«Aqjaiyq ӘКК» АҚ бизнестен инвестициялық жобалар бойынша 5 учаске алып қоюды көздеп отыр

Барлық бес жеке компания – «Bims Group» ЖШС «ЗемПром» ЖК, «SP Silk Way» ЖШС, «Жайық Даму» ЖШС, «Тасқала Транс Газ» ЖШС – екі жыл бұрын ӘКК-ге жер алды. Бірақ олар өз жобаларын жүзеге асыра алмады және өз учаскелерінде мәлімделген бизнес нысандарын сала алмады. 2023 жылғы ақпанда ӘКК-де негізінен көпқабатты үйлердің құрылысына берілген тағы 23 учаскенің тағдыры шешіледі-егер сот монополияға қарсы органның жағына шығып, бұл инвестициялық жобалар емес деп есептесе, онда кәсіпкерлер жерді қайтаруға мәжбүр болады.

«Aqjaiyq ӘКК» АҚ Басқарма төрағасы Нұржан ӨТЕПБАЕВ қазіргі уақытта ӘКК «ЗемПром» ЖК – мен (компанияның басшысы-Жандос Бисембаев) сот отырысын өткізіп жатқанын хабарлады. 2020 жылдың қазан айында кәсіпкер «Аqjaiyq ӘКК» – мен тауарлық бетон өндіру базасын салу жөніндегі бірлескен қызмет туралы шарт жасасты.

Жобаны іске асыру үшін ӘКК Оралдағы Желаево, 27/1 өнеркәсіптік аймағында ауданы 2,064 га «ЗемПром» ЖК учаскесін бөлді. Бірақ кәсіпкер база салған жоқ.

– 2022 жылғы 10 қазанда біз инвестициялық міндеттемелерді орындамағаны үшін 8 миллион 751 мың теңге көлемінде айыппұл төлеуді және ӘКК кәсіпорынға тауарлық бетон өндіру базасын салу үшін бөлген жер учаскесіне сатып алу-сату шартын бұзуды талап етіп, «ЗемПром» ЖК-на қатысты сотқа талап арыз бердік. Соттасу әлі жүріп жатыр. Кәсіпкер дауды бейбіт жолмен шешіп, жерді өз еркімен қайтарып, айыппұл төлегісі келмейді, – деп түсіндірді Нұржан ӨТЕПБАЕВ.

Оның айтуынша, БҚО прокуратурасының ұсынысы бойынша ӘКК екі жыл ішінде инвестициялық жобаларды іске асыруға алынған алаңдарда ештеңе салмаған бизнесмендерге жер учаскелерін беру кезінде заң бұзушылықтарды жою бойынша жұмысқа кірісті. Осылайша, «Аqjaiyq ӘКК» бұрын инвестициялық жобаларды бірлесіп іске асыруды жоспарлаған тағы 4 жеке компанияға шарттарды біржақты тәртіппен бұзу туралы хабарлама жіберді. Олардың қатарында «BIMS Group» ЖШС, «SP Silk Way» ЖШС, «Жайық Даму» ЖШС, «Тасқала Транс Газ»ЖШС бар.

– Шарттар біржақты тәртіппен бұзылды. Шарттардан бас тарту туралы хабарламалар барлық кәсіпкерлерге жіберілді. Келесі жылы бұл учаскелер жаңа инвестициялық жобаларды іске асыру үшін қайтадан іске қосылады, – деді Нұржан ӨТЕПБАЕВ.

«Bims Group» ЖШС-мен «Aqjaiyq» ӘКК бірлескен қызметі туралы шарт 18.08.2020 жылы «Batys Arena «Спорт кешенінің құрылысы» жобасы бойынша жасалды, алайда осы уақытқа дейін компания спорт кешенін салған жоқ.

«Sp Silk Way» ЖШС 2020 жылдың қараша айында БҚО, Бәйтерек ауданы, Краснов ауылдық округінде ауданы 2,0442 га учаскеде «Сырым» көлік-логистикалық кешенін салуды бастауды жоспарлаған болатын. Бірақ инвестор өз міндеттемелерін орындамады және соттың шешімі бойынша ӘКК пайдасына шарттық міндеттемелерді орындамағаны үшін 4,594 млн.теңге көлемінде айыппұл өндірілді.

«Жайық Даму» ЖШС 2020 жылдың қазан айында ӘКК-мен Оралдағы Әзірбайжан көшесі, 47 мекенжайы бойынша автокешен салу бойынша бірлескен қызмет туралы шарт жасасты. Автокешен әлі салынбаған-инвестор Орал ТКШ бөлімі учаскедегі ағаштарды кесуге рұқсат бермегендіктен жобаны іске асыруға кірісе алмайтынын мәлімдейді.

«Тасқала Транс Газ» ЖШС 2020 жылдың шілде айында ӘКК-мен ауданы 0,237 га, Солтүстік-Шығыс шағын ауданында-2, 48, Орал қаласында бес қабатты тұрғын үй салу бойынша бірлескен қызмет туралы шарт жасасты. Жоба кәріз-сорғы станциясының санитарлық-қорғау аймағында болғандықтан іске асырылған жоқ.

«Aqjaiyq ӘКК» АҚ ұйымдастыру-құқықтық жұмыс департаментінің басшысы Дмитрий Землянушнов монополияға қарсы ведомство (БҚО бойынша Бәсекелестікті қорғау және дамыту агенттігінің департаменті) ӘКК қызметіне тексеру жүргізіп, ӘКК бірлескен қызмет туралы шарт жасасқан 23 жер учаскесі инвестициялық жобалар болып табылмайды деген қорытындыға келгенін түсіндірді.

Бұл жобалардың көп бөлігі көп қабатты тұрғын үйлердің құрылысы болып табылады. 2022 жылдың басында 3-4 учаске бойынша кәсіпкерлер жерді игеруге кірісе алмады, қалғандары бойынша инвесторлар өз нысандарының құрылысын бастады: олардың ішінде құрылыс көлемінің 10% -. орындағандар, тіпті ғимараттарды 99% – ға тұрғызғандар да бар.

– Осы жыл ішінде кәсіпкерлер және біз өзіміз белгісіздік жағдайында тұрмыз. Біз АЗРК тұжырымдарымен келіспедік және сотқа шағым түсірдік, өйткені біз бұл тұжырымдарды субъективті деп санаймыз. Біз бірінші сатыдағы соттан ұтылдық, апелляциялық саты монополияға қарсы органның ұстанымын да қолдады. Қазір ӘКК – нің БҚО бойынша БҚА қатысты кассациялық шағымы Жоғарғы сотта қаралуда, – деді Дмитрий Землянушнов. – Біз ӘКК-нің инвестициялық жобалары ҚР Кәсіпкерлік кодексінің 284-бабына байланысты болуы тиіс деген тұжырымдарға шағымданамыз. Біз бұл бап бизнесті мемлекеттік қолдау шараларын – салықтық немесе кедендік жеңілдіктер түріндегі преференцияларды анықтайтындығына сүйенеміз. Біздің жағдайда біз инвесторлармен бірлескен қызмет туралы шартқа қол қоямыз және оларға ешқандай жеңілдіктер, заттай гранттар бермейміз. Біз ешқандай қаржылық құюды жүзеге асырмай, жерді пайдалану құқығымен жобаларға кіреміз. Инвестордың өзі жер учаскесін кейіннен сатып алумен жалға беру бойынша барлық шығындарды жабады. Тұрғын үй құрылысы да инвестициялық жобалар болып табылады. Кәсіпкерлер сонымен қатар жұмыс орындарын ашады, салық төлейді, аймақтың тұрғын үй инфрақұрылымын дамытуға ақша салады. Сонымен қатар, көп қабатты тұрғын үйдің құрылысы аяқталған кезде құрылыс салушы инвестор жергілікті әкімдіктердің коммуналдық меншігіне бір 1 бөлмелі пәтерді береді. Плюс-ол заңда көзделген үй салынған учаскенің кадастрлық құнын төлейді. Бірдеңе өндіретін зауыттар салатын инвесторлар көп емес. Егер біз оларды күтетін болсақ, онда біз басқа жобаларға ақша салуға дайын адамдарды да жоғалтуымыз мүмкін.

«Aqjaiyq ӘКК» АҚ Басқарма төрағасының орынбасары Дәурен Сүгірбаев сот талқылауы кезінде барлық 23 кәсіпкер өз жобаларын тоқтатқанын атап өтті. Инвесторлар Жоғарғы соттың қандай шешім қабылдайтынын күтеді (сот шешімі 2023 жылдың ақпанынан ерте белгілі болмайды). Олардың барлығы қазіргі жағдайдың қауіп-қатерлерін түсінеді: егер сот «Аqjaiyq ӘКК» пайдасына шешім қабылдамаса, онда жобаларды іске асыруды тоқтатуға тура келеді. Олар салған инвестициялар жоғалуы мүмкін. Бүгінгі таңда бірқатар инвесторлар жоба бойынша құрылыс-монтаждау жұмыстарын аяқтады, бірақ объектіні пайдалануға беру үшін жер учаскесін ала алмайды, осыған байланысты олар қаржылық шығынға ұшырайды.

Дәурен Сүгірбаевтың айтуынша, 2022 жылдың 1 қаңтарынан бастап «Аqjaiyq ӘКК» көпқабатты тұрғын үйлердің құрылысына байланысты жаңа инвестициялық жобаларды іске асыруды тоқтатты. Жоғарғы сотта дау шешілгенге дейін олар бұл бағыттағы қызметті жүзеге асырмайды. Бұл ретте ӘКК-де басқа бірлескен жобаларға ақша салуға дайын инвесторлар саны айтарлықтай азайды.

Мәселен, егер 2020 жылы «Аqjaiyq ӘКК» АҚ өңір бизнесмендерімен бірлесіп 19 инвестициялық жобаны, 2021 жылы – 17 жобаны іске асырса, 2022 жылы олардың саны 4 есеге – жылына 4 жобаға дейін қысқарды.

– Өңірдің инвестициялық тартымдылығы төмендеді, өйткені бизнесмендер бізбен бірлесіп өздері үшін қосымша тәуекелдерді көреді. ӘКК инвестициялық жобаларға беретін жердің айналасында көптеген шу-сыбайлас жемқорлыққа қарсы қызмет, прокуратура ӘКК арқылы жердің бөлінуін мұқият қадағалайды – әлеуетті инвесторлар учаскелерді алу үшін бізге жүгінуден қорқады, – деді Дәурен Сүгірбаев.

Людмила КАЛАШНИКОВА

Сандар

2022 жылы «Аqjaiyq ӘКК» АҚ корпорацияға ресімделген 82 пайдаланылмаған жер учаскесін мемлекет меншігіне қайтарды. Оның ішінде 52 жер учаскесі әлеуметтік дүңгіршектер салуға арналған – оларды салғысы келетіндер инвесторлар арасында табылмады және 30 жер учаскесі инвестициялық жобаларға қарастырылды.