40 миллион теңге пара алған БҚО мемлекеттік кірістер департаментінің қызметкеріне прокурор 11 жыл сұрады

Сот жарыссөзі кезінде БҚО бойынша Мемлекеттік кірістер департаментінің бас маманы Рауан Жексенғалиев өз кінәсін ішінара мойындап, кәсіпкерден 40 ЕМЕС, 4 миллион теңге сұрағанын мәлімдеді. Сотталушының қорғаушылары соттан айыптау бабын «Парадан» «Алаяқтық» деп қайта саралауды және бас бостандығынан айырумен байланысты емес жаза тағайындауды сұрады.

Оралда сыбайлас жемқорлыққа қарсы қызмет қызметкерлері БҚО бойынша Мемлекеттік кірістер департаментінің бас маманы Рауан Жексенғалиевті 2022 жылдың 20 мамырында ұстады. Өткен аптада, 8 қыркүйекте осы іс бойынша сот жарыссөздері өтті, онда мемлекеттік айыптаушы соттан Жексенғалиевті «Ірі мөлшерде пара алуға оқталу» бабы бойынша кінәлі деп тануды және 11 жылға бас бостандығынан айыруды сұрады.

Прокурор Сундуков оқыған айыптау нұсқасы бойынша, 2021 жылдың күзінде БҚО бойынша Мемлекеттік кірістер департаменті директоры Қайрат Жаманғарин болып табылатын «Юнекс» сауда үйі » ЖШС-не қатысты салықтық тексеру тағайындады. Компания қызметінің қаржылық талдауы көрсеткендей, ЖШС тәуекелі жоғары салық төлеуші – «Дефул» ЖШС – мен 664 миллион теңге сомасына өзара есеп айырысқан, онда корпоративтік табыс салығы бойынша күтілетін есептеулер сомасы 132 миллион теңгені және ҚҚС – 79 миллион теңгені құрады. Осыдан кейін 2021 жылғы 14 желтоқсанда Қазақстан Республикасы Қаржы министрлігінің Мемлекеттік кірістер комитетінен салық төлеуші Жаманғаринді тыңдау туралы өкім келді. Тыңдауға келу туралы хат пен тексеру материалдары БҚО МКД маманы Рауан Жексенғалиевке тапсырылды.

— Ол хатты бизнесменге тапсырды, бірақ ол Мемлекеттік кірістер департаментіне келмеді. Осыдан кейін Мемлекеттік кірістер департаменті кәсіпкер Жаманғариннің қызметін тексеруге бастамашы болды. Бұл кезде Жексенғалиевтің қылмыстық ойы болды. Жете есептеу 212 миллион теңгені құрайтынын біле отырып, ол соңғысына КТС және ҚҚС қосымша есептеу түрінде бұзушылықтар болатынын хабарлады, осыған байланысты бұл мәселені оң жолмен шешуге болатынын анық көрсетті, — деп оқыды прокурор.

Прокурордың айтуынша, алдымен кәсіпкер Жаманғарин Жексенғалиевтің «Ұсыныстарына» жауап берген жоқ. Сол кезде ол ҚР ҚК 245-бабы «Салық төлеуден жалтару»бойынша қылмыстық жауапкершілікке тартылатынын айтты.

Мемлекеттік айыптаушының айтуынша, 2022 жылғы 17 сәуірдегі әңгіме барысында салық қызметкері Жексенғалиев кәсіпкерге бұл материалдарды ЭТД-ге жіберуге мәжбүр болатынын айтып, пара ретінде 40 миллион теңге талап еткен.

– 2022 жылдың 20 сәуірінде Жаманғарин Сыбайлас жемқорлыққа қарсы қызметке өтініш жасады, – деді прокурор. – 16 мамырда бас маман Жексенғалиев Жамангаринге қайта келіп, оған қосымша тексерумен 2018 жыл қамтылғанын хабарлады және тексеру нәтижелерін қылмыстық іске дейін жеткізудің қажеті жоқ екенін айтты. 4 күн өткен соң, 20 мамырда сотталушы Жаманғаринмен кездесіп, 40 миллион теңге көлемінде пара алды, оны Сыбайлас жемқорлыққа қарсы қызмет қызметкерлері ұстады, — деп хабарлады прокурор.

Өз сөзінің соңында мемлекеттік айыптаушы соттан Рауан Жексенғалиевті «Пара алуға оқталу» бабы бойынша кінәлі деп тануды және оған 11 жылға бас бостандығынан айыру жазасын тағайындауды сұрады.

Прокурордың сөзінен кейін сотталушының адвокаты Руслан Шағатаев бұл істі тергеуде сыбайлас жемқорлыққа қарсы қызметтің қызметкерлері көптеген іс жүргізу бұзушылықтарына жол бергенін, ал кәсіпкер Жаманғариннің өзі сот залында Сыбайлас жемқорлыққа қарсы қызметтің қызметкерлері болған кезде өз айғақтарын өзгерткенін мәлімдеді. Сонымен қатар, адвокат мемлекеттік айыптаушы сот талқылауына дайын емес екенін, тек айыптау актісін оқығанын атап өтті. Сондай-ақ, адвокат салық қызметкері мен бизнесмен бір-бірін 20 жылдан астам уақыт бойы білетінін және бизнесмен Жаманғарин Жексенғалиевтің телефонына «Қайрат аға»деп жазылғанын атап өтті.

– Жексенғалиевтің әрекетінде алаяқтық байқалады. 2022 жылғы 11 қаңтарда «Юнекс» сауда үйі ЖШС қосымша декларация шығарды, бұл салық аударымдарының сомасын автоматты түрде төмендетеді. Жаманғарин мұны білмейтінін айтады, бірақ оның көмекшісі бар – мықты салық қызметкері, ол сотта декларацияға дейінгі салық сомасын төмендететінін растады, — деді адвокат Руслан Шағатаев.

Шағатаевтың айтуынша, оның клиенті қосымша декларациялану туралы білгенде Жаманғаринге барып, салық тексерісін бастайтынын айтқан. Осы уақытта ол екі актіні бір-біріне қосатын қылмыстық іс болуы мүмкін деп айта бастады.

– Мұның бәрі Жаманғариннің бұл материалдарды ЭТД-ге жібермеуі үшін оған ақша беруі үшін жасалды. Бұл ақша сомасын алдау жолымен иемдену үшін жаңылыстыру болып табылады, – деді Шағатаев.

Сотталушының қорғаушысы Жексенғалиевті алаяқтық жасағаны үшін соттау керек деп санайды, өйткені оның тексеру материалдарын Экономикалық тергеу департаментіне жіберуге өкілеттігі жоқ және заң бойынша 2017-2018 жылдар кезеңін тексере алмады.

– Жексенғалиев Жәмангаринді жаңылыстырды. Сотталушының өзі:» Ия, мен оны алдадым, мен ештеңе жасамай ақша аламын деп үміттендім», – деді Руслан Шағатаев.

Өз сөзінде адвокат Жамангаринге 4 миллион теңге параны саусағымен көрсеткенін, ал бизнесменнің 40 миллион бергенін қорғаушы арандатушылық деп санайтынын айтты.

– Бұл бөлікте айыптау Жамангариннің өзіне ғана сілтеме жасайды, ол 40 миллион бопсалағанын айтады. Басқа дәлелдер жоқ. Сөмкеге келетін болсақ, Жексенгалиевтің өзі сөмкені ашпады, ақшаны қайта есептемеді. Ақша аудару кезінде Жаманғарин онда 40 миллион бар деп айтпады. Неліктен сөмке көлемді? Жексенғалиев онда бөтелке коньяк түрінде сыйақы болуы мүмкін деп жауап берді. Ол ұсталған кезде: «Сөмкеде қанша ақша бар?»,- деген сұраққа «Білмеймің» деп жауап берді. Сөмкедегі 40 миллион теңгені, біз арызданушы Жаманғарин тарапынан да, Сыбайлас жемқорлыққа қарсы қызмет тарапынан да арандатушылық әрекеттер деп есептейміз, — деді Шағатаев.

Өз сөзінің соңында адвокат соттан Жексенғалиевтің әрекетін «Пара алуға оқталу» бабынан «Алаяқтық» бабына қайта саралауды және оған бас бостандығынан айырумен байланысты емес жаза тағайындауды сұрады.

Сотталушы Рауан Жексенғалиевке сөз берілгенде, ол өзінің кінәсін ішінара мойындайтынын айтты.

– Мен Жамангариннен ақша алу фактісін мойындаймын, бірақ маған тағылған сома – 40 миллион теңгемен келіспеймін. Менің іс — әрекеттерімде алаяқтық көрініп тұр деп есептеймін, сіздің абыройыңыз, мен сотта берген айғақтарымда Жамангаринді алдап, одан ақша алғым келетінін толық растаймын, – деді сотталушы Рауан Жексенғалиев.

Сотталушы Рауан Жексенғалиевтің төрт баласы бар, олардың екеуі кәмелетке толмаған. Бұл туралы жұбайы сотқа оны бас бостандығынан айырмау туралы өтініш жасаған кезде айтты.

Талғат Омаров

Тақырып бойынша оқу: БҚО-да салық қызметінің қызметкері 40 млн теңге көлемінде пара алды деген күдікке ілінді