Оралдағы партиялықтар шенеуніктерден: жазда қант бола ма, соны білуге тырысты?
Аймақта шамамен үш ай бұрын басталған қант проблемалары, қыс мезгіліне қор жинау маусымы басталған сайын өткір бола бастайды. Енді дүкен сөрелерінде тәтті өнімді табу оңай емес, ол шектеулі мөлшерде және жоғары бағамен сатылады. Батысқазақстандықтар айына 940 тонна қант тұтынады, қазақстандық қант зауыттары алдағы айда облысқа 884 тонна жеткізеді-билік бұл көлемнің қандай мерзімге — бір айға немесе бүкіл жазға есептелгенін нақтыламайды.
9 маусым күні «AMANAT» партиясы облыстық филиалының ғимаратында партия мүшелері жоспардан тыс отырыс өткізіп, онда қант тапшылығы мен бағаның өсу мәселелерін шешу жолдарын іздеді.
Батысқазақстандықтар ай сайын 940 тонна қант тұтынады. Ресей мен Украина арасындағы соғыс басталғанға дейін қанттың негізгі көлемі – шамамен 60-70% – Қазақстанға Ресей мен Беларусьтен импортталды. Алайда қазір Ресей ЕАЭО елдеріне ақ қант экспортына тыйым салды, бұл аталған тауарды БҚО-ға әкелуді шектеуге алып келді.
Осыдан кейін Орал тұрғындары «үй жанындағы» дүкендерінде қант жоқ деп шағымдана бастады, ал ірі сауда желілерінде оны өскен бағамен — килограмы 700 теңгеге дейін сатады. Бұл қантқа деген үлкен сұраныстың себебі болды және оралдықтардың көпшілігі үшін жазғы маусымға дайындала алмайтындығы және қыс мезгіліне қор жинай алмайтындығы туралы алаңдаушылық тудырды.
Кеңесте хабарлағандай, БҚО әкімдігі қоғамдағы әлеуметтік шиеленіске байланысты өңірге қант жеткізуді жолға қою бойынша шаралар қабылдады. Ауыл шаруашылығы министрлігіне және «Азық-түлік корпорациясы» ҰК » АҚ-ға 1800 тонна қант бөлуге өтінім жіберілді, бұл екі айға ғана жетеді. Бірақ нәтижесінде облысқа тек 240 тонна түйіршіктелген қант бөлінді, ол Орал мен облыс аудандарында бірден сатылды. 2022 жылдың 21 сәуірінде «Алтындар» ЖШС бір вагон – 68 тонна қант сатып алды, оны Орал тұрғындары тез бөліп алды.
— Әлеуметтік желілерде «Алтындар»сауда желілерінде қантты дүрліктіріп сатып алу видеосы тарады. Осы сауда желісіндегі дүрлігудің себебі қанттың төмен бағасы болды – бір килограмм үшін 370 теңге. Бұл қант «Азық-түлік корпорациясы «ҰК» АҚ-нан 323 теңге сатып алу бағасымен сатып алынды және 21 сәуір мен 30 мамыр аралығында сатылды. Бүгінгі күні бұл көлем жоқ, — деді БҚО Кәсіпкерлік және индустриялық-инновациялық даму басқармасы басшысының орынбасары Мирас Сүлеймен жоспардан тыс отырысында.
Сүлейменнің айтуынша, 2022 жылдың 7 маусымында БҚО-да қант қоры 277 тоннаны құрайды. Бұл қант тұтыну нормалары бойынша облыс тұрғындары үшін тоғыз күнге ғана жетеді. Алайда, жазда, маусымның қызған кезінде, бұл шенеунік уәде еткендей, облыста тапшылық болмайды.
– Тапшылық болмауы керек! Қант бар! Алматы облысындағы Ақсу қант зауыты осы жылдың мамыр айынан бастап толық қуатында жұмыс істейді. Қазіргі уақытта облыстың көтерме жеткізушілерімен 13 вагон – 884 тонна қант үшін төлем жүргізілді. Қазірдің өзінде облысқа көлемі 340 тонна болатын бес вагон қант келді. Жолда жеті вагон бар, оған 476 тонна тәтті өнім тиелген. Жақын арада бір вагон жеткізіледі-бұл тағы 68 тонна қант, – деді Мирас Сүлеймен.
Бірақ қант қол жетімді бағамен сатыла ма және тәтті өнімді үлкен маржамен қайта сататын алыпсатарлар пайда бола ма, жетекшінің орынбасары нақты жауап берген жоқ.
— Біз күн сайын әлеуметтік маңызы бар тауарлар бағаларына мониторинг жүргіземіз. Облыста «үй жанында»1600 азық-түлік дүкені бар. Мониторингтік топтың күн сайынғы қамтылуы 250 дүкенді құрайды, сондай – ақ екі ірі базардың-«Мирлан» және «Алтын-Алма» жалға алушыларының мониторингі жүргізіледі. Сондай — ақ, біз сауда желілері мен көтерме жеткізушілер бойынша түсіндіру жұмыстарын жүргіземіз, заңға сәйкес сауда үстемесі сатып алу бағасының 15% – ынан аспауы тиіс, – деп атап өтті Сүлеймен.
– Біз мемлекеттік органдардың шамадан тыс жүктелгенін түсінеміз және өз тарапымыздан «AMANAT» партиясы бағаның өсуін және қандай да бір әлеуметтік өнімнің болуын немесе тапшылығын қадағалау бойынша мониторингтік топтың қатысушысы болуды ұсынамыз, — деп өз ұсынысын «AMANAT»партиясы жанындағы өңірлік даму жөніндегі қоғамдық кеңестің басшысы Дина Ғалиметденова жасады.
Әзірге елдегі тәтті өнім мәселесі шешілмеген күйінде қалып отыр. Өйткені, қазақстандық зауыттар ел халқының тәтті өнімге деген қажеттілігін үштен бір бөлігіне ғана қамтамасыз етеді. Бірақ Ресей әлі шектеулерді алып тастауды жоспарламайды, өйткені олардың өзінде қант тапшылығы бар. Бұл туралы Ресей мен Қазақстан премьер-министрлерінің жақында өткен кездесуінен кейін белгілі болды, онда Қазақстанға қант әкелуге шектеулерді алып тастау туралы мәселе талқыланды.
Серік ЕСЕНОВ
