«Не болып жатқанын әлі түсінбейді, әзірге ескі жолмен келе жатыр» — танымал заңгер Абзал Құспан
Абзал Құспан 7 қаңтарда «Орал апталығының» тілшілеріне берген сұхбатында Оралда бейбіт митинг қалай өткенін айтып берді. Сұхбат беруді аяқтағаннан кейін оны полиция қызметкерлері тұтқындады. Абзал Құспанның «Орал апталығы» ғимаратынан шығуын күтіп, оны көлікке отырғызып алып кетті. Ол бізге не айтып үлгерді.
Төртінші қаңтарда бейбіт митингке, қайталап айтам бейбіт митингке мен басында қатысушы болдым. Стихиялық наразылық сағат 11-де «Дина» супермаркетінде басталды, содан кейін протестанттар Абай алаңына келіп, түнгі сағат екіге дейін сонда болды. Митингте арандатушылар пайда болғандықтан, мен наразылықтың басқа қатысушыларымен бірге ұйымдастыру комитетін құруға тура келді. Осы уақыт ішінде біз тіпті шөптің басын да сындырмадық. Біз тіпті қоқысты шығардық, ұйымдастыру комитеті наразылық білдірушілер Абай алаңына келгеннен кейін бірден қоқыс қаптарын сатып алды.
Оның айтуынша, ұйымдастыру комитетінің өкілдері облыс әкімі Ғали Есқалиевпен және облыс бойынша жедел штаб мүшелерімен бірнеше рет кездескен.
Бізде жалғыз шарт болды — үкіметтің отставкаға кетуі. Себебі халықтың барлық қиындықтары, газ бағасының өсуінен бастап және басқа да көптеген проблемалық экономикалық мәселелер биліктің әрекетсіздігінен туындады. Ғали Есқалиевке құрмет көрсету керек-ол бейбіт митингтің барлық қатысушыларына біздің талабымыз дереу Ақордаға берілетінін хабарлады. Тағы бір кездесу барысында облыс әкімі біздің талаптарымыздың берілгенін растады.
Оралда тәртіпсіздік болған жоқ, – деп атап өтті Абзал Құспан.
Осыдан кейін полиция қызметкерлері журналист Лұқпан Ахмедьяровты және мені ұстады. Полиция менің артыма түсті, басқа азаматтық белсенділерді қарулы полиция қызметкерлері «Орал апталығы» редакциясы ғимаратының алдында ұстады, редакцияға кіруге тырысты, есіктерін қақты. Бұл жердегі құқық қорғау органдарының басшылары елде не болып жатқанын әлі түсінбегенін және ескі жолмен келе жатқанын көрсетеді. Мен көп жылдық жұмыс тәжірибесі бар заңгер ретінде біздің әрекеттерімізде заңсыз ештеңе жоқ деп жауапкершілікпен мәлімдеймін. Біз өз конституциялық құқықтарымызды жүзеге асырамыз және азаматтарымызды ештеңеге шақырмаймыз, — деп атап өтті заңгер.
Митингтен кейінгі күні наразылық қатысушылары Президент Тоқаевқа үндеу жолдау туралы шешім қабылдады.
Бұл мәлімдемеде біз еліміздің басқа қалаларында болып жатқан тәртіпсіздіктерді қатаң түрде айыптадық. Біз конституциялық реформа жүргізуді талап еттік,- деп түсіндіреді Абзал Құспан.
«Бұл біздің конституциялық құқығымыз. Конституция кепілдік берген өз құқығымызды пайдаланамыз деп айыптайтын ештеңе жоқ», – деді Абзал Құспан.
Ол және басқа да азаматтық белсенділер Тоқаевтың ҰҚШҰ әскерлерін Қазақстанға енгізу туралы шешіміне келіспейтіндіктерін білдірді.
— Біз мұны Қазақстанның ішкі істеріне араласу деп бағалаймыз. ҰҚШҰ бастапқыда кейбір сыртқы күштерді қабылдамау үшін құрылды. Яғни, егер бізде шекарада қандай да бір әскери іс-қимылдар болып жатса, Ауғанстаннан келген Талибан шекарамызға кірсе, иә, бұл жағдайда ҰҚШҰ әскерлері қажет. Бірақ қазір жаппай халықтық қақтығыс болды, оны өкінішке орай қылмыстық элементтер пайдаланды. Бірақ бұл элементтер жаппай халық наразылығынан басталған жағдайды пайдаланды. Егер біз үйде тәртіп орната алмасақ, онда бізге ҰҚК (Ұлттық қауіпсіздік комитеті), армия не үшін керек? Неліктен біз сыртқы мемлекеттерді біздің елде болып жатқан жағдайды шешуге шақырамыз?
Түнде митингте митингке қатысушылардың жалпы санынан бөлінген шағын топ облыстық әкімдік ғимаратына кіруге тырысты. Абзал Құспанның айтуынша, олардың кейбіреулері халық арасында «сақалды» деп аталған.
Біз мұның бәрін анық көрдік, бірақ олар курткалардың жағаларын жауып, беттерін жасыруға тырысты. Он бес адамдай болды. Олардың арасында мас адамдар да болды. Үш адам оларға барып, арақ құйып тұрды. Біз оны көрдік. Лұқпан Ахмедияровпен бірге біз оларға жеті рет келіп, кетуді сұрадық, бірақ олар жауап бермеді, тіпті бізге қарсы шыға бастады. Бірақ біз оларды сабырға шақырып, митингке қатысатын адамдарды арандатуға мүмкіндік бермедік.
Олардың әрекеттерінің полиция қызметкерлерімен үйлесімділігі байқалды ма деген сұраққа Абзал Құспан былай деп жауап берді:
Мен айта алмаймын, өйткені олар керісінше полиция қызметкерлеріне шабуыл жасағысы келді. Олар мұны адамдарға қазақ тілінде сөйлеп, оларды іс-әрекетке итермелеу арқылы ұсынды. Полиция қызметкерлері бұл адамдардың шабуылдарына жауап берген жоқ.
Еске сала кетейік, Судья Жангирова 9 қаңтарда ҚР ӘҚБтК-нің 488-бабы 6-бөлігі «Жергілікті атқарушы орган рұқсат етпеген митингке қатысу» бойынша Абзал Құспанды 10 тәулікке қамауға алу туралы қаулы шығарған болатын.
Мария Драчева
