БҚО-да өндірістегі жазатайым оқиғалардың басым бөлігі жұмыс берушінің кінәсінен орын алады
Бұл туралы еңбек инспекциясы басқармасының басшысы Асылұлан ДОСЖАНОВ мәлімдеді.

Ол 2021 жылы өндірісте 74, 2020 жылы 93 жазатайым оқиға тіркелгенін айтты. Өткен жылы жұмыс орнында 59 қызметкер жарақат алды, 2020 жылы – 74.
Асылұлан Досжанов білім беру және денсаулық сақтау салаларындағы бюджеттік ұйымдарда қызметкерлер көктайғақ салдарынан жарақат алатынын-мектептер мен ауруханалардың аумағын тиісті дәрежеде қар мен мұздан тазартпайтынын, сондай – ақ ұйымның көлігіндегі ЖКО салдарынан жарақат алғанын атап өтті.
Барлық басқа ұйымдар мен кәсіпорындарда қызметкерлер өздерінің өрескел абайсыздығынан және жұмыс берушінің өз қызметкерін жеке қорғаныс құралдарымен (ЖҚҚ) қамтамасыз етпеуінен құлау кезінде (оның ішінде биіктіктен) жиі жарақат алады.
– Өткен жылы 40 адам ауыр өндірістік жарақат алса, 2020 жылы 58 адам жарақат алды. Топтық жағдайларда зардап шеккендердің саны 11 қызметкерді құрайды. 2020 жылы өндірісте 8 адам қайтыс болды. Өткен жылы да 8 адам өліммен аяқталған жазатайым оқиғалар болды, – деді Асылұлан Досжанов.
Еңбек басқармасының басшысы өндірістегі жазатайым оқиғалардың бірнеше фактілерін мысалға келтірді, олар жұмыс беруші қызметкер үшін жауапкершілікті толық көлемде сақтамайтынын көрсетеді.
Оның айтуынша, өткен жылы «БатҚазТЭК» АҚ қосалқы станцияларға қызмет көрсету жөніндегі электромонтер Рахметқалиев электр тогынан зардап шеккен. Ер адам «Западная» қосалқы станциясындағы кернеуге түсіп, термиялық күйік алды. Ол облыстық көпбейінді ауруханаға жеткізілді, сол жерде ол күйіктен қайтыс болды. Бұл жағдайда еңбек инспекторларының тергеу нәтижелері бойынша болған оқиғаға кінәлі жұмыс берушіде – 70%, қызметкерде – 30%.
Басқа жағдайда тас қалаушы Қабиев «Миржан» ЖК-де құрылыс сатыларын ауыстыру кезінде қайтыс болды. Құрылым ақаулы болғандықтан, сатылар қозғалу кезінде ер адамға құлап, оны салмағымен басып қалды. Жұмыс берушінің кінәсі 100% – ға белгіленген.
– «Дубатовка» ЖК-дегі өрт Пеп қызметкерінің өліміне әкеп соқты. Тұрмыстық бөлмеде болған өрттен ер адам өміріне сәйкес келмейтін күйік алды, өндірістегі жазатайым оқиға кезінде жұмыс берушінің кінәсі 90%, қызметкер – 10% көлемінде анықталды. «Болашақ бизнес Ақсай» ЖШС-де жүргізуші ЧУРИН жабық гаражда автокөлікті жөндеу кезінде улы газбен уланып, қайтыс болды. Жұмыс берушінің кінәсі 100% дәлелденді. «Даукара» ш/қ комбайншысы ГАЛИМОВ қаза тапты – оның комбайны егіс жұмыстары кезінде жоғары вольтты сымдардағы кернеуге түскен кезде электр тогымен зақымданды. Жұмыс берушінің кінәсі-100%. «Максот» ЖК-де жұмысшы КӨПБОЛСЫНОВ шатыр жұмыстарын орындай отырып, 9-қабаттан құлап түсті. Құлау ер адамның қаза болуына себеп болды, бұл жағдайда жұмыс берушінің жазатайым оқиға үшін кінәсі 100% — ды құрайды, – деп Асылұлан Досжанов жұмыс орнындағы адамдардың қайтыс болуының ең айқын фактілерін атап өтті.
Еңбек инспекциясы басқармасының басшысы хабарлағандай, осы жылдың өткен кезеңінде жазатайым оқиғаларға 29 арнайы тергеу жүргізілді, оның 16 – сы өндіріспен байланысты. Өткен жылы осындай кезеңде 22 жазатайым оқиға орын алды.
— Биыл жазатайым оқиғалар салдарынан 18 қызметкер зардап шекті, 2021 жылы зардап шеккендер саны 23 болды. Оның ішінде: биыл-10 адам ауыр нәтижемен зардап шекті, 2021 жылмен салыстырғанда олардың саны азайды (17 адам зардап шекті), — деді Асылұлан Досжанов.
Ол айтып өткендей, жазатайым оқиғалардың негізгі себептері: жәбірленушінің өрескел абайсыздығы – 6 адам; жұмыс өндірісін нашар ұйымдастыру – 2 адам; жол қозғалысы ережелерін бұзу – 1 адам; қауіпсіз еңбек тәсілдерін оқытудағы кемшіліктер – 4 адам.
Асылұлан Досжанов талдау көрсеткендей, көп жағдайда жұмыс берушілер еңбек заңнамасының талаптарын тиісінше орындамайды-олар қауіпсіздік техникасы мен еңбекті қорғаудың базалық талаптарын ескермейді.
Орал қаласы, Әбілқайыр хан даңғылы, 147 үй мекенжайындағы «Көп қабатты үй құрылысы» құрылыс объектісінде бас мердігер «Азимут капитал» ЖШС болып табылатын «И.А. Ғұмаров» ЖК қосалқы мердігерлік ұйымының қызметкері салынып жатқан үйдің 5-қабатында бетон төсеу жұмыстарын жүргізді. Жұмыс аяқталғаннан кейін ол бетон тасымалдауға арналған контейнермен төмен түскісі келді, бірақ аяқтарында тұрмай, сүрініп кетті, нәтижесінде ол биіктіктен құлап, қайтыс болды.
— ҚР Еңбек Кодексінің 184-бабының 6-тармағына сәйкес құрылыс алаңында бір мезгілде бірнеше ұйым (екі және одан да көп) жұмыс жүргізген кезде осы Кодекске және Қазақстан Республикасының өзге де нормативтік құқықтық актілеріне сәйкес олардың еңбек қауіпсіздігі және еңбекті қорғау талаптарын сақтауы бойынша жұмыстарды жалпы үйлестіруді бас мердігер жүзеге асыратынын атап өткен жөн. Дерек бойынша, бас мердігерлер қосалқы мердігер компанияларда қауіпсіз еңбекті ұйымдастыру үшін өздеріне жауапкершілік алмайды,-деп қорытты Асылұлан Досжанов.
Сондай-ақ оқыңыз: Лифтте қаза тапқан әйелдің отбасы жұмыс берушінің өлімге қатысты кінәсін қайта қарауға ниетті
Мария ДРАЧЕВА