БҚО-да референдум өткізу кезінде Комиссия мүшелерінің жалақысына шамамен 600 млн.теңге жұмсалады. Бұл ақшаға не істеуге болады?

Қазақстанда 5 маусымда ҚР Конституциясына түзетулер бойынша республикалық референдум өтеді. Жалпы еліміз бойынша бұл іс-шараға 16,4 млрд теңге, ал Батыс Қазақстан облысында — 738 млн теңге, оның 597 — сі сайлау комиссиялары мүшелерінің жалақысына жұмсалады. «ОА» есеп жасады — бұл ақшаға тағы не сатып алуға болады.

БҚО бойынша сайлау комиссиясының төрағасы Ғайса Қапақовтың айтуынша, референдумға 738 миллион теңге жұмсалады, оның 597 мыңы сайлау комиссияларының мүшелеріне ақы төлеуге жұмсалады.

«Сайлау комиссияларының барлық мүшелері — мұғалімдер емес. Әрбір ұйым өз қызметкерлерінің тек 50% — ын ғана тарта алады, мысалы, Жаңақала ауданында сайлау комиссияларының мүше мұғалімдері мүлдем болмайды. Барлық шығындарды республикалық бюджет көтереді, жергілікті бюджеттен бір тиын да жұмсамайды», — деді Ғайса Қапақов.

Сайлау комитеті төрағасының айтуынша, сайлау комиссияларының мүшелеріне еңбекақы төлегеннен кейін қалған ақша — 141 миллион теңге — бюллетеньдерді тасымалдау, кабинеттерді жаңарту, кеңсе сатып алу кезінде көлік шығыстарына жұмсалады. 10 миллион билбордқа, 10 миллион баспа әлеуметтік жарнамаға жұмсалды.

«Жалпы БҚО бойынша кәмелетке толған 443 833 адам дауыс береді. Облыс бойынша 505 сайлау учаскесі ұйымдастырылады. Әскери бөлімдер мен ауруханаларда учаскелер ұйымдастырылады», — деді Гай Капаков.

Сайлау мен референдумдарды өткізуге жоғары қызығушылық бар әлемнің кейбір елдерінде олар сайлау комиссияларының мүшелерін жалдау тәжірибесінен бас тартады, өйткені олардың қызметін еріктілер, сайлауға қатысушы партиялардың мүшелері және ерікті бірлестіктер алады, осылайша бюджетке жүктемені азайтады. Біз босаған ақшалай қаражатқа не сатып алуға болатынын шағын үйлесім жасадық.

Пәтерлер

Батыс Қазақстан облысында тұрғын үй кезегінде халықтың әлеуметтік осал топтарынан — мүгедектер, көп балалы отбасылар, жалғыз басты аналар, балалар үйлерінің түлектері-25 мың адам тұр. Соңғылары көбінесе кезек қозғалмайды, сондықтан олар «Шаңырақ»шағын отбасылық жатақханасында үлкен отбасылармен тұруға мәжбүр. Оралдағы қайталама нарықтағы екі бөлмелі пәтерлердің орташа құны 16 миллион теңге болса, 597 миллион теңгеге 33 пәтер сатып алуға болар еді. Көп емес, бірақ кезектің қазіргі жылдамдығын ескере отырып, жақсы көмек.

Әлеуметтік нысандар

Украинадағы пандемия мен соғысқа байланысты жаңа нысандардың құрылысы 40-50% – ға қымбаттады. 9 қабатты үй салу қазір 3 миллиард теңгеден кем емес, жақсы мектеп салу-1,5 миллиардтан. Бірақ екі қабатты балабақшаға 597 миллион теңге де жететін еді. Қазір БҚО-да 17 мың бала балабақшаға өз кезегін күтіп отыр, кем дегенде бір балабақшаның құрылысы істі өлі нүктеден қозғаған болар еді. Немесе жан басына қаржыландырудың жаңа жүйесі бойынша мемлекет жеке балабақшаларға бала үшін 30 000 теңгеден төлейді. БҚО сайлау комитетінің мүшелеріне жалақы ретінде жұмсауға ниеттеніп отырған ақшаға 12 ай ішінде 1658 баланы балабақшамен қамтамасыз етуге болар еді.

Тұтынушы себеті

Пандемия кезінде билік негізгі тағамдардан — сүт, жұмыртқа, тауық еті, жарма, ұннан тұратын азық-түлік жиынтықтарын сапалы түрде таратты. Олардың таратты отбасыларға,кімнің кормилец жоғалтты жұмыс орны үшін пандемия. 2020 жылға арналған себеттің құны шамамен 11-13 мың теңгені құрады. Батыс Қазақстан облысында «кедейлер» санатына жататын қанша адамды таппадық-статистика жүргізілмейді. Ресми түрде Қазақстанда 19 миллион адамның 1 миллионы кедей, айталық, әр облыста 50-70 мыңы бар. Бейресми түрде, олар көп болуы мүмкін-біреу үнемі мұқтаж, біреу уақытша қиын жағдайға тап болды. Мемлекет тәуелді көңіл — күйді сақтамауы керек деп айтуға болады, бірақ кейбір адамдар жалқаулықтан емес, жұмыс орындарының жоқтығынан ақша таба алмайды. Егер сайлау комиссияларының мүшелері тегін жұмыс істесе, онда 45 923 адам кем дегенде бір рет «тұтыну себетін» ала алады және бұл бюджет үшін жақсы көмек болар еді.

Балық емес-балық аулау таяқшасы

Қазақстанда ауылдар мен қалалардың тұрғындары үшін өтеусіз гранттар беру бағдарламасы жұмыс істейді. Биылдан бастап шағын ЖК немесе аула шаруашылығын дамытуға бір адамға 1,2 миллион теңгеге дейін қаржы бөлінеді. Идея жақсы, бағдарлама тиімді, біздің оқырмандарымыздың пікірінше, оларға біреу тігін машинасын сатып алып, ателье ашқан, ал біреу тауық өсіріп, қазір одан ақша табатын ақша көмектесті. Кемшілігі-гранттар бюджеті шектеулі. 2021 жылы гранттарды 1250 адам алды, ал қажеттілік бірнеше есе көп. 597 миллион теңгеге 497 қосымша өтеусіз грант беруге болады — жұмыспен қамтылған жарты мыңға жуық адам.

Александра Федорова