Симптомсыз COVID-19. Егер сіз сау болсаңыз да, қандай қауіп бар және неге талдау жасайды біліңіз
Жаңа вирус инфекциясы өткен жылдың желтоқсан айында Қытайдың Ухан қаласында пайда болғанға дейін белгісіз болды. Қазіргі уақытта COVID-19 әлемнің көптеген елдеріне тараған пандемия болып табылады. Ол көптеген елдердің тұрғындарын аяқ асты шалды, індет осындай үлкен ауқымға ие болады деп күткендер аз.
Ауру-жасырынбақ ойнайды
Вирустың ерекшелігі-жұқтыру кезінде симптомсыз болуы. Бұл індеттің алдыңғы тұтану қарағанда кең және жылдам таралуына мүмкіндік берді.
Антон Гопка, Atem Capital биотехнологиялық инвестициялық қорының негізін қалаушы және бас серіктесі, зерттеушілер әлі күнге дейін симптомдар аурудың көп бөлігінде дамиды деп санағанын айтады. Бірақ қазір симптомдар 65-80% жұқтырғандарға білінбеуі мүмкін дейді.
– Бұл індетті қадағалау және болдырмау күрделілігі, – деп есептейді Гопка.
АҚШ-тың бас эпидемиологы Энтони Фаучи бұған дейін еш симптомсыз жағдайлардың үлесі 25-50% құрайды деп айтқан болатын. ДДҰ-да (Дүниежүзілік денсаулық сақтау ұйымы – автор. ескерт.) ақпан айында Қытайда індеттің дамуы туралы деректерді негізге алсақ, симптомсыз аурулар сирек кездескенін көруге болады. Бірақ Қытай ғалымдарының зерттеуі бұл гипотезаға күмән тудырды. Сәуір айының басында Қытай сырқаттанғандардың 78% – да симптомдар болмағаны туралы мәліметтерді жариялады: онда ақпарат шағын іріктемеге негізделді. Денсаулық сақтау мәселелері жөніндегі ұлттық комиссияның мәліметтері бойынша, COVID-19-ның 166 ауруынан 130 пациентте симптомдар болған жоқ.
Аурудың негізгі белгілері бірнеше ай бойы құрғақ жөтел мен ыстық болды, тек жақында ғана COVID-19 маркері дәм мен иіс сезудің жоғалуы болып табылатыны белгілі болды. Зерттеушілер қазір аурудың симптомсыз ағымының жағдайын жақсы зерттеуге тырысады: мүмкін, симптомдар байқалмайды, бірақ дәл қалай екені белгісіз, сондықтан дәрігерлер не екенін білмейді.
Алмаз Шарман, – профилактикалық медицина академиясының президенті, американдық Денсаулық сақтау қауымдастығының мүшесі, медицина профессоры, өз сұхбатында….. «…Бұл салыстырмалы түрде жаңа вирус, онымен Адамзат ешқашан кездеспеген және одан адамдарда иммундық қорғаныс жоқ екенін айтты. Яғни, біз осы коронавирус алдында қорғансызбыз. Бұл жағдайда вирус өте контагиозды – яғни жұқпалы. Екіншісі-вирусты (латын тілінен «улы»). Вирус адам ағзасына қатты әсер етеді, әсіресе созылмалы аурулармен ауыратын адамдарда, бұл негізінен қарт және әлсіреген адамдар. Ауру ауыр реанимациялық іс-шараларды және ӨЖЖ (өкпені жасанды желдету) талап ететін ауыр асқынуларға әкелуі мүмкін. Бірақ ең бастысы, жұқтырылған адамдардың 50% – ы ауру мүлдем симптомсыз сипатта болуы мүмкін. Бұл, шын мәнінде, қауіп. Адам өзінің жұқтырылғанын сезінбеуі мүмкін. Сондықтан, қазіргі уақытта вакцина да, дәрі де жоқ болғандықтан, жалғыз жол – бұл өзін оқшаулау, қарым-қатынасты шектеу және қоғамдық орындарға бармау, гигиеналық нормаларды сақтау. Тек осылай жұқтырудан қорғануға болады.»
Уақытында табу
ҚР Ақпарат және қоғамдық даму министрі Дәурен Абаев ТЖ режимін қамтамасыз ету жөніндегі комиссия отырысында қазір тестілеу көлемін арттыру өте маңызды екенін айтты. Вирустың болуын немесе болмауын анықтау үшін коронавирус диагностикасы.
– Сәуір айында анықталған барлық аурудың 67% – ы-бұл симптомсыз жағдайлар, яғни алдын алу диагностикасы іске асырылды, адамдар ауру жұқтырғанын және өкінішке орай, басқаға жұқтыруы мүмкін екенін сезбейді. Әлемдік тәжірибе көрсетіп отырғандай, медицина қызметкерлерін тестілеуді бақылауда ұстау аса маңызды. Біздің елімізде осындай 20 мыңнан астам тест өткізілді, – деді Дәурен Абаев.
Айта кету керек, Уханадағы пациенттердің 30% – да ауруханаға келген кездегі температура нормадан жоғары болған жоқ. Көптеген жұқпалы (18% немесе әрбір бесінші) жөтел де жоқ. Ауру симптомдарсыз өтеді – адам тіпті ауырғанын сезбеуі мүмкін. Бұл ретте мұндай симптомсыз науқас инфекцияның белсенді тасымалдаушысы болып табылады және басқаларды жұқтыруы мүмкін.
Оралда облыстық жұқпалы аурулар ауруханасында орналасқан 126 адамның ішінде коронавирусты емдеуде жүргендердің жартысынан көбінде ауру симптомсыз өтуде.
Денсаулық сақтау басқармасының басшысы Болатбек Каюпов симптомсыз (белгілерінсіз) коронавирусы бар адамдар тасушылар болып табылатындығын және айналасындағыларды жұқтыратынын айтты.
– Вирусты жұқтыру мен вирустан асқыну екеуі екі түрлі нәрсе. Біз тестілеудің арқасында пациенттерде вирусты ерте сатыда анықтадық. Олардың ауруы олар үшін жеңіл түрде өтуде. Бұл жақсы, себебі қорқынышты зардаптарға әкелетін аурудың асқынуы жоқ. Емделушілерге бастысы оқшаулануды түсінуі керек. Олар айналасындағыларды жұқтыруы мүмкін, — деді Болатбек Қайыпов.
Қазақстанның бас санитарлық дәрігері Айжан Есмағамбетова орта есеппен бір науқас онымен жанасқан 30 адамға вирус бере алатынын мәлімдеді. Бір адам 80 адамға дейін жұқтырған жағдайлар атап өтілді. «Бүгінгі таңда инфекция 70% – да симптомсыз өтеді, яғни дені сау адам өзгелер үшін инфекция көзі болып табылады. Яғни, өз айналасында барлық ауруды жұқтыруды жалғастырады», – деп атап өтті бас санитарлық дәрігер. Аурудың 79% – да жеңіл және симптомсыз ағымы, 18 % – да орташа ауырлық дәрежесі байқалады.
Назар аудару және зиянсыздандыру
Вирусология саласындағы жетекші қытайлық маман Чжун Наньшань ауруды бақылау бойынша шаралар қабылдайтын елдер қысқа мерзімде инфекцияны жеңе алады деп мәлімдеді. Ол үшін, оның айтуынша, коронавирус симптомдары жоқ науқастарға ерекше көңіл бөлу керек, себебі олар оның негізгі таратушылары болып табылады.
А. А. Смородинцев атындағы эксперименталдық медицина институтының вирусология бөлімінің басшысы Лариса Руденко SARS-CoV-2 короновирус жеңіл симптомсыз инфекцияның пайда болуы мүмкін екенін айтты.
«Адамда бұл коронавирусқа қарсы, жалпы жақсы иммунитет бар. Ол басқа адамдармен қарым-қатынас жасағанда жұғуы мүмкін, бірақ оның осы инфекцияға қарсыденелер пайда болады», — деді сарапшы.
Сарапшы «Адам ауырып қалды ма, жоқ па, тек вирусті қарсыденелері бар тест бойынша ғана білуге болады. Жаңа типтегі коронавирустық инфекцияның симптомсыз ағымы басқаша растау мүмкін емес.»
Мария Драчева
