БҚО-да тұрғын үй сертификаттарын беруге бюджеттен бөлінген ақшаның 15% жұмсалды

Мемлекет тарапынан өз тұрғын үйін сатып алуға әлеуметтік осал отбасылардың 50 – і ғана материалдық көмекті пайдалана алды-көп балалы аналар, жетім балалар, мүгедек балаларды тәрбиелеп отырған отбасылар, сондай-ақ мемлекеттік қызметшілер мен бюджетшілер санатындағы әкімдіктердің кезекте тұрғандары. Орал ТКШ бөлімінде тұрғын үйге мұқтаж адамдар «Отбасы банкінде» қатаң іріктеуден өтпейтінін түсіндіреді – адамдарға пәтерді ипотекаға рәсімдеу үшін кірістер жетіспейді, немесе олардың кредиттік тарихы бұзылған немесе өз тұрғын үйіне жинақ мүлдем жоқ.

Облыстық энергетика және ТКШ басқармасының деректері бойынша 2022 жылға тұрғын үй сертификатын беру үшін облыстық бюджеттен 199,5 млн теңге бөлінді. Бұл тұрғын үй сертификаттары-тұрғын үй сатып алу кезінде халықтың әлеуметтік осал топтары үшін бастапқы жарнаны қалыптастыру кезінде мемлекеттен материалдық көмек түрі.

Орал мен аудандардағы ТКШ бөлімдері бір өтініш берушіге мемлекеттен 1,5 млн теңгеден аспайтын өтеусіз көмек сомасын мақұлдай алады.

Бүгінгі таңда БҚО-ның 50 тұрғыны жалпы сомасы 29 989,4 мың теңгеге тұрғын үй сертификаттарын алды (олардың 41 – і Орал қаласында және 9-ы БҚО аудандарында). Айта кетейік, 2020-2021 жылдары 99 азамат жалпы сомасы 49,759 млн теңгеге тұрғын үй сертификаттарын алды.

Орал қаласының тұрғын үй – коммуналдық шаруашылық бөлімінің тұрғын үй және жекешелендіру секторының басшысы Әлихан Мыңжасаров соманың басым бөлігі – 150 млн теңге-Орал тұрғындары үшін бөлінгенін айтады. Осы сертификаттар бойынша орташа чек-800-900 мың теңге. Бұл «Отбасы банкі»арқылы тұрғын үй сатып алу кезінде бастапқы жарнаны қалыптастыру үшін жетіспейтін сомалар. Ол тұрғын үй сертификатын жергілікті әкімдіктерге жалға берілетін-коммуналдық тұрғын үй алуға кезекте тұрған адамдар ғана ала алатынын атап өтті.

– 2022 жылғы 16 қарашада 41 адам Орал ТКШ бөлімінде 26 млн теңгеге жеке пәтер сатып алуға тұрғын үй сертификатын алды. Оның ішінде 31 отбасы «Нұрлы жер» бағдарламасы бойынша Зачаганск кентінде салынған жаңа үйлерден пәтер сатып алды, ал Орал қаласынан 10 кезекте тұрғандар Теректі ауданы Тоқпай кентіндегі көпқабатты үйлерден пәтер сатып алды, – деп түсіндіреді Әлихан Мыңжасаров.

– Олардың ішінде-бірнеше толық емес отбасылар, көпбалалы отбасылар, сондай-ақ мүгедек балаларды тәрбиелеп отырған отбасылар, сұранысқа ие мамандар бар. Мемлекеттен материалдық тұрғын үй көмегін пайдалана алған өтініш берушілердің орташа жасы-35-50 жас.

Сертификаттарды ұсыну бойынша әкімші әкімдіктердің ТКШ бөлімдері болып табылады. Тұрғын үй сертификаттарын алушылардың тізбесіне мүгедек балалары бар немесе оларды тәрбиелеп отырған отбасылар (Оралдағы кезекте тұрғандар арасында – 901); көп балалы отбасылар (1832); толық емес отбасылар (4744)кіреді; Денсаулық сақтау, білім беру, мәдениет, спорт, ветеринария, агроөнеркәсіптік кешен саласында және құқық қорғау саласында еңбек қызметін жүзеге асыратын сұранысқа ие мамандар (кезекте тұрғандар арасында -10389 адам тіркелген). 2022 жылғы 12 қыркүйектен бастап тұрғын үй сертификаттарын алушылардың тізіміне тағы үш санат енгізілді-жетім балалар және ата-анасының қамқорлығынсыз қалған балалар (тұрғын үйге кезекте 1924 адам тұр), бірінші және екінші топтағы мүгедектер (1462 адам), жасы бойынша зейнеткерлер (621).

Қазіргі уақытта Орал бойынша кемінде 137 адам пайдалана алатын тұрғын үй сертификаттарына бөлінген тағы 124 млн теңге игерілмеген күйінде қалып отыр (әрбір алушыға орташа чек биыл 800-900 мың теңгені құрағанын ескерсек).

Неліктен Орал ТКШ бөлімінде бұл ақшаны игермейді және тұрғын үйге мұқтаж адамдарға тұрғын үй сертификаттарын бермейді?

– Тұрғындар арасында тұрғын үй сертификаттарына сұраныс жоғары екенін көріп отырмыз. Күн сайын біздің тұрғын үй секторының мамандарына осы сертификаттар бойынша сұрақтары бар 3-4 адам келеді. Көптеген адамдар бұл сертификатты алу үшін «Отбасы банкінде»тұрғын үйге ақша жинауды бастау керек екенін білмейді. Пәтер сатып алу кезінде адамдарға мемлекеттен материалдық көмек алудан бас тарту мақсатымыз жоқ. Жыл басынан бері біз БАҚ-та тұрғын үйге кезекте тұрған азаматтардың тұрғын үй сертификатын алуға мүмкіндігі бар екендігі туралы хабарландыруды жариялай бастадық. Бірақ бұл ақшаны алу үшін өтініш берушілер Индустрия және тұрғын үй құрылысы Министрлігінің бұйрығында белгіленген барлық шарттарға сай болуы тиіс, – деп жауап береді Әлихан Мыңжасаров.

Оның айтуынша, өз пәтерін сатып алу үшін мемлекеттен материалдық көмек алғысы келетіндер жоғарыда аталған санаттардың бірі бойынша мемлекеттік қордан тұрғын үйге кезекте тұруы тиіс, олар «Отбасы банкінің» салымшылары болуы және сатып алғысы келетін пәтер құнының 20% – ы жинақталуы тиіс. «Нұрлы жер» мемлекеттік бағдарламасы бойынша салынған тұрғын үй сатып алу пулын жариялаған кезде бұл адамдар пәтер сатып алуға өтінім беруі тиіс. Кейіннен, банк отбасының төлем қабілеттілігін тексерген кезде, оған ипотеканы рәсімдеуге оң қорытынды берген кезде, сіз ТКШ-ға хабарласып, тұрғын үй сертификатын ала аласыз.

Мыңжасаров тұрғын үй сертификатын пайдаланғысы келетін отбасылар оған жету жолында «Отбасы банкінде»тұрып қалатынын атап өтті. Олардың табысы төмен және жинақ сомасы аз немесе кредиттік тарихы теріс, біреудің тұрақты жұмыс орны жоқ және сатып алушылар пулына қатысуға өтініш беру барысында өзінің төлем қабілеттілігін растай алмайды, нәтижесінде «Отбасы банкі»арқылы ипотеканы ресімдеуден бас тартылады.

Орал ТКШ бөлімінің тұрғын үй және жекешелендіру секторы басшысының айтуынша, тұрғын үй сертификаттары бойынша игерілмеген сомалар-сол 124 млн теңге-бюджетке қайтарылады. Келесі жылы олар қала бюджетінен тұрғын үй сертификаттарын беруге ұқсас соманы – 150 млн теңгені сұрады.

Людмила КАЛАШНИКОВА