бірнеше кезеңнен тұрады. Біріншісі-бұл осы саяси партия құру идеясын қолдайтын бастамашыл топтың 1000 мүшесінің қолдарын жинау. Жұмыстың бұл бөлігі жасалған. Белгілі қоғам қайраткерлерінің арасында осы партияның жұмысына қатысу туралы Талғат Аян мен Макс Бокаев өз көзқарастарын білдірді, 2016 жылы Атыраудағы ең жаппай жер митингісін жинаған атыраулық белсенділер.
Алдағы сенбі күні, 22 ақпанда, ҚДП ұйымдастырушылары екінші кезеңді – Алматыда болашақ партияның Құрылтай жиналысын өткізуді жоспарлап отыр. Бұл күні бір жерде 1000-нан кем емес адам жиналуы тиіс болатын, олардың 2/3-і өңірлерден келуі тиіс.
Саяси партияны тіркеу процесі құрылтай жиналысымен аяқталмайды. Егер 22 ақпанда партия ұйымдастырушыларына өзінің құрылтай жиналысында кворум жинаса да, осыдан кейін 4 ай ішінде олар бүкіл ел бойынша нақты адамдардың 40 мың қолын жинау қажет болады.
Осыдан кейін қол қою парақтары Әділет министрлігіне тапсырылады, онда жиналған қолдардың түпнұсқалығына тексеру жүргізіледі. Егер ҚДП осы сатыдан да жақсы өтіп кетсе, онда партияның ұйымдастырушыларына қойылған қолдардың түпнұсқалығын тексергеннен кейін 6 ай ішінде жергілікті Әділет басқармаларында тіркеуден өтуі тиіс өңірлерде өкілдіктер құру қажет.
Тек осы кезеңдерден кейін ғана, заңның барлық талаптарын қатаң сақтаған жағдайда партияны тіркей алады.
Алексей Воробьев, Лукпан Ахмедьяров
