БҚО-да қиыршық тасты тасымалдауға арналған жартылай вагондардың болмауына байланысты жол құрылысы кешіктірілуде
Биылғы жылы «Өнеге-Бисен-Сайхин» жолының учаскесінде жоспарланған 30 шақырым жолдың 12 шақырымы ғана салынды. Компания басшысының айтуынша, жоспардың бұзылуы Ресей стандарттарына сәйкес келмегендіктен Ресей Федерациясының аумағында жүре алмайтын қиыршық тасты тасымалдауға арналған жартылай вагондардың болмауына байланысты.
«ҚазАвтоЖол» ҰК » АҚ филиалының басшысы Қазбек Мәмбетовтің айтуынша, БҚО-да тас карьерлері жоқ, сондықтан қиыршық тас көрші облыстардан — Ақтөбе және Маңғыстау облыстарынан әкелінеді.
– Батыс өңір бойынша материалдарды дайындау Ақтөбе облысының Мұғалжар және Бершүгір станцияларынан жүзеге асырылады. Жүктеу станциясынан түсіру станциясына дейінгі қашықтық 1300 км-ден асады, бұл 10 күнге дейін созылуы мүмкін. Сонымен қатар, вагондар Ресей Федерациясының аумағы арқылы өтеді, ал кейбіреулері Ресей Федерациясының аумағында тасымалдау талаптарына сәйкес келмейді, бұл материалдарды жеткізуге қосымша кедергілер тудырады, — деп түсіндірді Мамбетов.
Бір шақырым жол салу үшін алты мың тонна қиыршық тас қажет-бұл 80-90 жартылай вагон. «Ақжол құрылыс»ЖШС компаниясының басшысы Әмірбек Төлегенов 50-ден 103 шақырымға дейінгі учаскеде «Өнеге-Бисен-Сайхин» тас жолында жол салып жатыр, деп түсіндіреді негізгі мәселе – Ресейге шығатын жартылай вагондардың жетіспеушілігі.
— Ақтөбе облысындағы қиыршық тас карьерінен Сайхин терминал станциясына дейінгі қашықтық 1700 шақырымды құрайды. Оның ішінде 760 шақырым жартылай вагондар Ресей Федерациясының аумағында өтеді. Сонымен, біздің жартылай вагондардың 90 пайызы ресейлік талаптарға сәйкес келмейді. Ресейліктердің доңғалақ жұптарына және тоннаж бойынша жартылай вагондарға жеке талаптары бар. Біз бұл мәселені сәуір айынан бастап көтердік, – деді Әмірбек Төлегенов. – Өткен жылы бізді тыңдамады, айыппұл салынды. Қыста біз ресейлік вагондармен тасымалдауды ұйымдастыруға тырыстық, тек қаңтар мен сәуір айлары аралығында 66 вагон қиыршық тасты тасымалдадық, бірақ биыл ғана 1600 вагон қажет болды.
Төлегенов сәуір айында Жолшылар БҚО әкімі мен Министрліктің шенеуніктеріне жете алғанын және «Қазақстан темір жолы» басшылығымен өткен кеңестен кейін 2022 жылдың шілдесінде оларға 400 жартылай вагон бөлгенін, соның арқасында оның компаниясы жоспарланған 30 жолдың 12 шақырымын сала алғанын айтты.
Екінші мәселе, жол компаниясы басшысының айтуынша, вагондардың айналымы, яғни олардың жүру уақыты.
— Бізде тек бір бағытта вагон 9 күн жүреді, жеткізушіден бізге— 18-19 күн. Бір айда шартты түрде айтсам, мен үш мердігерге 600 қиыршық тас вагон ала аламын. Қазір бұл жағдай жолға қойылған сияқты. Вагондар бір бағытта 5 күнде келе бастады. Мұндай қарқынмен жүруге тырысу керек, бірақ қазірдің өзінде 400 вагонның 220 — сы қиыршық тасты жеткізуден алынып, басқа бағыттарға – астық, көмір және т.б. тасымалдауға жіберілді-деп түсіндірді Төлегенов.
Төлегенов «Өнеге-Бисен-Сайхин» учаскесінде жол құрылысын жеделдету үшін қиыршық тасты тасымалдау үшін 400 жартылай вагон қалдыру керек, осылайша олардың көмегімен жол компаниялары қыс мезгілінде қиыршық тас дайындай алады.
— Егер біз қыста кем дегенде 70 пайыз қиыршық тас дайындаған болсақ, біз «Өнеге-Бисен-Сайхин»жолымен толыққанды жүруді қамтамасыз ете алар едік. Өткен жылы біз 10 шақырым жол салдық, биыл 12 шақырым жол салдық. 109 мың тонна қиыршық тастың 56 мың тоннасын ғана дайындалды Жобаны келесі жылы аяқтау үшін 200 мың тонна қиыршық тас қажет – бұл шамамен 2600-2700 жартылай вагон, ал бізде 10 мың жартылай вагонның тек екі мыңы ғана Ресей стандарттарына сәйкес келеді, — деді Төлегенов.
Құрылыс жоспарының бұзылуына байланысты жол компанияларына айыппұл салынады. Жолшылар бұған келіспейді және бұзылу олардың кінәсінен емес деп айтуға ниетті.
Естеріңізге сала кетейік, «Өнеге — Бисен – Сайхин трассасы ондаған жылдар бойы көліктері әр көктем мен күзде балшыққа батып бара жатқан жергілікті тұрғындарды сынға алды. Өз ауылдарына жету үшін тұрғындар бірнеше күн жол жүруге мәжбүр.
Талғат Омаров
