«Ол компанияның жаны болды» – Апаттар медициналық орталығының дәрігер-құтқарушылары ЖКО-да қайтыс болған әріптесі туралы

Өткен аптада жол апатынан қайтыс болған сегіз адамның арасында Апаттар медицинасы орталығының қызметкері болды. Біз оның әріптестерімен сөйлестік. Олар әріптесінің  кенеттен болған қазасына қатты қиналып қайғыруда.

Осы жылдың 18 шілдесінде түнде Оралда жантүршігерлік жол-көлік оқиғасы орын алды: «бетпе-бет» екі автокөлік соқтығысып, 8 адам қаза тапты. Ресейлік тіркеудегі 32 жастағы «Ниссан Максима» көлігінің жүргізушісі қарсы жолаққа шығып, «Лада Калина» көлігімен соқтығысты. «Лада» автокөлігінде жеті адам болды: бес ересек және екі бала. Лада жүргізушісінің бүкіл отбасы бір сәтте қайтыс болды: әйелі мен 10 және 11 жастағы екі баласы. «Ниссан Максим» а/м жүргізушісі де көз жұмды. Кейін сот-медициналық сараптама «Ниссанның» жүргізушісі жол апаты кезінде мас болғанын анықтады.

«Лада» рөлінде Апаттар медициналық орталығында жұмыс істеген Орал қаласының тұрғыны 40 жастағы Серік Макаров болды. Бұл орталықта авариялар, апаттар, дүлей зілзалалар және басқа да төтенше жағдайлар кезінде зардап шеккендерге жедел медициналық және психологиялық көмек көрсетіледі. ЖКО, өрт немесе жарылыс-бұл әрдайым адам шығыны, және көмекке бірінші болып АМО қызметкерлері келеді. Серік Макаров осы орталықта жүргізуші-санитар болып жұмыс істеді және бірнеше рет ТЖ орнына барды. Алайда, өзі де осындай жағдайда қайтыс болды.

Қазақстанда медициналық апаттар орталығы 1994 жылы құрылды, БҚО филиалы 2014 жылы ашылды. Орталықтың филиалы Оралда орналасқан, сондай-ақ Орал-Атырау трассасының 125-ші шақырымында медициналық-құтқару пункті бар.

– АМО қызметінің негізгі мақсаты ТЖ кезінде шұғыл медициналық және психологиялық көмек көрсетуді ұйымдастыру, үйлестіру және қатысу, сондай-ақ авариялық-құтқару қызметтерінің персоналын медициналық және психологиялық қамтамасыз ету болып айқындалды. АМО – да тәулік бойы медициналық бригадалар жұмыс істейді, олардың құрамына дәрігерлер, фельдшерлер және санитар-жүргізушілер кіреді. Жұмыс санитариялық автомобильдерде жүзеге асырылады, онда пациенттердің өмірлік функцияларын қолдау үшін барлық қажетті жабдықтар – ӨЖЖ аппараттары, кардиологиялық және анестезиологиялық жабдықтың портативті модификациялары бар, — деді ҚР ТЖМ «Апаттар медицинасы орталығы» ММ БҚО бойынша филиалының басшысы-дәрігері Асылан Максот.

Апаттар медицинасын көбінесе «жедел жәрдем» деп есептейді, бірақ олай емес. «Жедел жәрдем» дәрігері зардап шеккендерге медициналық көмек көрсетуге бағытталған және бұл оның функциялары. Апаттар медицинасы дәрігері-ең алдымен ұйымдастырушы және үйлестіруші. Бұл туралы АМО жедел медициналық көмек көрсету бөлімінің басшысы Айнаш Даулетова мәлімдеді.

– Біз әрқашан төтенше жағдайды күту аймағындамыз. Яғни, кез – келген уақытта-мереке күні, демалыс күні, түн-таңертең, егер дабыл түссе, команда: «Жиналу!»- және біз жедел жолға шығамыз. Біздің бригада әрқашан дайын. Мамандар оқытылған, білікті. Біздің жұмысымызда жиналу керек, барлық эмоцияларды өшіру керек, өйткені жарақат алғандардың арасында балалар, жүкті әйелдер және қарт адамдар болуы мүмкін. Оларда травматикалық және геморрагиялық шок болуы мүмкін, яғни сіз өзіңіздің эмоцияларыңызды басқара білуіңіз керек және жағдайды басқара білуіңіз керек», – дейді Айнаш Даулетова, АМО қызметкерлері.

Серік Макаров АМО-ға 2021 жылдың қараша айында жұмысқа орналасты. Айнаш Даулетова оны жеке жұмысқа қабылдады, және ол бұл туралы есіне алады.

– Ол өте тәжірибелі жүргізуші болатын. Мен өзім онымен бірге сапарға шықтым. Серік әдепті, ақкөңіл, компанияның жаны еді. Әрқашан күлімсіреп жүретін, – деп еске алады ол. – Ол бізде жүргізуші-санитар болып жұмыс істеді. Санитар-фельдшердің көмекшісі. Ол барлық жабдықты білді, қандай медициналық зат қалай аталатынын, қай уақытта не беру керектігін, не әкелу керектігін білді. Ол өте жан-жақты адам болатын.

Серік Макаровтың қайтыс болуы АМО ұжымы үшін ауыр қайғы, орны толмас шығын болды.

– Бәріміз үшін өте қиын. Біз болған жағдайға сене алмаймыз, біз оның есіктен өзінің риясыздығымен және күлімсіреуімен кіретінін күтеміз, — дейді Айнаш Даулетова ауыр күрсініп. – Біз кейде: «Қайырбайұлы (Серік Макаровтың әкесінің аты – автор. ескерт.), саған нұсқаушы болу керек»деп қалжыңдайтынбыз. Ол барлық ережелерді, барлық жол белгілерін сақтағандықтан, ол тәртіпті, тәжірибелі жүргізуші болатын.

Дәрігер-құтқарушының жұмысы оңай емес.

— Біз адам баласымыз, бәрін сезінеміз, көреміз, түсінеміз. Сондықтан біздің жұмысымыздағы ең бастысы-жиналу, тез және білікті көмек көрсету, өйткені «алтын сағат»қағидасы бар. Сіз апат болған жерге қаншалықты тез жетесіз, жәбірленушіге көмек көрсетесіз, оны эвакуациялайсыз және ауруханаға жатқызасыз, адамның өмірі осыған байланысты», — дейді Даулетова.

Ол ұмытылмайтын шақыруларды еске алады.

-Бір-екі жыл бұрын Оралда қолдан жасалған әуе кемесі апатқа ұшырады. Біз қайғылы оқиға орнына жеттік. Отқа оранған, бұралған металды көру, адамды сол жерден шығару өте қиын болды. Содан кейін-оның әйелі, туыстары. Өлім туралы айту керек, бірден туыстарымен сөйлесу керек, оларға көмек көрсету керек – онда әйел жартылай ессіз күйде болды. Мұндай жағдайлар бізде көп. Есімде-Желаев тас жолында автобус пен жеңіл көлік соқтығысқан. Жас жігіт қайтыс болды. Оның әкесі автобус жүргізушісі болған. Әйел мен бала да зардап шекті. Олар қорқып қалған. Біз бәрін тез тексеріп, тыңдап, диагноз қойып, сұрыптауымыз керек – Жедел көмек кімге, психологиялық көмек кімге.

Құтқарушы дәрігерлер мұндай күйзелісті қалай жеңе алады?

– Біз айтып отырмыз, біз тұйықталмаймыз, эмоцияларды тастауға тырысамыз. Сіз сөйлеген кезде ол жеңілдейді. Бұл өте жақсы көмектеседі. Уақыт пен тәжірибе арқылы сіз сезім мен эмоциялармен күресуді үйренесіз. Жас фельдшерлер келіп, жұмысты ауырсынып, олар жай кетіп қалды. Адамның қалдықтарын жинау, зардап шеккендердің денесін шығару қандай болатынын елестетіп көріңіз. Әркімнің психикасы әртүрлі, біз оған түсіністікпен қарадық», – деп қорытындылады Айнаш Даулетова.

Серік ЕСЕНОВ

Фотоны Серік Макаровтың әріптестері ұсынды

Фото мен  бейне Еркебұлан ГАПУОВ