«Олар мені күтеді, мен оларды қалай тастап кетемін?»,- дейді Оралдағы әлеуметтік қызметкерлер өз жұмыстары туралы
«Айналада ұрылар, алаяқтар мен шарлатандар, олардан қорғану керек», — деп қарт әйелдің дауысы редакциялық телефонның түтігінде қырылдап естілді. Әйел әлеуметтік қызмет қызметкерлеріне шағымданды. Мен оны аяп, оның үйіне бардым.
Менің есікті қарт әйел ашып (кейінірек оның 86 жаста екенін білемін), жылы жүзбен күлімсіреді. Пәтер жайлы және таза болды. Ұсынылған орындыққа отыра отырып, мен оның үйдегі тазалықты қалай ұстайтынын сұрадым.
– Сен кімсің? – деп сұрады әйел күтпеген жерден салқын дауыспен.
Содан кейін жарты сағат ішінде мен әйелге кім екенімді және оған не үшін келгенімді қайта-қайта түсіндірдім. Ол басын изеп, күлімсіреп, содан кейін тағы да менің кім екенімді сұрады, оның бетіндегі эмоциялар сұрақтармен бір уақытта өзгерді.
Содан кейін менің қарт сұхбаттасушым әйелдер оған келіп, оның қолынан ұратынын айта бастады. Ол маған зорлық – зомбылықтың ізі жоқ қолдарын көрсетіп: «Міне, олар маған қандай көгерулер қалдырғанын қараңыз! Олар мені тек қолыма ұрады. Неге екенін білмейсің бе?».
Кейінірек мен оның қартайған деменцияның барлық белгілері бар екенін білемін – сананың бұзылуы.
«Біздің қамқорлығымыз әртүрлі», – деп келіседі «Жұмыспен қамту және әлеуметтік бағдарламалар бөлімінің зейнеткерлер мен мүгедектерге әлеуметтік қызмет көрсету аумақтық орталығы» КММ директоры Абзал Молдағалиев. Ол қарттарға, зейнеткерлерге және мүгедектерге күтім жасайтын 170 әлеуметтік қызметкерді қадағалайды.
– Әлеуметтік қызметкердің жұмысы өте қиын, бірінші кезекте эмоционалды түрде қиын. Бізде жұмысшыларды қолдайтын арнайы психолог жоқ, біздің қызметкерлер мұндай жағдайларды өздері шешеді.
«Менің тәлімгерім бар, ол мүлдем қиын адам. Кейде бұл тітіркендіргіш болады. Мен жанжалды жағдайларға әзілмен жауап беруге тырысамын. Мен қайшылықты сәтті күлкілі етіп аудара аламын», – дейді Наталья ПОТАПЕНКО (мұнда есімдер мен фамилиялар әйелдердің өтініші бойынша өзгертілген – автор. ескерт.).
Наталья бес жылдан астам уақыт Әлеуметтік қызметте, ол жеті қарт адамға көмектесу үшін үйлеріне барады. Бұған дейін Наталья балабақша тәрбиешісінің жұмысын тастап кеткен. Білімі бойынша ол тәрбиеші және бұл оған көмектеседі. «Мен адамдармен оңай араласамын. Менің тәлімгерлеріммен тіл табысу, оларды өзіме қою қиын емес. Мен оларға қажет сезінемін», – дейді ол.
— Сіз бұл жұмыстан ақшасы жақсы жерге кеткіңіз келе ме? -деп, мен одан сұраймын.
– Ата-әжелерді қалдырып па! Сізді кім күтіп тұрғанын қалдыру керек пе? – деп,Наталья таңданыс білдірді. – Сіз оның не екенін түсінбейсіз. Күн сайын менің қарттарым бәрі жақсы ма деп ойлайды. Олар маған «Қайырлы таң» SMS жібереді. Менде осындай сәлемдесулерді жіберетін пысық әже бар.
Қадиша ҚУАНҒАЛИЕВАНЫҢ әлеуметтік қызметкер ретінде 10 жылдық тәжірибесі бар. Ол он қарт адамдарға көмектесуге барады. Ол бұл жұмыстан кетуге ойы жоқ дейді.
— Мен не істеп жатқанымды және неге жеп жатқанымды түсінудегі алғашқы қадамдарды алғаш бастаған кезімде де мен неге осындамын? Өйткені мен де қартаямын, сен де қартаясың. Кәрілік бәріне келеді», – деп күледі Кадиша. Әрі қарай: «Мен қартайған кезімде жақсы адамдар болғанын қалаймын».
Ол өз қарауындағыларға аптасына екі рет, ал біреуге-және олардың әл – ауқатына байланысты үш рет барады.
– Күн сайын мен олардың әрқайсысымен байланыстамын. Мүмкін біреуге шұғыл түрде дәрі-дәрмек сатып алуы керек, қысымды өлшеу керек. Біреуінің аяғын жазып, серуендеу керек. Ал қыста оларды сыртқа шығарудан қорқамын, мен олармен бірге жүремін. Біреу жай ғана әңгіме соққысы келеді», — дейді Кадиша.
«Әлеуметтік қызметкер үшін эмоционалды тұрақты және сабырлы болу өте маңызды», — дейді ол.
«Адамдарды тыңдап, түсіне білу өте маңызды», — деп қорытындылады Кадиша.
Абзал Молдағалиевтің айтуынша, апта сайын ұжыммен жоспарлау өтеді, онда әлеуметтік қызметкерлер атқарылған жұмысты талқылайды, проблемалық сәттермен бөліседі, егер олар туындаса, тәжірибе алмасады.
– Бізде кадрлардың ауысуы жоқ, бірақ керісінше болуы керек сияқты, жұмыс өте күрделі. Мысалы, жақында қызметкер зейнеткерлікке шықты, оның еңбек өтілі – 30 жыл. Оның орнына резервте болған кезде күткен адамдар бар. Әрине, әлеуметтік қызметкер үшін адамгершілік, өзін-өзі бақылау, адалдық маңызды. Олар көбінесе психолог немесе тіпті заңгер ретінде әрекет етіп, кейбір құжаттарды рәсімдеуге көмектеседі. Олардың міндеттері – азық-түлік сатып алу, үй жинау, ауруханаға апару, дәрі-дәрмек сатып алу, коммуналдық төлем, қыста қар тазалау, егер қамқоршы жеке үйде тұрса. Әлеуметтік қызметкер тамақ дайындай алады, ата-әжесімен бірге серуендеуге шыға алады. Бұл міндетті сәттер емес, бірақ, әдетте, барлық әлеуметтік қызметкерлер жасайды, — дейді Абзал Молдағалиев.
«Біздің жұмысымызда бәрі тегіс деп ойлаудың қажеті жоқ», — деп қосады Наталья Потапенко.
– Біздің жұмысымыз әлі де аз төленеді. Біз ауру адамдармен қарым-қатынас жасаймыз, бұл жұқпалы аурулармен де болады. Көбінесе бізде тұрақты емес жұмыс күні болады. Сіз адамның қатыгездігіне тап боласыз. Сіз жүрекке қабылдай алмайсыз және бұл біздің моральдық жағдайымызға әсер етеді», — деп түсіндіреді ол.
— Егер біреу жұмыстан кетсе, онда қандай себеппен деп ойлайсыз? – мен Натальядан сұраймын.
Олар төмен жалақы мен ауыр жүктемеге байланысты кетеді. Мамандық таңдауда адасып кеткен жастар бар, олар мұнда қалып қоя алмайды. Біздің жұмысымыз адамдарға қызмет етумен байланысты, мүмкін бұл өте қатты естіледі. Мұнда адамдарды жақсы көретін және шынымен көмектескісі келетін адамдар қалады. Тек адамға адам керек», – деп қорытындылады Наталья.
Анықтама:
Әлеуметтік қызметкерлердің 95% – ы әйелдер. Әлеуметтік қызметкерлердің жасы – 37-ден 50 жасқа дейін.
Әлеуметтік қызметкерлер әдетте жұмыс басталған сәтте айына шегерімдерден кейін 34 847 теңгеден 84 819 теңгеге дейін табыс табады.
5 жыл жұмыс істегеннен кейін жалақы 40 сағаттық жұмыс аптасы үшін айына 41 929 теңгеден 103 524 теңгеге дейін құрайды.
(Ақпарат ақпараттық порталдан алынды mojazarplata.kz)
ТАҚЫРЫП БОЙЫНША ОҚЫҢЫЗ: Оралдағы қарттар үйіндегі бір күн — «Соңғы күнге дейін
«Мен Аяз атаны көрген жоқпын»- жалғыз басты адамдар жаңа жылды қалай қарсы алады (БЕЙНЕ,ФОТО)
Мария ДРАЧЕВА
