Металл бағасының күрт өсуі бүкіл құрылыс саласына әсер етуі мүмкін-дейді БҚО құрылыс компанияларының басшылары

Соңғы айда металл бағасы 80% – ға өсті, қалған құрылыс материалдары да айтарлықтай қымбаттады. Жергілікті құрылыс компаниялары негізінен монолитті құрылысқа көшкендіктен, олар қазір өте қиын жағжайда қалды, — деді құрылыс компанияларының басшылары «Орал апталығына».

Азамат АГЕЛЕУОВ, «Алтим» ЖШС директоры:

– Бағалар күн сайын барлығына өсуде. Салыстыру үшін – металл өткен жылдың жазымен салыстырғанда 60-80%, ағаш-50-60% қымбаттады. Біз белгілі бір тауарға төлем жасау үшін шот-фактураны аламыз, ал бір-екі күнде төлеген кезде қосымша ақы төлеу керек немесе біз аз-аздан аламыз. Қолданыстағы келісімшарттар мен міндеттемелері бар адамдарда үлкен проблемалар бар. Қолдарында келісілген келісім шартары мен міндетемелері барлары шығындармен объектілерді тапсыруда. Ал кімнің несиесі болса, банкротқа ұшырауы мүмкін, сәйкесінше, құрылысы аяқталмай қалуы мүмкін.

«Стройкомбинат» ЖШС темірбетон бұйымдарын шығарумен айналысады. Кәсіпорынның директоры Бақытжан Нұрбаев та мұны растайды:

– Арматура 80-90% – ға қымбаттады. Ал біз, өз кезегімізде, бағаны сол арматураға бағаның өсуі шегінде ғана түзетеміз.

«Алтим» ЖШС директоры Азамат АГЕЛЕУОВТЫҢ айтуынша, қолданыстағы келісімшарттар мен шаршы метрдің белгіленген бағалары бойынша міндеттемелері бар мердігерлерде үлкен проблемалар бар.

– Кім қаржылық жағынан тұрақты болса, олар нысандарды, әрине, айтарлықтай шығындармен тапсыра алады. Ал кімнің несиесі болса, олар банкротқа ұшырауы мүмкін және, тиісінше, бұл объектілердің аяқталмай қалу қаупі. Оларда белгіленген баға 1м. кв.

Нұрбаев «Нысандар мен оларға несие алған» бірқатар жергілікті құрылыс компанияларының банкротқа ұшырау қаупін көріп отырғанын айтты.

— Мемлекеттік нысандарды салатын ешкім болмайды, – деп болжайды Нұрбаев.

Валентина МИХНО, «Отделстрой» ЖШС директоры, қазіргі уақытта құрылыс нарығындағы жағдайдың дамуын «болжанбайтын»деп бағалайды.

– Мен мұны неге айтып отырмын? Құрылысшылар металл және басқа материалдарды жеткізу үшін бар нәрсені жинайды, барлық айналым қаражатын салады және өз нысандарын тапсырады. Осыдан кейін олардың көпшілігі банкротқа ұшырайды. Себебі мемлекеттік тапсырыс тендерлеріндегі сметалар материалдар мен жұмыстардың ескі бағаларында жүруде. Тұрғын үйдің мемлекеттік бағдарламалары бойынша объектілер, әлеуметтік объектілер құрылысы аяқталмай қалуы мүмкін, ал мердігерлер өздерінің шарттық міндеттемелерін орындамағандықтан жосықсыз деп таниды. Бұл жағдай бүкіл құрылыс саласын толығымен көмуі мүмкін.

«Бұл күтпеген жағдай. Егер металл қымбаттаса, онда бәрі де қымбаттайды», – деп түсіндіреді»Отделстрой» ЖШС директоры.

— Бүкіл халық шаруашылығының жартысы зардап шегеді! Бұл үлкен тәуекел. Біз қазір құрылыс істері жөніндегі комитетке, «Атамекен» кәсіпкерлер палатасына жазамыз, оларға міндетті түрде осындай шиеленісті шешу керектігін айтамыз. Егер шұғыл түрде республикалық деңгейде шаралар қолданбаса, мұның бәрінің салдары болуы мүмкін.

«Алтим» ЖШС директоры Азамат АГЕЛЕУОВ мемлекеттік тапсырыс құнын пайыздық қатынаста индекстеуді ықтимал шешімдердің бірі деп санайды.

— Егер жалпы, онда, әрине, құрылыс материалдарының өзіндік өндірісін дамыту қажет. Бағаның өсуі негізінен импортталатын материалдарға қатысты.

Пандемияға байланысты Еуропада металл өндірісі төмендеді, ал қазір барлық елдер қалпына келе бастаған кезде, барлық жерде металл жетіспейтіні белгілі болды – өндірушілер сұранысқа ие бола алмады. Ресейліктер онда валютаға сатады», – деп түсіндірді Оралда коммерциялық тұрғын үй салумен айналысатын кәсіпкер Юрий Ткалун бағаның өсуін

— Біз пайдаланатын құрылыс материалдарының 68% — ы Ресейден аламыз, ал біз өзіміз ештеңе шығармаймыз, – деп еске алады ол.

Ткалун сонымен қатар дамып келе жатқан жағдайдың салдары металл бағасымен байланысты деп санайды, ал қалғаны сөзсіз құрылыс компанияларының жаппай банкроттығы болады.

Оның айтуынша, шығындар құнының күрт өсуіне 2021 жылдан бастап Үкіметтің «Баспана Хит» және «7-20-25″жеңілдетілген несие беру мемлекеттік ипотекалық бағдарламасын қаржыландыруды тоқтатуы да себеп болып отыр. Мұның бәрі сөзсіз тұрғын үй нарығындағы сұраныстың төмендеуімен және тұрғын үйдің шаршы метрінің құнының төмендеуімен байланысты болады, — дейді Юрий Ткалун.

Тамара ЕСЛЯМОВА