«Жүргізушілер жетіспейді, автобустар тұр»: Оралда қалалық көлік іркіліспен жұмыс істеуде
Маршруттарға автобустардың үштен бірі ғана шығады. Жергілікті автотасымалдаушылар дабыл қағуда-оларға жүргізушілер жетіспейді. Автопарк әкімшілігі 15 жұмыс күні ішінде жалақыны 300 мың теңгеге дейін көтерді. Сонымен қатар, қарбалас уақытта автобустар лық толы, оларға отыру мүмкін емес-әлеуметтік желілер осындай шағымдарға толы. Қала тұрғындары аялдамаларда автобустарды ұзақ уақыт күтуге шағымданады, олар жұмысқа, оқуға кешігіп келеді.
Біздің оқырмандарымыздың бірі редакцияға осындай хат жіберді:
«Автобус бағыттары туралы жаза аласыздар ма? Таңертең жұмысқа және мектепке бара алмаймыз. №2 маршрутта барлық автобустар лық толы. Міну мүмкін емес. Адамдар аялдамаларда қалады. Бүгін үш автобус өтіп кетті. Таңертең такси шақыру мүмкін емес-көлік болмайды».
«Батыс Қазақстан автобус паркі» ЖШС №4, №19, №22 және №30д маршруттарға қызмет көрсетеді. №2 микроавтобуста да осындай жағдай. Желіде автобустар жеткіліксіз болғандықтан, олардың арасындағы аралық 15-20 минутқа дейін ұлғайды, ал 7-8 минуттан болуы тиіс, – деп мойындады ЖШС құрылтайшысы Мұрат Абдрахманов. Және ол неге бұлай болғанын түсіндірді.
– Бізге №2, №24 және №30д маршруттары қызмет көрсеткен автокәсіпорын осы маршруттарды тастағаннан кейін уақытша берілді. Осыдан кейін бізде проблемалар басталды. Бізге жүргізушілер жетіспейді. Автобустар бар, бірақ жүргізушілер жоқ. Қазір бізде 158 жүргізуші жұмыс істейді. Тағы 36 жүргізуші қажет.
1 қыркүйектен бастап автотасымалдаушы жүргізушілерді жұмысқа тарту үшін жүргізушілердің жалақысын 15 күнге 300 мың теңгеге дейін көтерді (бұрын 180-220 мың теңге болатын). Бірақ әзірге нәтиже болмады: күніне бір-екі адам келеді, бірақ оларда D санаты жоқ, дейді Әбдірахманов.
– Үлкен автобусты жүргізу үшін жүргізушілер D санатына ие болуы керек, көптеген жүргізушілерде ол жоқ, бірақ оны алу оңай емес.
«Ақжол-Авто»ЖШС директоры Эльдар Вагапов та осындай пікірде.
– D санатын алудан бұрын D1 санатын алу керек. D1 санаты-микроавтобустар. Қазір бізде шағын автобустар жоқ. Егер сізде D1 санаты болса, онда D санатын тек үш жылдан кейін алуға болады. Ал сіз микроавтобустарды іздеп, үш жыл қайда жүресіз? Сіз үш жыл күте алмайсыз, басқа жерге барасыз.
«Ақжол-Авто» ЖШС №6, №7, №16 және №53 бағдарларға қызмет көрсетеді. Бұл тасымалдаушыға шамамен 40 жүргізуші жетіспейді.
№7 маршрут бойынша желіде 24 автобус жұмыс істейді (регламент бойынша осынша бекітілген). Демалыс күндері олардың саны 20 данаға дейін азаяды. Регламент бойынша автобустар арасындағы интервал сегіз минут. Вагапов қарбалас кезіндегі автобустардың лық толуын біледі. Бұл мәселені шешу үшін тасымалдаушы Mercedes маркалы бес үлкен автобус сатып алды. Алайда, тағы бір мәселе бар: жүргізушілердің жетіспеушілігі.
— Бізде техника жеткілікті, ал жүргізушілер жетіспейді – шамамен 40. 1 қыркүйектен бастап 15 күнге жалақы – 300 мың теңге өсті. Бірақ бұл барлық жүргізушілерге сәйкес келмейді», — дейді Вагапов. – Көпшілігі вахтаға кетеді. Оларға сол жерде жақсы төлейді, тамақтандырады, киім береді, үйге әкеліп-алып кетеді. Адам қай жерде жақсы екенін іздейді. Жүргізуші мамандығы өте қиын. Жүргізушілер таңғы сағат төртте тұру керек. Бесте олар базада, ал алтыда желіде жүруі керек. Сағат 22:00-де жұмыс аяқталады. Көлікті жуып, оларды тапсырғанша біршама уақыт өтеді. Яғни, олар күні бойы жұмыста болады. Әрине, жұмыс өте қиын.
Вагапов, егер билік D санатын алуды жеңілдетсе, мұны тасымалдаушылардың үлкен мәселелерінің бірі шешеді деп мойындайды.
«Батыс Дилижанс» ЖШС — де осыған ұқсас проблема бар-оларға 30 жүргізуші жетіспейді. Бұл тасымалдаушы №1, №33, №39 және №49 маршруттарға қызмет көрсетеді.
– Бізде №33 маршрутта проблема бар. Техника бар, толып тұр. Бірақ көлік жүргізетін ешкім жоқ. Жүргізушілер жетіспейді. Қазір жалақы 15 күнге 250 мың теңгеге дейін көтерілді. Жігіттер бір жағынан келіп қалар деп үміттенемін, — дейді «Батыс Дилижанс»ЖШС директоры Владимир Юркевич.
Юркевич №33 маршрутқа қала тұрғындары тарапынан шағымдар бар екенін мойындады. Атап айтқанда, олар желіде өте аз. Автобустар арасындағы интервал қандай деген сұраққа директор күн сайын әр түрлі деп жауап берді.
Сонымен қатар, автобустарға жүргізушілер жетіспейтіндіктен, автокәсіпорынмен шарттарды бұзып, жеке автобустардың иелері – сараланған тариф енгізілгеннен кейін кетіп қалды. «Олар күнделікті ақшаға үйреніп қалған, енді олар жалақыға жұмыс істегісі келмейді», — деп түсіндіреді Юркевич.
– Автобустарын үйлерді қояды. Егер біреудің ГАЗелдері болса, олар Ақсайға жұмыс істеуге барады. Біреулер «қызметкерледі тасуға» және т.б. орналасады. Біз Smart Qala компаниясының 9 пайызын төлейміз, бұл оларға да сәйкес келмейді.
Қаланың автотасымалдаушылары мемлекеттен көп миллиардтық субсидия алады, бірақ олар кәсіпорын директорларының айтуынша, олардың шоттарына екі-үш айға кешіктіріліп түседі. Барлық қосалқы бөлшектер, майлар мен шиналар қымбаттады, – дейді олар.
– Қосалқы бөлшектердің жетіспеушілігі байқалады. Оларға тапсырыс беріп, күту керек. Осы уақыт ішінде автобус тұрады. Олардың бағасы да тіптен қымбат. Бұрын 35 мың теңге тұратын резеңке қазір 126 мың теңге тұрады. Ал бес жыл бір орында тұр – сол 80 теңге. Мұндай тарифпен қалай жұмыс істеуге болады, – деп қорытындылады Юркевич.
Серік ЕСЕНОВ
