БҚО фермерлері доллардың қымбаттауына байланысты ауыл шаруашылығы техникасын жаңарта алмады
БҚО ауыл шаруашылығы басқармасының мәліметінше, биыл аграршылар егіс алқаптарын ұлғайтуды жоспарлап отырған жоқ. Ведомствода түсіндіргендей, өткен күзде фермерлер құрғақ жаздың салдарынан күздік бидайдың егіс алқабын 50 мың гектарға азайтуға мәжбүр болды. Қазір шаруашылықтар егін егуге дайындалып жатыр, бірақ ауылшаруашылық басқармасының мәліметінше, олар ескі техниканы жұмыста қолданады – доллардың қымбаттауына байланысты олар жаңа қондырғылар сатып ала алмады.
Батыс Қазақстан облысының Ауыл шаруашылығы басқармасынан хабарлағандай, 2022 жылы ауыл шаруашылығы дақылдарын егудің жалпы алаңы 520 мың гектарды құрайды, бұл өткен жылмен салыстырғанда 47 мың гектарға аз.
Шаруашылықтардың басым бөлігі 213 мың га алқапта (бұл өткен жылмен салыстырғанда 35 мың гектарға аз) дәнді дақылдар отырғызуды жоспарлап отыр, майлы дақылдар 126 мың га (оның ішінде 55 мыңы — күнбағыс) және жем — шөп дақылдары – 172 мың гектар (оның ішінде 144 мың га-көпжылдық шөптер).
«Егін алқаптары күзде күздік бидай отырғызғысы келгендіктен қысқарды, бірақ құрғақшылықтың салдарынан 50 мың гектарға жуық жерге отырғызудан бас тартты»,-деп түсіндірді БҚО ауыл шаруашылығы басқармасы басшысының орынбасары Денис Умашев.
БҚО ауыл шаруашылығы басқармасының мәліметінше, жыл сайынғы дәнді, майлы дақылдар, картоп өндірісі облыс тұрғындарының қажеттілігін толық қамтамасыз етеді.
БҚО билігі Ресей Федерациясының қант, бидай және күнбағыс экспорттауға тыйым салуына байланысты қандай шаралар қолданады деген сұраққа ведомство жауап берді:
– Біздің облыста қант қызылшасын егу жоспарланбаған. Ішкі нарықта ұн мен нан бағасын тұрақтандыру үшін» Азық-түлік келісім шарт корпорациясы» ҰК » АҚ ұн тарту кәсіпорындарына бидайды тоннасына 90 мың теңге тіркелген бағамен сатады. Біздің аймақта ұн мен нан өндіруге қажетті бидай көлемі осылай толықтырылады деп күтілуде және Ресей тарапынан тыйым салынғандықтан, біздің аймақта бидай тапшылығы болмайды деп санаймыз.
Алдағы егіс үшін дәнді дақылдардың тұқымына қатысты шенеуніктер бұл аймақ толығымен қамтамасыз етілгенін атап өтті, бірақ жоспардан тыс сұрыпты жаңарту үшін сатып алынған тұқымдарды Ресейден экспорттауда қиындықтар бар. Қазір Қазақстан мен Ресей ауыл шаруашылығы министрліктері арасында тұқымдық астықты әкетуге квота алу жөнінде келіссөздер жүргізілуде. Бұл ретте, әңгіме тек дәнді дақылдар (бидай, қара бидай) тұқымдары туралы болып отыр, қалған тұқымдарға экспортқа тыйым салу әзірше жоқ.
Сонымен бірге, көрші мемлекетке қатысты санкциялар экспортқа тыйым салуды ғана емес, сонымен бірге шетелдік валюталар бағамының өсуін де тудырды, осыған байланысты шаруа қожалықтары шетелден сатып алатын көптеген тауарлар қымбаттады.
– Доллар бағамының өсуіне байланысты тыңайтқыштар мен пестицидтерге, тұқымдар мен қосалқы бөлшектерге сату бағасының орташа есеппен 50-100% – ға айтарлықтай қымбаттауы байқалады. Минералды тыңайтқыштардың бағасы өткен жылмен салыстырғанда 50% – дан 100% – ға дейін өсті. Біз ҚР Ауыл шаруашылығы министрлігіне фермерлерге тыңайтқыш сатып алуды субсидиялау үшін қосымша 152 млн теңге бөлу туралы хат жолдадық. Қазір облыстың шаруа қожалықтары «ҚазАзот» АҚ және «Қазфосфат»ЖШС отандық зауыттарынан минералды тыңайтқыштар сатып алуда. Осы зауыттардың басшылығымен жүргізілген келіссөздер нәтижесінде аммиак селитрасының құны 199 теңгеден 160 теңгеге дейін төмендетілді, — деп түсіндірді басқармада.
Денис Умашевтің айтуынша, қазір фермерлерде көктемгі дала жұмыстарын жүргізу үшін барлық қажетті ауылшаруашылық техникасы бар.
«Егін егуге арналған техника жеткілікті. Өткен жылы ауыл шаруашылығы техникасының автопаркі 4,5% – ға жаңартылды. «ҚазАгроҚаржы» фермерлерге несиеге ақшаны уақытында бөледі, бірақ мәселе валюталардың ауытқуына байланысты ауыл шаруашылығы техникасының дилерлері бағаны анықтамаған, сондықтан оны уақытша сатып алу мүмкін емес»,-деді Денис Умашев.
Ведомствоның мәліметінше, 2022 жылы өсімдік шаруашылығы саласын субсидиялауға бюджеттен 544 миллион теңге бөлінген. Оның ішінде тұқым шаруашылығын дамытуды субсидиялау бағдарламасы бойынша фермерлерге 247 млн.теңге, тыңайтқыштар құнын арзандатуға — 153 млн. теңге, пестицидтер құнын субсидиялау бағдарламасы бойынша — 121 млн. теңге, су беру қызметтерін субсидиялауға – 23,5 млн. теңге төлеу көзделген. Бұл ретте биылғы жылы ауыл шаруашылығы субсидияларының сомасы 132 млн теңгеге кем болды (өткен жылы мемлекеттік қолдаудың барлық түрлері бойынша облыс бойынша өсімдік өсірушілерге 676 млн теңге төленді).
Геосаяси өзгерістер жағдайында аймақтың азық-түлік қауіпсіздігін қамтамасыз ету үшін қандай жұмыстар жүргізіліп жатыр деген сұраққа ауыл шаруашылығы басқармасы жауап берді:
«Ауыл шаруашылығы дақылдарын әртараптандыру (әртүрлілігін арттыру) бойынша жұмыстар жүргізілуде. Тиімділігі жоғары майлы дақылдардың егіс алқабы ұлғаюда. Мәселен, 2022 жылы 126 мың. га алаңында майлы дақылдарды егу жоспарланған, 2021 жылы олардың ауданы 122 мың. га құрады, 2020 жылы – 79 мың га.қазіргі уақытта облыстың көкөніс қоймаларымен қамтамасыз етілуі 85% – ды құрайды, сыйымдылығы 55,6 мың тонна 53 қойма бар. 2025 жылға дейін облыстың ауыл шаруашылығы кәсіпорындары сыйымдылығы 23 мың тонна болатын тағы 8 жабдықталған көкөніс қоймасын салуды жоспарлап отыр. Құрылыс қорытындысы бойынша облыстағы көкөніс қоймаларының жалпы сыйымдылығы 77 мың тоннаны құрайды. Бұл жағдайда облыс бойынша көкөніс қоймаларындағы қамтамасыз етілу 121% – ды құрайды. Мемлекет тарапынан көкөніс қоймаларын салу және кеңейту шығындарын өтеу — 25%».
Фермерлер үшін жақсы жаңалық-алдағы маусымда жер ылғалмен жеткілікті түрде қаныққан, бұл дәнді дақылдардың жақсы шығымдылығына алғышарттар береді.
– 2021 жылғы қарашадан бастап 2022 жылғы наурызға дейін 183,4 мм қарлы жауын-шашын түсті, бұл нормадан 1,5 есе жоғары. Топырақтың жеткілікті мөлшерде ылғал сіңіруіне үміт бар, ол терең қатпаса, бұл қолайлы дақыл алуға үміттенуге мүмкіндік береді, деп, ауылшаруашылық басқармасында оптимистік болжам жасайды.
Ақмарал ШАЯХМЕТОВА
