Оралдағы әуежайды дамытуға әуежай операторының жаңа меншік иесі 10 млрд теңге инвестициялайды
«Орал апталығының» сұрақтарына «Орал «халықаралық әуежайы» ЖШС құрылтайшысы Дәулетхан Әзімханұлы Килыбаев жауап берді.
– Мәншүк Мәметова атындағы халықаралық әуежайды сенімгерлік басқаруға жаңа иелері ретінде үш жыл мерзімге алдыңыз – неге дәл осы мерзім анықталды? 3 жылдан кейін осы әуежаймен жұмыс істеудің қандай перспективаларын көресіз?
– Орал әуежайының жаңа жолаушылар терминалы әуежай операторына сенімгерлік басқаруға берілді. Естеріңізде болса, 2018 жылы «Халықаралық Орал әуежайы» ЖШС бұрынғы меншік иесі «Ақжайық» ӘКК-мен бірлескен қызмет туралы келісімге қол қойды, ол бойынша Әуежай қолданыстағы терминал ғимаратын ӘКК меншігіне берді, ал ӘКК құрылыс аяқталғаннан кейін жаңа терминал ғимаратын кейіннен сатып ала отырып, әуежайға басқаруға беруге міндеттенді. Бұрынғы КПО терминал ғимаратының орнында («Қарашығанақ Петролеум Оперейтинг» консорциумы) жаңа терминал ғимараты салынып, баланстық құны бойынша ӘКК меншігіне берілді. Бастапқыда терминал құрылысының құны 2,4 млрд теңгені құрады, осы сомаға әуежай осы ғимаратты сатып алады деп күткен, бірақ құрылыс кезеңінде құны 6,7 млрд теңгеге дейін ұлғайды.
Біз ӘКК мен «Орал халықаралық әуежайы» ЖШС-нің бұрынғы меншік иесі арасында жасалған шартты ұстанамыз және терминал ғимаратын сатып алуды жоспарлап отырмыз. Енді барлық мүдделерді ескере отырып, мұндай сатып алудың нақты шарттарын анықтау және келісу қажет. Қалай болғанда да, терминалды сатып алу жоспарлары сақталады және бұл оның құрылысына жұмсалған қаражатты БҚО бюджетіне қайтаруға мүмкіндік береді.
– Дәулетхан Әзімханұлы, Орал әуежайына қосымша қаражат салудың қажеттілігі бар ма? Нені жақсарту, жаңарту қажет? Осы үш жылда әуежай иелері әуежайды дамытуға қанша қаражат салғысы келеді?
– Орал әуежайында жаңа жолаушылар терминалының құрылысы оның дамуы үшін үлкен қадам болды. Қазір бұл ғимаратты заманауи технологиялармен толтыру, жолаушылар мен авиакомпанияларға қызмет көрсету, техникалық қайта жарақтандыру маңызды. Біз мұны жақын арада мақсат етіп отырмыз.
Ең алғашқы қадам-арнайы техника паркін жаңарту. Біздің команда әуежайды небәрі екі апта бұрын қабылдады, бірақ осы қысқа уақыт ішінде нақты нәтижелерге қол жеткізілді: Оралға келіп, жаңартылған арнайы көлік келеді: жедел жәрдем көлігі, экипаждар мен жолаушыларға арналған автобустар, ұшақтарды сүйреуге арналған қуат көздері мен тракторлар, жолаушылар траптары, патрульдеу және авиациялық қауіпсіздікті қамтамасыз етуге арналған автомобильдер, сондай-ақ багажға, жүктерге және поштаға арналған арнайы техника және басқа да көптеген жабдықтар. Орта мерзімді перспективада қар тазалау техникасын, деайсерді және басқа да арнайы техниканы қоса алғанда, неғұрлым кең техникалық қайта жарақтандыру жоспарлануда. Техникадан басқа, өндірістік ат жүйелері мен жабдықтары да жаңартылады. Бұл әуежайдағы бизнес-процестердің тиімділігін арттыруға мүмкіндік береді.
Жаңа меншік иесі әуежайды дамытуға жүздеген миллион теңге инвестиция салуда. Жолаушылар терминалы ғимаратын сатып алуды ескере отырып, Орал әуежайын дамытудың инвестициялық бағдарламасы 10 млрд теңгеден астам соманы құрауы мүмкін.
– Әуежайдың табыстылығын қалай арттыруды жоспарлап отырсыз? Оның жұмыс кестесінде қандай жаңа бағыттар пайда болады? БҚО тұрғындарына ел ішінде және шетелге ұшу үшін қолжетімді рейстер қажет. Мәншүк Мәметова атындағы Халықаралық әуежайдың жұмысында нені ауыстыруды жоспарлап отырсыз?
— Қазақстан ішінде және халықаралық бағыттар бойынша ұшуды қоса алғанда, әуежайдың маршруттық желісін дамытуға және жүк терминалын салу қажет болатын жүк тасымалдарын дамытуға назар аударуды жоспарлап отырмыз. Біздің жұмысымыздың басынан бастап қысқа уақыт ішінде осы жылдың мамыр айынан бастап Орал қаласынан Анталияға тұрақты рейстер ашу мүмкіндігі туралы Түрік авиакомпанияларымен алдын ала уағдаластыққа қол жеткізілді. Сондай-ақ, «Қазпошта»жүктеріне қызмет көрсету бойынша жұмыс басталды.
Алда БҚО, ИИДМ КММ, БҚО әкімдігі тұрғындарының қолдауымен жүзеге асырылатын үлкен жоспарлар күтіп тұр. Жоғарыда айтылғандай, негізгі міндеттердің қатарында әуежайды толық техникалық қайта жарақтандыру, халықаралық тасымалдарды дамыту бойынша әлеуетті іске асыру, сондай – ақ жүк тасымалдарын ұлғайту бар. Біз 3-5 жаңа халықаралық бағыттардың ашылуына және қолданыстағы маршруттардың жиілігін арттыруға сенеміз. Осылайша, жолаушылар ағынының жылына 150-200 мың жолаушыға өсуіне қол жеткізгіміз келеді-отандық авиакомпаниялар мен халықаралық тасымалдаушыларды Оралға жиі ұшуға көндіреміз. Осылайша, Орал қаласынан ұшу жиілігінің артуына қол жеткізгіміз келеді, нәтижесінде жолаушылар үшін авиабилеттер құнының төмендеуіне әкелуі тиіс.
Тағы бір маңызды бағыт әуежайдың өзінде қызмет көрсету сапасы мен жайлылығын арттыру үшін жолаушыларға арналған сервистерді дамыту болады.
— ҚР Азаматтық авиация комитеті Орал әуежайының такси жолын ауыр әуе кемелерін пайдалану үшін пайдалануға тыйым салды – Air bus. Сіз бұл мәселені қалай шешуді жоспарлап отырсыз?
– ИИДМ КГА-ның «такси жолын пайдалануға тыйым салғаны» бізге белгісіз. Бірақ біз перрон мен такси жолы күрделі жөндеуді қажет ететінін білеміз. Бұл жөндеуді жүргізу әуежайды дамытудың орта мерзімді мақсаттарының бірі болып табылады. Әуеайлақ стратегиялық объект екенін ескере отырып, оны қайта құру жөніндегі жоба мемлекеттік-жекешелік әріптестік форматында іске асырылатын болады.
– Орал әуежайы базасында Жүк хабы қалай ұйымдастырылады? Әуе көлігімен қай елдерден және қайда тасымалдауды жоспарлап отырсыз?
– Орал екі негізгі автокөлік магистралінің қиылысында, ірі қалалар – Саратов, Самара, Орынбор, Ақтөбе, Атырау арасында орналасқан, бұл ретте біздің көліктік Орал торабы бұрын бұл әлеуетті әлсіз пайдаланған. Барлық ауыр жүк көліктері өтіп бара жатты. Қазір БҚО әкімдігі Орал маңындағы жүк көлігі-логистикалық хаб үшін инфрақұрылым салып жатыр, кәсіпкерлер мен инвесторлар өздерінің КЛО және қоймаларын салып, осы жүк ағынына қызмет көрсетіп, облыс үшін ақша табуы үшін ЭБЖ, автомобиль және темір жолдарды жеткізуде. Біздің авиациялық жүк хабымыз салынып жатқан көліктік-логистикалық хабқа қосымша болады, бұл олардың әрқайсысын толықтыру және дамыту үшін үлкен синергетикалық әлеует. Қазір жүк терминалын салу туралы әлеуетті жүк операторларымен келіссөздер жүргізіп жатырмыз. Алайда, бұл міндетті ойдағыдай шешу үшін жоғарыда айтылған әуеайлақты қайта құру бойынша МЖӘ жобасын іске асыру қажет.
Қалай болғанда да, біз әуежай операторы ретінде жүк пен жолаушыларды тікелей тасымалдаумен айналыспаймыз. Біз жүк және жолаушылар авиакомпанияларына Орал қаласында осындай тасымалдарды дамытуға мүмкіндік беретін инфрақұрылым жасаймыз. Дүние жүзіндегі әуежайлар жүктерді тасымалдайтын авиакомпанияларға тек әуежай ішінде жүктерді тиеу-түсіру, сақтау, сұрыптау және өзге де қызмет көрсету бойынша қызметтер көрсетеді.
– Мәншүк Мәметова атындағы Халықаралық әуежайдың ресейлік бизнес жобасына қатысуына байланысты санкцияларға түсу қаупін қалай бағалайсыз? Орал әуежайы санкциялық тауарлар үшін – шетелден Ресейге ауыстырып тиеу базасына айнала ма?
– Сіз айтып отырған жағдайға негіз жоқ. «Өңірлердің әуежайлары» басқарушы компаниясына «Ретранс»АҚ иелік етеді. Бұл өзінің операциялық қызметін жүргізбейтін холдингтік компания. «Ретранс» ақ өз кезегінде кәсіпкер Владимир Резерге және «өңірлердің әуежайлары»ҚК менеджментіне иелік етеді. «Ретранс» АҚ да, «өңірлердің әуежайлары» ӨК де ресейлік кәсіпкер Виктор Вексельбергке тиесілі емес — қазақстандық баспасөзде онымен аффилиирленгені туралы пайда болған ақпарат шындыққа жанаспайды.
«Аймақтардың әуежайлары» Қылмыстық кодексі де, оның құрылтайшылары да, соңғы бенефициарлары да санкциялар тізіміне кірмейді және бұл тұрғыда ешқандай шектеулермен байланысты емес. Қазіргі жағдайда біз тәуекелдерді емес, мүмкіндіктер мен перспективаларды көреміз. Пандемия мен сыртқы саяси факторлардың құлдырауынан кейін әлемдік авиациялық тасымалдар қайтадан белсенді түрде өсе бастады. Мұндай жағдайда Орал әуежайы Өңірлік хабтың перспективалы орнын ала алады.
Оператор-компанияны бақылау қазақстандық тарапта қалады және қалады және оны шетелдік инвесторға беру мүмкін емес екенін атап өту маңызды. Қазақстан Республикасы Азаматтық кодексінің 193-1-бабының ережелеріне сәйкес шетелдік инвестор ҚР Үкіметінің қаулысымен мақұлданған жағдайда ғана осындай объектіге бақылау пакетін ала алады.
Людмила КАЛАШНИКОВА
