БҚО-да қоғам белсенділері жолдарды күрделі жөндеу кезінде ондаған бұзушылықтарды анықтады
Облыс бойынша 6 аудандағы 25 ауылды аралап, «Әділдік жолы» РҚБ өкілдері бірқатар автожолдар бойынша жол жұмыстарын мердігерлер сапасыз орындайтынын, құрылыс технологиясын сақтамайтынын, бірнеше объектілерде материалдарға бағаны көтеру фактілері бар екенін анықтады. Тендерлер көктемде ойнатылғанмен көптеген жолдарда жұмыс әлі басталған жоқ – тек жолдардан ескі топырақ алынып тасталды-оларда жол техникасы мен жұмысшылар жоқ.
Бұл туралы Оралдағы «Әділдік жолы» РҚБ өкілі Бауыржан Ахметжан «Әділдікті талап ет!» атты сыбайлас жемқорлыққа қарсы қызметпен бірлескен жоба аясында автожол саласындағы проблемалар мен сыбайлас жемқорлықты анықтау жұмысы барысында айтты.
Жазғы кезеңде жұртшылық автожолдарға күрделі жөндеу жүргізіліп жатқан 6 аудандағы 25 ауыл мен кентке баруды жүзеге асырды. Олар жол жұмыстарына мониторингті жергілікті тұрғындардан әлеуметтік желілерде және «Әділдікті талап ет» сайтына бұзушылықтар туралы хабарлаған мәліметтер негізінде жүргізді!»; кепілдік берілген жолдардың тізімін ұсынған облыс әкімдігінің; БҚО Сыбайлас жемқорлыққа қарсы қызметінің; басқа да мүдделі тұлғалардың, оның ішінде облыстың қоғамдық кеңесінің мүшелерінің; мемлекеттік сатып алу шарттары негізінде қоғамшылдар порталдан жинаған жолдардың тізімдері бойынша.
– Жергілікті жерлерде біз өз көзімізбен бірдей көріністі көрдік: барлық дерлік автожолдардың құрылысы тұр. Құрылыс компанияларының көпшілігі келісімшарттар жасасқаннан кейін және аванс алғаннан кейін жол төсемін дайындады, бар болғаны қиыршық тасты төседі және солай қалды. Көптеген компаниялар бірнеше нысандарды жинады. Бірақ олар үшін жұмыс істеуге уақыт жоқ. Жұмыстың көрінісі жасалды, ал іс жүзінде ешқандай жұмыс жоқ, – деді Бауыржан Ахметжан. – Бұл мердігерлердің жұмысына тапсырыс берушілер – ТКШ, аудан әкімдіктері, уәкілетті және құқық қорғау органдары, әсіресе халық тарапынан тиісті бақылау болмауының нәтижесі деп санаймыз. Біз болған және сюжеттер түсірген барлық дерлік ауылдарда жергілікті тұрғындар камераға сұхбат беруден (шағымдар, мәлімдемелер) бас тартты, дегенмен олар ауылдарда асфальт жолдардың жоқтығына қатты алаңдайды. Менің ойымша, бұл тұрғындардың немқұрайлылығы жергілікті биліктің әрекетсіздігіне және мердігерлердің бақылаусыз болуына ықпал етеді.
Анықталған бұзушылықтардың барлық фактілері бойынша қоғам белсенділері сыбайлас жемқорлыққа қарсы қызметке, прокуратураға, ІІБА, ГАСК және басқа да уәкілетті органдарға өтініш жолдады.
Бауыржан Ахметжан нысандарда олар техникалық қадағалау мамандарының жұмыстарын көрмегенін, олар шарттар бойынша жол компанияларының атқарып жатқан жұмыстарын қадағалап, үнемі жөнделіп жатқан трассаларда болуға міндетті екенін атап өтті.
Бауыржан Ахметжан нысандарда олар техникалық қадағалау мамандарының жұмыстарын көрмегенін, олар шарттар бойынша жол компанияларының атқарып жатқан жұмыстарын қадағалап, үнемі жөнделіп жатқан трассаларда болуға міндетті екенін атап өтті.
Ол жол саласында мердігерлердің, тапсырыс берушілердің және жол саласындағы сарапшылардың өздері түсіндіргендей, облыс бойынша жол жұмыстарының уақтылы және сапалы жүргізілуіне ықпал етпейтін бірқатар проблемалық жайттар бар екенін атап өтті. Ең бастысы-битумның жетіспеушілігі (зауыттар жазғы маусымда толық жұмыс істемейді немесе жөндеуге тоқтатылады. Сондай-ақ, битум алдымен республикалық трассаларға барады, осыған байланысты ол кент ішіндегі жолдарға жетпейді, бұл аудандардағы жолдарды жөндеу мерзімін 2-3 жылға созады.
Бірқатар жолдарда қиыршық тас жетіспейді (негізгі жеткізуші Ақтөбелік зауыт ақылы материалды жеткізіп үлгермейді).
Сарапшылар жұртшылыққа БҚО аудандарында жол салу кезінде сапасыз битум пайдаланылатынын атап өтті-ол жабысқақ емес, өйткені ол пайдаланылған автомобиль майымен араласқан.
– Жұмыс барысында сарапшылармен бірлесіп біз мердігерлер тендерлік құжаттамада мәлімделгеннен гөрі арзан құрылыс материалын пайдаланатынын анықтадық, – деді Бауыржан Ахметжан. – Мысалы, тротуарларға арналған М-400 маркалы қиыршық тасты олар жолдар мен көше жолдарына салады, бұл олардың шығындарын азайтады. Олар мұны не үшін жасайды? Бізге мердігерлер мұны үнемдейтіндіктен жасайтынын түсіндірді, өйткені олар келісімшарт сомасының 30% – на дейін тапсырыс берушіге қайтару түрінде беруі керек. Құрылыс материалдарын жеткізушілер оларға М-1200 маркалы қиыршық тасты емес, арзанырақ, М-400 немесе М-600 маркалы қиыршық тастарды жібереді. Бірақ құжаттар мен сертификаттарда ЖСҚ бойынша болуы керек. Бұл ретте сынамалар алынатын орындарда – тексеру үшін Керн іріктегішпен мердігерлер қажетті қиыршық тастың қабаттарын төсейді және нәтижесінде өз жолдарын еш қиындықсыз тапсырады.
Қоғам белсенділері құрылыс жұмыстарының барысы күздің аяғына дейін және қыс мезгіліне дейін созылатынын атап өтті, өйткені конкурстар өте кеш өткізіледі және жол жөндеу шарттары сәуір, мамыр немесе маусым айларында жасалады. Сонымен қатар, келісімшарт жасалғаннан кейін мердігер ГАСК-тен бір ай ішінде құрылыс талонын алуға міндетті. Сондай-ақ, бұл жұмыстың басталу уақытын кейінге қалдырады, бұл жөндеуді кешіктіруге, жаңбыр мен қар басталған кезде асфальт төсеу кестелерін қолайсыз маусымға ауыстыруға әкеледі.
– Біздің мониторинг өз нәтижелерін берді. 27.08.2022 ж.Теректі ауданының ТКШ бөлімі Теректі ауылдарындағы жолдарда жол жұмыстарының жоқтығы туралы біздің постымыздан кейін «Ануш Құрылыс» ЖШС – ні жосықсыз жеткізуші деп тану туралы сотқа жүгінді, – деді Бауыржан Ахметжан. – Біз халыққа, қоғам белсенділеріне шетте қалмауды және бізге және билікке жол салу мен жөндеу кезіндегі бұзушылықтар туралы хабарлауды ұсынамыз. Тек бірге біз жолдарымызды өзгерте аламыз.
Goszakup.gov.kz портал деректеріне сәйкес жыл сайын жолдарды күрделі жөндеуге және салуға республикалық және облыстық бюджеттерден қомақты сомалар бөлінеді: 2020 жылы – 26,6 млрд., 2021 жылы – 57,8 млрд. және 2022 жылы – 84,8 млрд. теңге, үш жылда-172,1 млрд. теңге.
Людмила КАЛАШНИКОВА
