Депутаттар «Бөкейорда» табиғи резерватын құруды аяқтауды сұрайды
Батыс Қазақстанда «Бөкейорда» мемлекеттік табиғи резерватын құру бойынша жұмыстарды аяқтау қажеттілігін Мәжілістегі Қазақстан Халық партиясы фракциясының депутаттары атап өтті, деп хабарлайды «ҚазАқпарат»ХАА тілшісі.
«Бүгін адамзат өркениеті планетамыздың биосферасын сақтаудың жаһандық қаупіне тап болды. Әлемдегі ең маңызды экожүйелер – Амазонка ормандары, мұхиттар, тау жүйелерінің мұздықтары қауіпті. Бұл тізімге біз орталығы Қазақстан болып табылатын табиғи дала экожүйелерін жатқызуға болады және солай етуге тиіс», – деп атап өтті Мәжіліс депутаты Айжан Сқақова палатаның жалпы отырысында ҚР Премьер-Министрінің орынбасары Ералы Тоғжановтың атына депутаттық сауал жолдаған кезде.
Депутат халықаралық сарапшылардың бағалауы бойынша, қазіргі уақытта Қазақстандағы ірі Еуразия құрлығында Жер планетасының сақталып қалған табиғи дала кеңістіктерінің едәуір бөлігі шоғырланған, бұл сирек кездесетін және құрып кету қаупі төнген жануарлар мен өсімдіктер түрлерін қорғау және қалпына келтіру үшін, сондай-ақ бірегей экожүйелерді сақтау үшін перспективалы 708,5 мың шаршы км-ден астам даланы құрайды.
«Дала-халқымыздың нағыз байлығы, түркі әлемінің қасиетті бесігі, Еуразия құрлығының тарихи дамуындағы дала мен дала экожүйелерінің рөлі туралы көптеген көрнекті ғалымдардың зерттеулері дәлел бола алады. Біздің еліміз үшін даланың табиғи және мәдени-рухани маңыздылығын ескере отырып, оны сақтау ұлттық басымдыққа айналуы тиіс», – деп атап өтті Айжан Сқақова.
Бірақ бүгінгі таңда, мәжілісменнің айтуынша, дала Қазақстандағы экожүйелердің ең аз қорғалған түрі болып табылады және елдің ерекше қорғалатын табиғи аумақтар жүйесінде (ЕҚТА) өте аз ұсынылған.
«Батыс Қазақстан облысында» Бөкейорда « мемлекеттік табиғи резерватын құру перспективалы әрі орынды шешім болып табылады. Мақсаты – қазақстандықтардың және бүкіл әлемнің болашақ ұрпағы үшін дала экожүйесінің бірегей және репрезентативті табиғи кешендерін сақтау», – деп түсіндірді Айжан Сқақова.
Қазақстанның далалық экожүйелері өсімдіктер әлемінің таралу орындары болып табылатыны атап өтілді – жалпы саны 2000 бірегей эндемикалық, флористикалық түрлер. Батыс Қазақстан далаларында да жойылып бара жатқан дала фаунасының өкілдері мекендейді – біздің елде мекендейтін сүтқоректілердің жойылып бара жатқан 24 түрінің 9 – ы, оның ішінде осы экожүйенің маңызды тіршілік формасы-киіктердің Орал популяциясы.
2010 жылы ҚР Үкіметі Жаһандық экологиялық Қормен және Қазақстан Республикасындағы БҰҰ Даму Бағдарламасымен бірлесіп «Дала экожүйелерін сақтау және тұрақты басқару» жобасын бекітті. Жоба нәтижелерінің бірі Батыс Қазақстан облысында «Бөкейорда» мемлекеттік табиғи резерватын құрудың жаратылыстану-ғылыми негіздемесін дайындау болды. Бұл мақсатқа 12 млн теңге жұмсалды. ТЭН әзірлеуге 15 миллион теңге жұмсалды. Барлық қаражат ҚР-дағы БҰҰ Даму бағдарламасымен бөлінді.
«Бөкейорда» мемлекеттік табиғи резерватын құрудың техникалық-экономикалық негіздемесін дайындау жөніндегі іс-шаралар ҚР Үкіметінің 2010 жылғы 10 қыркүйектегі № 924 қаулысымен бекітілген 2010-2014 жылдарға арналған «Жасыл Даму» салалық бағдарламасына енгізілді. Алайда «Бөкейорда» мемлекеттік табиғи резерватын құру жөніндегі іс-шараларды іске асыру белгісіз себептермен тоқтатылды. Экология, геология және табиғи ресурстар министрлігінің 2021-2023 жылдарға арналған бюджеттік бағдарламасында да бұл жұмысты қаржыландыру қарастырылмаған, деп атап өтті депутаттар.
