БҚО-да наннан кейін макарон өнімдері қымбаттауда
Бірнеше күн бұрын Оралда №1 өнім құны қымбаттады. Дүкендер мен дүңгіршектерде жоғары сұрыпты нан мен нан-тоқаш өнімдері 10-20 теңгеге қымбаттай бастады. Егер бұрын жоғары сұрыпты бір бөлке нанды 140 теңгеден сатып алуға болатын болса, қазір ол үшін 150-160 теңге беруге тура келеді.
«Желаев нан» маркалы наубайхананың иесі Олег Талецкий өткен жылдың соңында нан соңғы рет қымбаттағанын айтады.
– Нан мен нан-тоқаш өнімдерінің бағасы ұн бағасына байланысты. Әрине, жанама шығындар да бар. Электр және газ бағасы бірнеше рет көтерілді. Біріншіден, нанның қымбаттауының себебі-ұнның қымбаттауы. Шілде айында жоғары сұрыпты ұнның бір килограмы 145 теңге болса, қазір ол 187 теңге тұрады. Мұндай баға екі апта бұрын белесте болды, ал Желаев КХП-да екі апта бойы ұн жоқ. Онда ұн әрқашан қымбат болды. Мен бірінші сортты нанның бағасын көтермеймін, мен сөз бердім және оны ұстаймын. Біз өз нүктелерімізде әлеуметтік нанды бір наннан бір қолға жібереміз, ол 80 теңге тұрады. Егер біреуге қызық болса, онда мен минусқа жұмыс істеймін, бірінші сұрыпты бөлке нанның өзіндік құны-105 теңге. Бұл біздің қалалықтар үшін қайырымдылық көмек. Егер мен көтерсем, жаңа жылдан кейін ғана ол бір нанға 90 теңге тұрады. Біздің компания жоғары сұрыпты нанның құнын әлі көтерген жоқ, бірақ көбісі оны көтерді, Мен де көтеремін. Себебі жазда сатып алған ұн қоры таусылды, мен 187 теңгеден ұн сатып алдым, – деді Олег Талецкий.
«Желаев нан өнімдері комбинаты» АҚ қаржы-талдау бөлімінің бастығы Талап Сапин кәсіпорынның ай сайын бес мың тоннадан алты мың тоннаға дейін астық өңдейтінін атап өтті. Олар бұдан былай қайта өңдей алмайды, өйткені астық қоры жоқ.
– Егер біз сегіз мың тонна астықты өңдеуді бастасақ, екі айдан кейін тоқтаймыз және 530 адамнан тұратын ұжым жұмыссыз қалады. Өткен жылдың қараша айынан бастап бірінші сұрыпты ұн бағасы тек бір рет тек 8% – ға көтерілді. Иә, жоғары сұрыпты ұн алты теңгеге қымбаттады, бұрын ол 176 теңге тұратын, қазір 182 теңге, бұл шамалы өсім. Өткен жылы бізге бір тонна астық 80 мың теңгеден келді, ал биыл ол 120 мың теңге тұрады. Астық 45-50% – ға, ал ұн 8% – ға қымбаттады. Сонымен қатар, астық тапшылығы сезіледі, қазір бізге астық Ресейден келеді, ол үшін біз өз ақшамызды төлейміз, – деп түсіндірді Талап Сапин.
«Белес-Маркет» ЖШС коммерциялық директоры Талғат Кубаев шикізат тапшылығының тағы бір себебі қайта өңдеушілердің астықты экспортқа жөнелтетін шикізат сатып алушылармен күресі болып табылатынын мәлімдеді.
– Астық сатып алушылар мен ұн тартқыштар арасында тепе-теңдік бұзылды. Астық трейдерлері ҚҚС сомасын толық көлемде өтеу мүмкіндігіне ие, ал бұл өнім құнының 12% – ы. Дайын өнімді экспорттау кезінде ұн тартқыштар өтей алмайды, өйткені біз тәуекелдерді басқару жүйесіне кірдік. Біз ресейлік астыққа өте тәуелдіміз, импорт кезінде біз бір кездері өнім экспортынан алынған есептелген ҚҚС пайдалана алмаймыз, қайта төлеуге тура келеді. Ішкі нарық 20-30% тұтынады, негізгі өзіндік құн, кіріс бөлігін экспорт құрайды. Экспорттық нарықтар жоғалды, – дейді Талғат Құбаев.
Сонымен қатар, Талғат Кубаевтың айтуынша, дизель отынына бағаның өсуі өнім бағасының көтерілуінде маңызды рөл атқарды. Ауылшаруашылық жұмыстары кезінде дизель отыны көп жұмсалады, соның ішінде егістік, өсіру кезінде. Өткен аптада, оның айтуынша, тасымалдаушылар да өз қызметтерінің бағасының көтерілгенін хабарлады.
Бір тонна ұн шығару үшін 1,3 тонна астық өңдеу керек. «Асан ауыл» ЖШС директоры Бейбіт Асановтың айтуынша, биыл өнім жыл сайынғыдан аз. Ауыл шаруашылығы басқармасының басшысы Денис Умашев оның сөзін растап, биыл 124 мың тонна бидай жиналғанын атап өтті.
– Мұндай жағдай жалпы Қазақстан бойынша және Ресейдің көршілес облыстарында қалыптасты. Облыс әкімдігі біздің ұн тартатын кәсіпорындарымыздың қажеттілігін қамтамасыз ету үшін азық-түлік бидайының қосымша көлемін бөлуге өтінім берді. Бүгінгі таңда азық-түлік бидайы 95 мың теңгеден сатып алынады, өндірілген ұнның килограмы 135 теңгеге бағаланады. Сонымен қатар, резервтік қорға 250 тонна азық-түлік бидайы сатып алынды. Тұрақтандыру қорында 550 миллион теңге бар, әлеуметтік маңызы бар азық-түлік тауарларының бағасын тұрақтандыруға қосымша 1,2 миллиард теңге бөлінеді деп күтілуде, – деді Денис Умашев.
Айтпақшы, ұн бағасының өсуі сөзсіз макарон бағасына әсер етеді.
– Макарон өнімдері бағасы өсті, әлі де көтерілмек. Оларға ұн көп кететіндіктен, кептіру машиналары сияқты басқа да шығындар бар. Егер астықты сатып алу бағасы көтерілсе, онда барлық дайын өнімнің бағасы да артады, – деп түйіндеді Талап Сапин.
