«Қарақтарым, мен бәрін айтайын, тек маған тимеңдерші» — Щапово ауылындағы әже оның тоналуы туралы айтты

29 қыркүйекте Бәйтерек ауданының Щапово ауылында белгісіз екі адам 86 жастағы Анна Масянованың үйіне кіріп, оны байлап, 300 мың теңге, 2 мың рубль және ұялы телефонын алып кеткен. Қарт әйел өзін босатып, көршілеріне жетіп, содан кейін оқиға орнына полиция қызметкерлерін шақырған. Қазір Анна Васильевна ұрланған ақшаны қайтаруға үміттенбейді-ол жай ғана сол қайғылы кеште үйіне кіріп, пышақпен қорқытқан адамдардың көзіне қарағысы келеді.

Щапово ауылы Оралдан оңтүстікке қарай 20 шақырым жерде орналасқан. Ауылға келгенімізде қонақтарды бос көшелер мен осындай орын үшін ерекше тыныштықпен қарсы алды. Жергілікті әкімдік ғимараты кіреберістің дәл бұрышында орналасқан-оның жанында бірнеше ер адам сымдарды жалғауда. Әкімдік ғимаратының ауласында полиция көлігі тұрды.

Ел ішіндегі сияқты мұнда да адам қарасы аз болды. Жергілікті әкім орнында болмады, ол шаруа қожалықтарының басшыларымен кездесуге кеткен. Әкімдік қызметкері, кіреберіске қарама-қарсы кабинетте отырған 40 жастағы әйел, кемпірді тонау туралы жаңалық барлық ауыл тұрғындары үшін шок болғанын айтты.

– Анна Васильевнаны бәрі біледі, ол тылда жұмыс жасаған. Бірақ біз оның тоналғанын білгенде, әрине, шошып кеттік. Полиция шауып жүр, кінәлілерді іздеуде, облыс полицейлері қосылды. Журналистер оған үшінші күн келуде. Сіз оған жете аласыз», – деп, әйел жергілікті стадионнан кейін бұрылып, көшелердің бірінің соңына дейін жүру керек болатын жолды түсіндірді.

Әкімдіктің өзінде зейнеткерге дейінгі жолды көрсету үшін журналистермен бірге жүруге ешкім шыққан жоқ – біреу оның қайда тұратынын білмейтінін айтты, біреу жай үнсіз қарады.

«Стадионның» өзінде адам баршылық болды-ауылдың ортасында сахнасы бар қоршалған алаң екен. Жергілікті тұрғындар болды және балалар ойнап, жүгіріп жүрді.

Қарт әженің үйіне жол жылдам табылды. Көшеде келе жатқан қыз, біз кімді іздейтінімізді естіп: «Тонап кеткен әжей ме? деп, көшенің оң жағындағы үйге жақын жерде көлік тұрған үйді нұсқады. Аталған үйде «Осында тыл еңбеккері МАСЯНОВА Анна Васильевна тұрады» деген тақтайша ілінген.

Калитканы соқанымызда ер адамның дауысы естілді: «Кіріңіз!». Дауыстаған терезе жақтауын жөндеген орта жастағы адам болды. Анна Васильевнамен сөйлескіміз келетінін естігенде, ол өзін әжесінің үлкен ұлы Александрмен таныстырды және бізді үйге апарды.

Анна Масянова – онымен ешқандай қорқынышты оқиғалар болмағандай, мейірімді және сабырлы көрінді . Соған қарамастан, ол төсекке отырды, және біз не үшін келгенімізді тыңдап, сол қорқынышты кештің оқиғалары туралы айта бастады.

— Мен мұнда жалғыз тұрамын. Үлкен ұлым Свердловскіден келді. Мен зейнетақыдан ақшаны верандаға жинадым-олар маған су өткізді, дәретхананы орнатып, септикке қосу керек болды. Ақшамды бір орынға жәшікке жинадым. Мен 2 жыл жинадым. Бұған дейін маған тек көршілер мен ұлымның достары келіп, үйде көмектесіп, азық-түлік сатып алып, оларға ақша бердім. Дәрігер, газовик, электрик келеді, – дейді қарт әйел баяу.

Оның айтуынша, сол кеште, 29 қыркүйекте, сағат 20: 00-де ол теледидарды өшіріп, төсекке жатқан. Әже ұйықтағаннан кейін бірден ол жатқан бөлмеге бір адам баспалдақпен көтеріліп, оның бетіне қол шамның жарығын түсірген.

— Мен түс көріп жатырмын ба, деп ойладым? Содан кейін екіншісі кірді. Міне, мен қолымды кресттеп: «Біткен жерім осы болды ғой» деп ойладым. Олар маған жарықты шағылыстырып, аяқ-қолымнан ұстап, төсектен еденге тастады. Содан кейін олар пышақ алып, қолымды кесіп тастады», — дейді Анна Масянова қазір жазылып келе жатқан, бірақ терең кесу орны қалған қолын көрсетіп. – Қан маған да, көрпе жамылғысына да шашылды, мен бәрін қызыл ала қанға боядым, олар мені қайтадан төсекке жатқызды. Содан кейін олар: «Әже, ақша қайда екенін айт», – деді. Мен қарақтарым, мен бәрін айтайын, тек маған тимеңдерші, дедім деп сол кештің оқиғасын айтты әжеміз.

Әженің айтуынша, қылмыскерлер қара тұмшалауда болған және олардың тек көздері көрінетін. Екеуінде де фонарик болған және тонаушылар жүргіншілердің немесе көршілерінің назарын аудармас үшін үйдің жарығын қоспаған. Өзара бір-бірімен сыбырлап сөйлескен.

– Олар ақшаның қайда екенін сұрады, мен оларды сақталған тартпаға апаруды айттым. Ал тартпаны ашқанда барлығын қанмен бүлдірдім. Олар тартпаны ашты-мен оларға: «Міне, ұлдарым, менің ақшам мұнда жатыр, оны алыңыз» дедім. Олар оларды алып, мені қайтадан төсекке жатқызып, қол-аяғымды таспамен орай бастады. Қатты-қатты мені скочпен байлады. Тіпті менің қолдарым қарайып кетті. Байлап болып: «Дыбысыңды шығармай жат. Әйтпесе, үйіңді өртеп кетеміз» деді. Әрі қарай бір нәрсе іздеп кетті. Менің қымбат жиһаздарым жоқ, олар менің барлық заттарымды шифонерден лақтырып тастады, бәрін бүкіл үйге тастады. Олар тағы 2 мың рубль тапты,оларды да алып кетті, олар менің гаманкамда (ақшаға арналған қолдан жасалған әмиян-ред. ескерт.) болды. Содан кейін олар кетіп бара жатып, ұялы телефонды да алып кетті», – деп Анна Масянова тонау туралы естеліктерімен бөлісті.

Содан кейін қылмыскерлер тіпті пештің артына көтерілді, бірақ әжесі оларға көп ақша жоқ екенін және іздеудің пайдасыз екенін айтты.

— Содан кейін олар маған келді де: «Біз қазір кетеміз, ал 20 минуттан кейін келіп, сені шешеміз», – деді. Олар маған жарты сағаттан соң келді. Олар менің ұлым сатып алып, есікке іліп қойғысы келген құлыпты тауып алып, мені құлыпқа жауып үйден кетті. Мен шығуға тырыстым, бір саусағымды таспадан босатып, оны артқа-алға создым, алдымен қолдарымды, содан кейін аяқтарымды босаттым. Мен дірілдеп, енді не істеу керек, мен екінші есіктен шықтым, есікті әрең аштым. Мен көршіме жалаң аяқ бардым, бірақ ол үйінде жоқ болды. Мен таяқ тауып, келесі үйге бардым, онда жаңа отбасы тұрады. Мен үйдің бұрышын таяқпен соға бастадым, олар жүгірді, айқайлады: «Нюр тәте, Нюр тәте!», мен ештеңе айта алмаймын, қатты дірілдеп тұрмын. Олар мені үйге кіргізіп, достарына қоңырау шала бастады», – деді қарт әйел үйден қалай шыққаны туралы.

Анна Масянова таныстары учаскелік полиция қызметкеріне қоңырау шалып, бірден өздері келгенін айтты. Содан кейін полиция Переметное ауылынан итпен келді, ал қарт әйел үйде болудан қорқып, таныстарына түнеуге кетті. Кейінірек әжеден жауап алу үшін алып кетіп, бәрін сұрап, қайтадан таныстарының үйіне әкеліп тастаған.

– Бүкіл үйді бояумен бояған, саусақ іздерін іздеген. Олар маған көмектесуге келген немерем мен досымның саусақ іздерін ғана тапты. Немерем ұшып келді, біз екеуміз бірге жыладық, мұнда не істеген – бәрі бояу, қол жуғыш та, еден де. Содан кейін қылмыскерлерді сол кеште ауылдан көрген. Бастапқыда олар менің қақпамды сындырғысы келген, есікті итерген, бірақ ол ілмешекте болды, оңай ашылып, олар кірген. Есіктер де ілмешекте болды, бәрі ашылды, Мен тіпті ештеңе естімедім», — деп қосты әже.

Келесі бірнеше күн ішінде адамдар қарт әйелдердің үйіне келіп, болған жағдай туралы көңіл айта бастады. Барлығы, соның ішінде жергілікті әкім келді. Анна Масяноваға таныс емес адамдардың бірі Сәбит тіпті оған 20 мың теңге берді.

— Маған ешқандай көмек қажет емес. Тек мені тонап кеткендерді тапқым келеді. Менде бәрі бар, тонауға дейін ұлымның келуіне азық-түлік сатып алдым. Таңертең келесі күні ұлым келді. Менде ет бар, ірімшік, таңқурай бар, Құдайға шүкір. Таныстар түнді коттеджде өткізуді ұсынды, бірақ мен ұлыммен бірге түнедім», — деді ол өз әңгімесін аяқтап.

Әже бұл қылмысты жергілікті тұрғындардың бірі жасаған деп санайды-өйткені олар үйдің дерлік қорғалмағанын және құлыптардан тек есіктерінде ілмешек бар екенін білді.

Әңгімеден кейін әже бізді аулаға апарды. Екі кішкентай мысық бірден аяқтарына жүгірді. «Бұл Чернушка», — деп көрсетті Анна Масянова қара мысықты. «Ал бұл, Кузьма!»- деді ұлы өзімен бірге әкелген сары мысықты көрсетіп.

– Ақша құрсын. Мен өлемін, жерлейтіндер табылар, мен тыл еңбеккерімін. Оларға ақша тұрған жерді айтқаным жақсы болды, әйтпесе буындырып өлтіріп кететін еді, — деді әжей таяғына сүйене отырып.

Анна Масяновамен сөйлескеннен кейін біз әкімдікке оралдық – мүмкін жергілікті әкім қайтып келген болар деп. Бірақ, белгілі болғандай, ол жұмыста тек таңертең болады. Кабинеті сол ғимаратта орналасқан учаскелік инспектор да болған жоқ.

— Әрбір әже, әрине, жерлеуіне 200-300 мыңдай жинап отырады. Бірақ мұндай ақша үшін кім оған қолы барып, тонай алды? Білмеймін. Бірақ мұнда толық [ауыл] полиция болды. Облыстық және қалалық. Кеше теледидарда әжені көрсетті, – деп бізбен бұрын сөйлескен әкімдіктің қызметкері жағдайды талқылады. – Ұрлықтар болды, өгізді бізде бір әйелден ұрлап кетті. Сонымен, бізде қандай да бір «ерекшеліктер» болды деп айтуға болмайды. Бірақ әжені тонау деген-бұл ешқашан болған емес.

Ғимараттан шыққан кезде ол:

– Құдай сақтап, ол тірі қалды. Міне, бұл құдай сақтады деген сөз,-дегенді қосты.

Алексей Воробьев, Артем Букреевтің суреті