Барлық жолдар бас жоспарға апарады: Орал әкімі Переволочный тоғайын әкімдікке беруге қарсы шыққан тұрғындармен кездесті
Орал қаласының әкімі Абат Шыныбеков орман қоры жерінен Переволочный тоғайын қалалық жерлерге берілуіне қарсы шыққан тұрғындарды шақырды. Ол оларға өз ұсыныстарын енгізуді ұсынды және әкімдіктің бұл туралы ойларымен бөлісуге уәде берді. Олар ымыраға келмеді: тұрғындар тоғайды қала жерлеріне ауыстырмас бұрын, бас жоспарды түзетіп, қалалық мәселелерді шешу керек деді, ал әкімдік бір-біріне кедергі жасамайды деп сендірді.
Әкім бас жоспардағы тоғай арқылы өтетін жол жай жол емес екенін түсіндірді.
«Қала өсіп келеді, көптеген көліктер пайда болады. Көлік ағынының артқанынан жолдарда «толқындар» пайда болады. Мысалы, Назарбаев пен Абай даңғылдары. Сондықтан бас жоспарда мұндай айналма жол қарастырылған. Бұл қалаға болашақта қажет», – деп түсіндірді Абат Шыныбеков.
Бұған Орал тұрғындарының бірі Андрей Стариченков қаламыздағы кептелістер жасанды екенін айтып, жолаушылар көлігі үшін бөлінген жолақтарды жоюды ұсынды.
«Олар тек жолдарда кептеліс тудырады. Шынында да, бөлек жолақпен көлік жүргізу үшін олар аяқталмады, бірақ жай ғана бір жолақпен алынды. Бізде жолдар өте кең емес. Ол қажет пе, жоқ па, соны шешу керек, өйткені жолақ іс жүзінде қолданылмайды. Жасанды кептелістер жасалады. Сонымен қатар, толқындар үлкен ағыннан емес, жолдың сапасыздығынан пайда болуы мүмкін», – деді ол.
Орал әкімінің орынбасары Асхат Құлбаев қарсылық білдірді:
«Қалалық жол өтпелерін жөндеу қалаға қандай жүктеме әкелгені есіңізде ме? Қалай болғанда да, бұл көлік қиылысына қосымша айналма жолдар қажет екенін білдіреді.
Видеоблогер Әлішер Ғұмаров жол құрылысына, қолданыстағы жолдарды жөндеуге, сондай-ақ жолаушылар көлігін жаңартуға қаражат бөлуді ұсынды. Оның пікірінше, тоғайды бастапқы күйінде қалдыру керек.
«Сіз қандай құралдар туралы айтып отырсыз? Көліктік жаңарту қазірдің өзінде қажет, ал біз бас жоспар бойынша қаланы дамыту жобасы туралы айтып отырмыз. Бұған бір жыл кетпейді. Біз болашақ туралы айтып отырмыз», – деп жауап берді Абат Шыныбеков.
Біз саябақтар жасай алмаймыз
Кездесуге қатысқан Андрей Стариченковтың әйелі Татьяна Стариченкова «переволочка»аумағында тұратын экология мен жануарлар мәселесін көтерді. Оның айтуынша, флора мен фаунаның есебі жүргізілмейді, ал құрылыс жағдайында көптеген жануарлар мен құстар өз үйлерін жоғалтады.
«Қос аяқ, борсық, елік, қабан, қоян, түлкі, қызыл кітапқа енген құстарды айтпағанда. Бізде көк құс, сұр және ақ тырна, көптеген қыран, сирек кездесетін шағалалар бар. Әлемде аққулардың тек 7 түрі бар, олардың үшеуі бізде, Переволочная тоғайында, Старица өзені бар. Жануарлар әлемін сақтау мәселесіне өте байыпты қарау керек, есепке алуды бастау керек», — деп ұсынды ол.
Диалогқа Табиғи ресурстар басқармасының орынбасары Бисенгалий Хайруллин кірді, ол қазіргі уақытта жануарларды, құстарды және олардың популяциясын санауды растады.
«Біз мұны істеуге міндеттіміз деген заң жоқ. Орманшылар да бізде есеп жүргізбейді. Жоқ, егер олар қажет деп айтса, біз мамандарды тарта аламыз, бастаймыз…», — деді ол. Әрі қарай, – » Орал орман шаруашылығының аумағы Колузановодан Янайкиноға дейін. Онда барлығы 40 адам жұмыс істейді. Мұндай аумаққа 40 адамды елестетіп көріңіз. Олар өрт сөндірушілермен жұмыс істейді және қураған ағашпен айналысады. 700 гектарға арналған тоғайда тек екеуі жұмыс істейді. Бір нәрсе істеу керек. Осылай қалдыруға болмайды. Адам ретінде мен ол жерде ештеңе болмағанын қалаймын, табиғат болды,бірақ мен оны осылай қалдыруға болмайтындығын түсінемін. Өркениетті түрде шешу керек».
Кездесуге қатысқан «БҚО экологиялық-географиялық қоғамының» төрағасы Дархан Сариев әкімдіктің эко-парк және қаланың жасыл қоры туралы кез келген жаңа идеялары мағынасыз, себебі жұмыс істеп тұрған саябақтар мен гүлзарлар көңіл көншітпейді деген пікірімен бөлісті.
– Құрметпен, бірақ біз саябақтарды қалай жасау керектігін білмейміз, сіз мұны түсінесіз бе? Билікте мұндай мамандар жоқ. Бізде қандай Жасыл аймақ болмасын – ағаштарды есепке алу жоқ, қураған ағаштар толы, оларды кесіп, жаңа ағаштар отырғызу қажет. Барлық жерде осылай. Қалалық саябақта біз жасыл кеңістікті түгендедік. Мұны барлық жерде жасау керек: БҚМК орманында, Хан тоғайында және Переволочный тоғайында, әрине, бұған да қатысты. Мұның бәрі-қаланың экологиялық қаңқасы. Біздің өкпеміз. Шаған мен Деркөлдің жағасын қараңыз. Мұның бәрі жеке қолға алынды, коттедждер саланды. Сіз енді оларды ешқашан көрмейсіз-бұл қазір жеке аумақ. Бұл, айтпақшы, су қорғау аймағы. Онда жалпы салу мүмкін емес, бірақ салынған. Мұнда бізді дәл солай күтеді», – деді ол.
– Біз көрсеткен презентацияда мен қала тарапынан тұрғын үйлердің құрылысын аудан мәртебесін арттыратын қалыпты өркениетті үйлермен салу нұсқасы ретінде белгіледім. Құрылыстың бас жоспарында жоқ екенін түсініңіз. Және тіпті мен қанша қаласам да– бұл мүмкін емес, — деді Алмас Кұлбаев.
«Сіз қаланың күші жетеді дегенді қайдан алдыңыз?»
– Біздің қаламызда 70 000 Га жер бар, жалпылай. Жасыл алаң-шамамен 7 000 Га, яғни тіпті 10% жоқ. ДДҰ ұсыныстарына сәйкес көгалдандыру 40-60% болуы керек. Біз мыңдаған ағаш отырғызамыз, бірақ олар тамыр алмайды, тиісті күтім жоқ. Сондықтан биыл біз алғаш рет көгалдандыру қызметтерін сатып алуды бірден 3 жылға қолдандық: енді отырғызатындар өз өсімдіктеріне 3 жыл күтуі керек. Жасыл аймақтарға келетін болсақ, бізде көптеген алаңдар бар екенін дұрыс байқадыңыз. Мысалы, бассейн, Некрасов көшесінде, Салық комитеті ғимаратының артында. Бұрын бассейн болған, ал соңғы жылдары шөп өскен. Біз коммуналдық қызметкерлердің көмегімен жақсартып, қолдау көрсетеміз. Бірақ «Жайық таза қала» жұмысшыларымен ғана қолдай алмаймыз, сол себепті ол жерде де қожайын болу керек. Ол қарап отырады, – деп мысал келтірді әкім.
– Абат Абайұлы, мен түсінемін, бізбен біргесіз. Сіз жақсы болғанын қалайсыз, бірақ сіз білесіз, біз,адамдар,Переволочный тоғайын бермейміз. Қалада біз барлық басқа көгалдандыруды түсінгенге дейін ешқандай құрылысқа жол берілмейді. Қалалық саябақтар мен скверлердің ағаштарын түгендеумен. Бес жылдан кейін біз тоғай туралы сөйлесетін боламыз», — деді Дархан Сариев.
– Әкімдік айналысады. Биыл біз қалалық саябақты дамытуды жалғастырамыз. Біз жасыл қала деп саналамыз, бірақ бұл ағаштар кеңес дәуірінде отырғызылды. Енді бір бөлігі өліп жатыр, Содан кейін біз көгалдандырусыз қалмауымыз үшін жаңаларын отырғызу керек. Біз жасыл кеңістіктердің дамығанын қалаймыз. Мен сіздердің жануарлар туралы тілектеріңізді естідім – біз қоғамдық ұйымдарды қосамыз, ағаштарды есепке аламыз-біз мамандарды тартуымыз керек. Сіз дұрыс айтасыз, мамандар жоқ, бірақ біз оларды шақыра аламыз. Сіздің көмегіңіз де қажет, мысалы,»Землячкадағыдай». Жарайсыңдар, маңызды тақырыпты көтерді.
— Сіз қазір бассейнге қамқорлық жасай алмайтыныңызды айттыңыз. Сіз қала Переволочный тоғайын көтере алады дейсіз бе? Старицаның жағалауы ше? Мен сізден сұраймын. Шаған өзенінің жағалауы, кеңес заманынан бері салынған, әдемі жағалау бар. Оны қалпына келтіріңіз. Жасаңыз. Көрсетіңіз адамдарға жасай алатыныңызды, олар сізге сенеді Бұл жерлер қазір қала орталығында болса да қаңырап бос тұр. Сіз адамдар тоғайға барады деп айтасыз, мұндай алаңда кім не істейтінін бақылау мүмкін емес, біреулер азамат соғысынан қалған қазына іздейді. Сіз айтқандай, Сарайшық көшесінен кіреді деп. Тоғайға кіру қалаға тиесілі. Онда жақсартыңыз: камераны қойыңыз, тыйым салатын белгіні іліп қойыңыз. Жол полициясы патрульдесін. Мәселе өз-өзінен-өзі шешіледі. Хан тоғайы мысалы көптеген қала тұрғындарына ұнайды. Онда барлығы алынып тасталды. Сенімді басқарудың осы мысалын қарастырайық, – деді Николай Смирнов әкімге.
Әкімдік не ұсынады?
— Тағы да айтамын, біз сіздерге тұжырымдаманы айтамыз, – деп түсіндірді Абат Шыныбеков. – «Біз бастапқыда бас жоспарға сәйкес жол Переволочный тоғайы арқылы өтетінін айтқан болатынбыз. Біз осы жолдың айналасында, тоғайдың солтүстік бөлігінде тақырыптық саябақ ұйымдастырғымыз келеді. Жайық өзені жағалауын кезең-кезеңмен жайластыру керек. Біз бұл тұжырымдаманы өзгерткен жоқпыз. Олар бірден ашық айтты. ИЯ, тоғайдың сыртқы жағында аз қабатты құрылыс болуы мүмкін. Жобаға ақша салатын инвесторларды да тартатын шығармыз. Орман шаруашылығынан қалалық жерлерге ауысқан кезде де мақсаты бірдей болып қалады – жасыл рекреациялық аймақ. Егер бұрын жердің мақсатына өзгерістер енгізуге болатын болса, қазір ол мүмкін емес, өйткені біз ашықпыз. Мен мұны сізге жеткізуге тырысамын. Мұнда біз, мысалы, ТЖД-мен бірге арқан паркін аштық. Орман қорынан жалға алдық. Биылғы жылы одан соқпақтары бар толыққанды эко-саябақ жасауды жоспарлап отырмыз. Қыста шаңғы, жазда жағажай жасағымыз келеді.
– Кешіріңіз, бірақ біз не туралы айтып отырмыз? Переволочная тоғайының жерін жалға алып, эко-саябақ жасаңыз, бірақ ол да орман қорында болсын, — деп әкімді «Переволочная роща Орал» тобын құрушылардың бірі Николай Смирнов тоқтатты.
— Құрылыс үшін қалалық жер болуы керек, жалға алынған жолды салуға болмайды», — деді әкім.
Әкімнің орынбасары Асхат Құлбаев сондай-ақ тоғай салу туралы әңгіме мүлдем жоқ екенін айтты, алайда қатысушылар бұл пікірге сенімсіздікпен қарады.
Сенім жоқ
— Сіз өте үлкен жауапкершілікті өз мойныңызға аласыз. Бедел тәуекелдері сізге байланысты. Сіз бұл адамдарға, ақша салғысы келетін қаржыгерлерге: «Бұдан әрі бармай, бұл мәселені жауып қояйық!» деңіз. Дұрысы тимеңіз. Сіз тоғай арқылы қандай көлік жүргізгіңіз келеді. Халықпен кеңескеніңіз дұрыс. Билік өзгереді, уақыт өтеді. Кезекпен жасаңыз. Бұл сенімсіздік мәселесі. Адамдар сенбейді және келіспейді. Сонымен қатар, үш айдан кейін бас жоспарды қайта қарау керек – осы жолды сол жерден алып тастап, қазірдің өзінде бар нәрсені ретке келтіріңіз, — деді Дархан Сариев.
— Біз түзетеміз, адамдарды тыңдаймыз, – деп жауап берді Абат Шыныбеков. – Бас жоспарда жол Пугачев көшесінен Переволочный тоғайы арқылы өтуі тиіс екендігі айтылды, біз адамдарды тыңдап, Сарайшық көшесінен болады деп есептедік. Бұл 700 Га емес, 240 Га ауыстыру. қысқарды. Сондықтан да мен осыны айтуға шақырдым, – деп жауап берді Абат Шыныбеков.
– Сарайшықпен қазір жүру мүмкін емес, ал сіз ол жаққа ағынды іске қосқыңыз келе ме? Сонымен қатар, бас жоспарда бұл жол әлі бекітілген жоқ», — деді Николай Смирнов.
— Сіз жолшы да, жобалаушы да емессіз, – деді әкім Абат Шыныбеков.
«Шын мәнінде, жолшы және жобалаушымын»,-деп жауап берді ол.
— Жақсы, сіздің пікіріңізді де ескеретін боламыз, – деп әкім ашу-ызасын мейірімділікке ауыстырды.
– Бұл жағдайдың парадоксалдылығы неде екенін білесіз бе? Сіз: «Халық! Біз сізге жақсы жасғымыз келеді!» дейсіз, ал халық: «Керегі жоқ, өтінеміз!» дейді, ал сіз тағы да: «Жоқ, жақсы болу керек!» дейсіз,- деді Николай Смирнов.
Бас жоспарға түзетулер енгізу қалай жүргізіледі деген сұраққа Абат Шыныбеков алдымен әкімдік жобалаушыны жалдап, оған енгізілген өзгерістермен жоба жасап, содан кейін тыңдаулар өткізуі тиіс екенін айтты. Биылғы жылы әкімдік қаражат тауып, бас жоспарға өзгерістер енгізілсе де, олар тек 2022 жылы ғана бекітіледі.
«Сонымен, 2022 жылы осы мәселеге қайта оралайық, қазір бізде арба аттың алдында келе жатыр», — деп ұсынды Николай Смирнов.
— Бірі екіншісіне кедергі келтірмейді, – деді әкімнің орынбасары Асхат Құлбаев. – Біз қазір ұсыныстар енгіземіз, сізді тыңдаймыз, содан кейін дайын тұжырымдаманы ұсыну үшін қоғамдық тыңдаулар өткіземіз. Сонымен қатар жұмысты жүзеге асыру.
Кездесу соңында әкім Абат Шыныбеков қатысушыларға алғысын білдіріп, ескертуді назарға алғанын айтты. Әкімнің орынбасары Асхат Құлбаев қоғамдық тыңдаулар қашан өтеді деген сұраққа, кездесу қорытындысы бойынша әкімдік бұл тақырыпты қоғамдық тыңдауларға шығаруға әлі дайын емес екенін және мәселені егжей-тегжейлі пысықтауға тағы біраз уақыт қажет екенін түсінеді.
Нана Иксанова
