Жарық тарифіне тағы 5 теңге: неге бұл қорқынышты емес?
«Батыс Энергоресурстары» ЖШС тұтынушылар үшін тарифті көтеруді сұрайды. Бұл мәселе бойынша қоғамдық тыңдаулар 17-де өтеді, бірақ қазір компания басшылығы тыңдаулар тыныш өтпейтініне сенімді. «Батыс Энергоресурстары» ЖШС өтінімінің мәні тұрғындар үшін тарифті 5 теңгеге көтеру, ал бюджеттік ұйымдар үшін тарифті 5 теңгеге төмендету болып табылады. Не өзгереді? Талдап көрейікші.
Бірден айта кету керек, мен де, сіздердің көпшілігіңіз сияқты экономист те, қаржыгер де, есепші де емеспін. Сондықтан мен де, сіз сияқты қарапайым қызмет алушының көзқарасы бойынша кезең-кезеңімен талдаймыз.
«БЭР» ЖШС беретін барлық электр энергиясы тұтынушылардың үш түрі арасында бөлінеді: абоненттер (51%), заңды. тұлғалар (36%, карантинге дейін-45%), бюджеттік ұйымдар (11%, оларға мектептер, ауруханалар, балабақшалар, ММ жатады).
Барлығы бірге «БЭР» қамтамасыз ететіндердің 100% – ын құрайды, бірақ БҚО-дағы жалпы санның 70% – ы ғана. Неліктен осылай деген сұраққа сәл кейінірек оралайық, алдымен-біз Сізбен бірге боламыз.
Егер тұтынушылардың барлық үш тобының тарифтері бойынша ставкаларды қосып, орташа мәнді есептесек, 1 кВтсағ орташа есеппен 18,94 теңге тұрады.
Жақсы», – «ары қарай не»дейсіз.
Иә, қатардағы абонент үшін тариф сомасы бар болғаны 12,65 теңгені құрайды. Ал 18,94 теңгеге дейін жетіспейтін айырманы осы уақытқа дейін бизнес – оның тарифі 21,82 теңге, ал «бюджетшілер» — олардың тарифі үш есе артық — сағатына КВт үшін 41,43 теңге төледі.
«ИЯ, бұл бізге неге керек?»- бізге әлі түсініксіз. – «Бюджет қызметкерлері мен бизнес бізге айырмашылықты төлегені жақсы емес пе?»
Жақсы емес. Бюджет жұмсайтын ақша да біздің ақшамыз екенін ұмытпаңыз. Мемлекет салық түрінде алатын ақша. Қалай болғанда да, біз оларды сізбен бірге төлейміз. Бірақ бизнеске келетін болсақ, бөлек мәселе бар. Бизнес энергия шығындарына жұмсайтын соманы да өнімнің өзіндік құнына салады.
Роман Османов
«Батыс Энергоресурсы» ЖШС сату жөніндегі директоры»
«Қарапайым мысал келтірейік-шұжық. Фермер жануарға инвестиция салып, ет комбинатына сатты. Онда шұжық өндіруге зауыт жұмсаған жарық тарифінің құны шұжықтың бағасына енгізіліп, көтерме сатушыға сатылды. Көтерме сатушы оны тасымалдап, тоңазытқышта сақтап, электр энергиясының құнын шұжықтың бағасына қосып, оны дүкендерге сатты. Олар сондай-ақ тоңазытқышта сақталады және бұл сома да құнына қосылады. Егер біз бизнестің тарифін арттырсақ, осы кезеңдердің барлығында өнімнің бағасы өседі. Бұл тек шұжыққа ғана қатысты емес, өзіңіз түсінесіз».
Бір жерде «тесілген» кезде, басқа жерден алып «жамау» мүмкін емес, өйткені әр қадам ведомстваның мақұлдауын алуы керек. Қазіргі уақытта заңды тұлғалар санының азаюына байланысты компанияда БатҚазРЭК, КЕГОК, ҚТЖ, БҚМК, Жайықжылуқуат, Батыс Пауэр, Орал ГТЭС, МАЭК Казатомпром сияқты энергия жеткізушілер алдындағы берешек өсуде. ТЖ режимі компанияға 225 миллион теңге шығын әкелді. Және бұл қарыз өсуде.
«Біз халыққа қызмет көрсететін жалғыз адамбыз. Бизнес тұрғысынан бұл төлеушілердің ең тиімсіз бөлігі. Егер біз сазға отырсақ, 9 жыл бойы қарызға батқан компанияны тағы кім алатынын білмеймін. Бірақ бірінші банкроттық болмайды. Станцияларға төлем жасай алмағаннан кейін, олар электр қуатын өндіретін материалды алатын газшыларға төлей алмайды. Газ жүргізушілерге төлем жасауды тоқтатқаннан кейін 2-3 айдан кейін олар шектеулер қояды. Ал, ең нашар сценарий-бұл 90-шы жылдардағы сияқты, жарықты уақытпен өшіру. Республика бойынша жүйелік оператор бізде электр қуаты жетіспейтінін көріп: «Шектеңіз!». Сосын ӨЭК өзінің кестесімен айыруды бастайды: қала мен ауылдарда. Жалпы, біз бұл туралы көптен бері айтып келеміз, және оған ешкім сенбейтін шығар. Электр станциялары газ үшін 2-3 рет төлемесе бітті. 90-да осылай болды. Біз соған тағы да келеміз бе, деп қорқамыз».
«Неге бізге «БЭР», – деп сұрайсыз. – «Егер олар тек жеткізушілер болса және бізді БатҚазРэк қамтамасыз етсе, оларды алып тастайық, сонда аз төлейміз?»
.Тек мұнда біз аз төлемейміз. Деректерді бақылау және шоттарды ресімдеу үшін қажет барлық бақылаушылар, бухгалтерлер және басқа да қызметкерлер БатҚазРэкке өтеді, тиісінше олардың жалақысының шығындары да сол жерге өтеді және Біз «БЭР» төлегендей төлейміз.
Нәтижесінде не болды? Тариф көтерілген жағдайда қарапайым тұтынушы айына бір адамға 350-500 теңге төлейді. Бұл сома маңызды емес, бір бөтелке сода немесе бір қорап темекі болуы мүмкін, бірақ миллиардтаған бюджеттік ақшаны үнемдеуге көмектеседі. Тарифті көтеру жобасы келісуге жіберілді және Дүйсенбі, 17 тамыз 2020 жылы сағат 15:00-де Орал қаласы, Есқалиев көшесі, 177, 6 қабат, конференц залында осы мәселе бойынша көпшілік тыңдаулар өткізіледі.
Нана Иксанова
