Құқық қорғаушылар Жаңаөзен оқиғасына тергеу жүргізуді талап етті
Олар сондай-ақ азаптау мен кісі өлтіру үшін кінәлілерді жауапқа тартуды талап етеді.
«Либерти» ҚҚ құқық қорғау ұйымдары, Адам құқықтары жөніндегі Бюро, Халықаралық Құқықтық Бастама және » Ар.Рух.Хақ » ашық мәлімдемені сәрсенбіде жарияланды, онда олар Жаңаөзен оқиғалары кезінде кісі өлтіру фактілері бойынша объективті тергеуді және олардан кейін ұсталғандарға қатысты азаптауды талап етеді.
Құқық қорғаушылар биыл Жаңаөзен қаласы мен Шетпе кентіндегі оқиғаларға 10 жыл толатынын, мұнайшы жұмысшылардың көп айға созылған ереуілінен кейін полицияның атыс қаруын қолдануы салдарынан 17 адам қаза тауып, 86-дан астам адам жарақат алғанын еске салды. Сондай-ақ, олар «2012 жылы өткен қылмыстық процестерде бірқатар жұмысшы белсенділер мен мұнайшылар жаппай тәртіпсіздіктерге қатысқаны үшін ұзақ мерзімге бас бостандығынан айырылды, сотталушылар азаптау туралы мәлімдемелер жасады»деп атап өтті.
«Бұл мәлімдемелердің ешқайсысы объективті және бейтарап зерттелген жоқ. Сондай-ақ, бес полиция қызметкері лауазымдық өкілеттіктерін асыра пайдаланғаны үшін сотталды, бірақ полицияға қарусыз адамдарды атуға бұйрық бергендер белгісіз болып қалды. Біз Жаңаөзенде және Шетпеде болған қайғылы оқиғалар барысында мемлекет бейбіт тұрғындарға қарсы өлім қаруын қолдана отырып, өмір сүру құқығын, еркін бостандық құқығын, азаптау жүргізіп, әділ сот процесінде- құқық бұзды деп санаймыз», — делінген мәлімдемеде.
Құқық қорғау ұйымдарының өкілдері азаптаудың барлық фактілеріне және олардың жасалуына кінәлілерді жазалауға, оның ішінде пенитенциарлық жүйедегі азаптауларға, 2011 жылғы 16, 17, 18 желтоқсанда Жаңаөзенде ұсталған әйелдерге қатысты зорлық — зомбылық фактілеріне тергеп-тексеруге, Жақсылық Тұрбаевтың, Жансәуле Қарабалаеваның, Базарбай Кенжебаевтың, Александр Боженконың, Төребек Төлегеновтің (Шетпе) және Ғалымжан Кенжебаевтың, сондай-ақ қаза болғандардың ресми тізімінде жоқ басқа да адамдардың өлтірулеріне тергеп-тексеру жүргізуді талап етеді. Бұдан басқа, олар әкімдіктерден, полиция департаментінен, прокуратура органдарынан, Ұлттық қауіпсіздік комитетінен, «Қаражанбасмұнай», «Өзенмұнайгаз» мұнай компанияларының басшылығынан, сондай-ақ «Ерсай каспиан контрактор» 2011 жылғы ереуілдер барысындағы, 2011 жылғы 16 желтоқсандағы ату кезіндегі және одан кейінгі, соның ішінде 2012 жылғы тергеу әрекеттері мен сот процестерін қоса алғандағы мемлекеттік органдардың іс-әрекеттеріне құқықтық баға беруді талап етеді.
Құқық қорғаушылар сонымен қатар Шетпедегі оқиға кезінде, ТЖМ Төребек Төлегенов қаза тауып, жергілікті бейбіт тұрғындар жарақат алған барлық құқық қорғау органдары мен жергілікті әкімдік өкілдерінің әрекеттеріне құқықтық баға беруді және тексеруді талап етеді. Бұдан басқа, олар 2011 жылғы 16-18 желтоқсанда Жаңаөзенде және Шетпеде қаза тапқандар мен жараланғандардың барлық отбасыларына Қазақстан үкіметі тарапынан материалдық өтемақыны оңалтуды және ұсынуды талап етеді («Vласть«).
ТОЛЫҒЫРАҚ:
Елена Костюченко: Жаңаөзендіктер бейбіт келіссөздерді көздеді
Жаңаөзен. «Новая газета» репортажы-2 бөлім
Жаңаөзен – «Жаңа газет», Елена Костюченко, 1 бөлім
