Тоқаев орыс тілінің мәртебесі туралы айтты, тілдік және ұлттық белгілері бойынша қысым жасағаны үшін жазалауға уәде берді
Қазақстан президенті Қасым-Жомарт Тоқаев халыққа арнаған «жолдауында» орыс тілінің мәртебесі туралы айтып, азаматтарға тілдік және ұлттық белгілері бойынша қысым жасайтындардың барлығын жазалауға уәде берді.
«Орыс тілі ресми тіл мәртебесіне ие. Оны пайдалануға, біздің заңнамаға сәйкес, кедергі жасауға болмайды», — деді Тоқаев 1 қыркүйекте Парламент палаталарының бірлескен отырысында сөйлеген сөзінде.
Президент қоғамдағы бірлік пен келісімді сақтаудың маңыздылығын атап өтті.
«Біз көздің қарашығындай қоғамдағы бірлік пен келісімді сақтауымыз керек. Біздің барлық азаматтарымыз ұлтаралық және конфессияаралық келісімнің маңыздылығын түсінулері керек. Біз әрдайым қақтығыстарға төтеп бере алатын елміз. Біз ешкімді тілдік, ұлттық белгілері бойынша кемсітуге жол бермейміз және оны заң бойынша жазалаймыз. Мұндай шабуылдар Конституцияға қайшы келеді және біздің еліміздің мүдделеріне зиян тигізеді», — деді Тоқаев Жолдауда.
«Қазақ тілінің өрісі тым шектеулі деп айтуға негіз жоқ», — деді президент. Ол қазақ тілін дамыту мемлекеттік саясаттың басты бағыттарының бірі болып қала беретінін және осы салада жетістіктер бар екенін атап өтті.
Сондай-ақ, президент «Өз болашағын елімізбен байланыстыратын әрбір азамат қазақ тілін үйренуге көңіл бөлуі тиіс»деді. Оның айтуынша, бұл патриотизм туралы айтады. «Егер жастар басқа тілдерді, оның ішінде орыс тілін үйренсе, онда ол жоғалмайды», — деді президент Қазақстанның Ресеймен ең ұзын шекарасы бар екенін атап өтіп.
«Орыс тілі — БҰҰ — ның алты ресми тілдерінің бірі, сондықтан біз бұл мәселеге ақылмен қарауымыз керек», – деп түйіндеді Тоқаев.
Бұл Орталық Азия еліндегі этникалық және тілдік белгілері бойынша қысым көрсету туралы ресейлік ресми тұлғалардың жуырдағы мәлімдемелерінен кейін Президенттің Қазақстанда қазақ және орыс тілдерін қолдануы туралы алғашқы жария мәлімдемесі. Мәскеу Нұр-Сұлтанды жергілікті ұлтшыл деп атағандардың әрекеттеріне реакция жоқ деп айыптады. Себебі желіде жарияланған бейнероликтер болды, онда олардың авторлары сатушылардан қазақ тілінде қызмет көрсетуді талап етеді, бұл ретте олардың реакцияларын бейнеге youTube арнасы авторының адвокаты Азатыққа қауіпсіздік органдары қылмыстық іс қозғағаннан кейін оның клиенті тұтқындаудан қорқып, елден кеткенін айтты.
Өткен айда Қазақстан Президенті Әкімшілігі Басшысының орынбасары Дәурен Абаев мемлекеттік мекемелер мен дүкендерде қазақ тілінде қызмет көрсетуді талап еткендердің әрекеттерін «үңгір ұлтшылдығының»көрінісі деп атады. Көптеген әлеуметтік желі қолданушылар Абаевтың сөзіне наразы болды. Кейбір комментаторлар адамдардың мемлекеттік тілді осылай қолдануды талап етуінде, ең алдымен, ел билігі кінәлі екенін және тәуелсіздіктің үш онжылдығы ішінде Қазақстан қазақ тілінің мәртебесін көтере алмағанын атап өтті.
Конституцияға сәйкес, орыс тілі елде ресми мәртебеге ие. Ол мемлекеттік ұйымдарда және жергілікті өзін-өзі басқару органдарында мемлекеттік қазақ тілімен тең қолданылады. Қазақстан Конституциясы кез келген кемсітушілікке, оның ішінде шығу тегіне, ұлтына, тіліне байланысты кемсітушілікке тыйым салады. («Азаттық»)
