«Тергеудің міндеті мені ұры және пара алушы ретінде отырғызу» — БҚО денсаулық сақтау басқармасының бұрынғы басшысы

Кезекті сот отырысында сотталушы Болатбек Каюпов Сыбайлас жемқорлыққа қарсы қызмет тарапынан арандатушылық болғанын мәлімдеді. «Олар мұны өздері үшін иықтарына жұлдыз тағу үшін жасайды», — деді ол.

«Айыптау қорытындысына сәйкес, Каюпов БҚО денсаулық сақтау басқармасының басшысы бола отырып, ЖШС-мен 78 миллион теңгеден астам сомаға жабдықты жеткізуге арналған мемлекеттік сатып алу туралы шарт жасасты, содан кейін ЖШС директорынан орындалған жұмыстар актісіне кедергісіз қол қойғаны және медициналық жабдықты қабылдағаны үшін шарт сомасының 10 пайызын талап етті. Каюпов сыбайластары Тұралиев пен Себеповтың қатысуымен 2020 жылғы 14 қазанда 3,4 миллион теңге сомасында пара алды, ал 23 қазанда 4,4 миллион теңге сомасында қалған бөлігін алды», делінген– қылмыстық іс материалдарында.

Болатбек Каюповтың адвокаты Тамара Сәрсенова соттан оның клиентінен жауап алмауды сұрады, өйткені бірінші сотта ол жауап алынды, содан кейін қылмыстық іс қосымша тергеуге жіберілді. Судья Наиля ДЖУНУСОВА рұқсат берді, ал Каюпов өз сөзінде дайындалған мәтінді оқыды.

Каюпов өз сөзін өзіне тағылған айыптарды мүлдем мойындамаудан бастады.

«Мен бірінші сотта берген мәліметтерімді толық қолдаймын. Қазір, үш айға жуық қайта тергеуден кейін, Себепов Айдостың айғақтарын қосудан басқа ештеңе өзгерген жоқ».

Болатбек Каюпов Сыбайлас жемқорлыққа қарсы қызмет тарапынан арандату туралы мәлімдемесінің дәлелдерін келтірді..

«Тергеушілер куәгер Фарида Лұқпановадан жауап алған жоқ (Денсаулық сақтау басқармасының Мемлекеттік сатып алу бөлімінің қызметкері — авт. ескерт). Тергеу өтініш беруші Бөлекова Лұқпанованың одан тендерде көмек алуға тырысып, ізіне түскенін тексеруге міндетті болды. Одан жауап алмады. Себебі ол кезде Бөлекова пара бастамашы болғаны рас еді. Ол тек Лұқпанованы ғана емес, маған да тендерге қатысқаным үшін сыйақы ұсынды. Бөлекова екі рет ант беріп, сотқа менен басқа ешкімді білмейтінін, ешкімге бармағанын және қоңырау шалмағанын айтты. Кеше Лұқпанова оның қалай екенін айтты. Прокурор да бұған көз жұма қарады. Өйткені оларға да Сыбайлас жемқорлыққа қарсы қызмет тарапынан таза арандатушылық болғаны түсінікті болғаны тиімді емес. Жедел қызметкерлер Бөлекованы іске тартып, осы қылмыстық істі бұрмалаған».

Мемлекеттік сатып алу бөлімінің комиссия мүшелерінен де жауап алынған жоқ, — деп еске салды сотқа облыстық денсаулық сақтау басқармасының бұрынғы бастығы. Оның айтуынша, олар «Орда-Мед» ЖШС тендерінде жеңісті қамтамасыз ету үшін оның тарапынан қысым мен қатысу болмағанын көрсете алар еді.

«Сотта менің ешқандай әсер етпегенімді анық және айқын көрсетті. Басқа жауапты қызметкерлер де болды, олар сотта менің ешқандай әсер етпегенімді және кедергі жасай алмағанымды немесе керісінше біреуді алға сүйрегенімді көрсетті. Мұны тергеуші де, прокурор да тексерген жоқ және дәлелдеген жоқ. Себебі олардың міндеті, менің түсінуімше, мені ұры және парақор ретінде отырғызу».

Каюпов оның «досы» Айдос Себеповтың неге оған қарсы куәлік бергенін түсіндірді.

«Оның өзге амалы жоқ. Себебі бірінші сотта мен де, Тұралиев те, Бөлекованың өзі де — бәрі де Себеповты шетте қалған тікелей айыпталушы деп атады. Бөлекова оған «әкімдіктегі» Айдостан келгенін көрсетті. Тұралиев Айдостың нұсқауын алғанын және ақша оған берілгенін көрсетті. Каюповтың атын Себепов еш жерде атамады, ал Тұралиевтің өзі менімен ешқашан таныс емес еді. Жеті ай бойы мен Тұралиев екеуміз тергеу изоляторында отырдық. Себепов қандай да бір керемет түрде бостандықта қалды және осы уақыт ішінде отбасымен бірге болды. Егер ол маған қарсы куәлік берсе, ол отырмайды деп уәде бергеніне сенімдімін».

«Маған қатысты сыбайлас жемқорлыққа қарсы қызмет пен өтініш беруші Бөлекова тарапынан арандату орын алды деп қарауды тағы да талап етемін», — деді Каюпов сотқа.

Болатбек Каюпов өзі туралы 30 жылдық тәжірибесі бар хирург-дәрігер екенін айтты. Оның бүкіл өмірі медицина мен адам денсаулығына арналған. Ол Оңтүстік Кореяда, Ресейде және Литвада оқыды. Ол әлемдегі жетекші ғалымдардан, әлемге әйгілі дәрігерлерден емделуді үйренді және өзінің барлық білімі мен тәжірибесін туған елінде қолданды.

«Мен әлемдегі COVID-19 пандемиясының ең қиын кезеңінде басқаруға тағайындалдым. Мен жасаған стратегиялар аурудың өсуін тежеп, оң нәтиже берді. Ең қысқа мерзімде 1000-нан астам төсек-орын орналастырылды. Провизорлық, карантиндік-инфекциялық стационарлар ашылды. Мен ауруды, оның ішінде жүкті әйелдерді емдеуге жеке қатысқанмын, бұл басқа аймақтарда болған қайғылы жағдайлардың алдын алуға мүмкіндік берді».

Мемлекет пандемиямен күресуге үлкен қаржы бөлді, – деп еске алды сотталушы. «Менің міндетім оларды барынша тиімді пайдалану болды. Мен миллиондаған сомалар үшін жауапкершілікті түсіндім. Мен, бірінші кезекте, мемлекеттік сатып алу рәсімін білмеуіме немесе медициналық жабдықтарды сатып алудың бюджет қаражатын бөлудің басқа да ұсақ-түйектеріне байланысты қателік жібере аламын деп қорқатынмын. Жоғары сыбайлас жемқорлық тәуекелдерін ескере отырып, мен денсаулық сақтау басқармасында мемлекеттік сатып алу жөніндегі комиссия құрдым.Оған арнайы сыбайлас жемқорлыққа қарсы мониторингтік топтың мүшелері бақылаушылар ретінде кірді, олар рәсімдердің дұрыс жүргізілуін қатаң және ашық қадағалады».

«Осы өте қиын және шиеленісті кезеңде мені сыбайлас жемқорлық әрекеттеріне итермелеуге тырысқан түрлі адамдармен күресуге тура келді. Бұл көптеген жеткізушілер маған кіруге тырысты, қабылдауға келді, қандай сатып алулар күтіліп жатқанын алдын-ала білуге тырысты, менімен достасуға тырысты. Мен мұны мүмкіндігінше қабылдамадым. Көптеген адамдар жазалауға, ауыстыруға ашық қауіп төндірді. Менің оларды қолдауға байланысуға құлықсыздығыма наразы адамдар көп болды».

«Мен басқармада кейбір жеткізушілердің қамқоршылары бар екенін естідім. Олардың кейбіреулері тендерден ұтылған кезде, менен кек алады деп ойладым. Өкінішке орай, менде ешқандай дәлел жоқ. Бірақ мен осында отырғаным — ұйымдасқан әрекеттер мен пара алуға арандатудың нәтижесі».

Бұдан әрі Каюпов «Орда-Мед»ЖШС Бас директоры болып жұмыс істеген кезде өтініш беруші Саржан Бөлековамен қалай танысқанын айтып берді.

«Егер мен оған тендерлерде жеңіске жетуге көмектессем, ол бірден материалдық игілік туралы айта бастады. Мен оның ұсыныстарын категориялық түрде қабылдамадым және ол барлық жеткізушілер сияқты мемлекеттік сатып алу туралы заңға қатысып, мемлекеттік сатып алу бөлімі арқылы ресми түрде өтініш бергенін айттым. Мен өзім өте жұмсақ адаммын және оны тыңдамай шығарып жіберу ыңғайсыз болды. Ол жалғыз басты ана екенін және жалғыз өзі қызын өсіріп отырғанын айтты. Ол оның бір қызы бар екенін және егер оны жеткізу жақсы нәтиже бермесе, оны жұмыстан шығарады деді. Мен оны тыңдауға мәжбүр болдым және тендерлер бәсекелестік күрес негізінде өткізілетінін және мен оған әсер ете алмайтынымды үнемі түсіндірдім. Тендерлермен белгілі бір қызметкерлер айналысады, олардың жұмысына мен араласпаймын».

Әрі қарай, Каюпов 2020 жылдың 20 қазанында не істегенін айтты. Оның айтуынша, ол өзінің туған күнін ЭльДивино мейрамханасында атап өткен. Онымен бірге оның әйелі Салтанат Каюпова мен досы Айдос Себепов те болды.

«Біз мейрамханадан шыққан кезде, менің туған күнімді атап өтіп, көлікте Айдос маған конвертті берді. Ол бұл бүкіл ұжымның сыйы екенін айтты. Мен бұл конвертті алдым да, машинада қайтадан әйеліме бердім. Мен сыйлық ретінде ақша бар екенін түсіндім. Бірақ қанша, мен санамадым. Әйеліме үй шаруашылығының шығындарын төле декп бердім».

28 қазанда Каюповтың үйін тінту кезінде Сыбайлас жемқорлыққа қарсы қызмет қызметкерлері Себепов берген әйелінің сөмкесінен 330 000 теңге көлеміндегі ақшаны тапты. Тергеу нөмірлердің сериясы Бөлекова Тұралиевке берген ақшаның бірқатар нөмірлерімен сәйкес келді деп мәлімдейді.

«Егер мен үйде 330 мыңды әйелімнің сөмкесіне қалдырсам, онда қалған 1 миллион 700 мың теңге де бір жерде болуы керек еді. Өйткені, бұл үлкен сома. Оның үстіне менің шотым мен шығындарымды тексергенде шықпады. Егер бір миллион 700 мыңды жасырсам, онда осы 330 мыңды да жоқ қылар едім. Мен бұл ақшаны қайтармағаныма ғана кінәлімін. Бірақ Себепов бұл бүкіл ұжымнан екенін айтқандықтан, мен барлық қызметкерлер жиналғаннан кейін мен оларды ренжітуім мүмкін деп сеніп, қайтармадым».

Каюпов оны қалай алдап соққандарын түсінбейтінін айтады.

«Мен оның арандатушылық әрекеттері туралы бірден айтуым керек еді, бірақ мен оны баланы жалғыз тәрбиелеп отырған жалғыз ана деп санадым, бірақ менің парасаттылығым мен сенімділігім маған қарсы болды».

«Қазір мені неге бұлай алдағандарын айту қиын. Мен адамдар үшін не жамандық істедім, Бөлекованың өзіне не істедім? Мен ешқандай жағдайда бұл 10 пайызды сұрамағанымды айтып ант етемін. Бұл жалған өтірік. Ол осы ұятсыз әрекеті үшін өмірінің соңына дейін ұялсын. Мен үшін ақша ешқашан бірінші орынға шықпады. Бұл куәгерлердің айғақтарынан және менің ақшаға деген ұқыпсыздығымнан көрінеді. Мұны мен ақшаны жасырмағаным, оларды пәтерде ұстағаным және тінту кезінде бірден адал көрсеткенім дәлелдейді. Менің ұстанымым қарапайым адамдарға қызмет ету, адам өмірін сақтау болды және солай болып қала береді. Маған сеніңіз, құрметтілер құтқарылған бір адам өмірі көп нәрсені талап етеді. Осыдан бақыт ешқандай қаржылық игілікті алмастыра алмайды. Антикорадан келген мырзалар арандатушылықты пайдаланып, погондарына жұлдыз табуға тырысады».

«Құрметті сот, маған барлығы қылмыскер ретінде көрсетуге тырысып жатқанымен, олай қарамауға шақырамын. Ал бүкіл өмірін қазақстандық ғылымға, халықтың денсаулығын қорғауға, отандық медицинаға арнаған және оны дамыту үшін әлі де көп жұмыс жасай алатын адам ретінде».

Сот отырысы осы аптада жалғасты.

Серік ЕСЕНОВ