Оралда еріген су адамдар тұрғылықты тұратын 50-ден астам саяжай үйін басқан
Бірнеше күн бұрын «Ягодка»саяжайындағы 35 үй су астында қалды. Бүгін түнде, 16 наурызда, бөгет арқылы еріген су «Путеец» саяжай серіктестігіне кірді – онда 15-ке жуық үйді су алды. Осы қоғамның аумағы арқылы ағын су «Вишневый сад» серіктестігінің саяжайларына ауыстырылды, онда бірнеше тұрғын үй су тасқынынан зардап шекті. Қалалық бағбандар қоғамы Шаған жағалауындағы саяжай үйлері әлі де су астында қалады деп мәлімдейді. Қазір су басу қаупі бар аймақта – «Звездочка», «Энергетик», «Новь», «Парус» бау-бақша серіктестіктері бар.
– Осы аптада арналардан Деркөл және Шаған өзендері шыға бастады. Мұз әлі тұр, ал еріген су баратын жер жоқ болғандықтан, өзендердің жағасында орналасқан саяжайларды баса бастайды. Деркөл өзені қазір «Ягодка» саяжай қоғамындағы 35 үйді су басып қалды, бұл үйлерден адамдар эвакуацияланды. Су аз – 0,5 метр деңгейінде, бірақ ол тұрғын үйлерге кірді. Бұл үйлерде тұратын барлық адамдар эвакопункт-Деркөл кентінің мәдениет үйіне көшірілді, – дейді қалалық бағбандар қоғамының төрағасы Андрей Заозеров.
Заозеров қазіргі уақытта Деркөлдегі су деңгейінің көтерілуі тоқтағанын атап өтті. Жағдай тұрақтана бастады. Енді мұндағы саяжай үйлерін су баспайды.
«Қазгидромет» мамандары Орал бағбандық қоғамдарының өкілдеріне алдағы күндері Деркөл өзеніндегі су деңгейі төмендейтінін хабарлады. Шаған өзенінде, керісінше, су деңгейінің көтерілуі тіркеледі-өзендегі мұз жүрмей тұр. Содан мұз кептелісі пайда болады, ал су Шаған жайылмасына түседі.
– Егер өзендердегі мұз қозғалса, онда саяжайларды су басу жағдайы болмас еді. Еріген сулар өзенге кетер еді. Бірақ қазір өзендерде кептеліс пайда болады. Су саяжайларға түседі. Күн сайын біз саяжай серіктестіктеріне барамыз. Қазір Шаған жағалауындағы саяжай қоғамдарының төрағалары саяжайларды су басу қаупін азайту үшін бөгеттерді – мысалы,»Путеец», «Вымпел» қоғамдарын өз күштерімен нығайтуда, – дейді Андрей Заозеров.
Оның айтуынша, Шаған су деңгейінің көтерілуіне байланысты бүгін түнде бөгет арқылы су «Путеец» саяжай серіктестігіне кірді – онда 15-ке жуық үй су астында қалды. Осы қоғамның аумағы арқылы су «Вишневый сад»серіктестігінің саяжайларына кірді. Онда бірнеше үй еріген судан зардап шекті.Су әлі де келе береді. «Путейцте» – барлығы 100 үйдей, «Вишневый сад» қоғамында да солай. Қазір су басу қаупі бар аймақта «Новь», «Парус», «Звездочка», «Энергетик» (Деркөл және Самал ауданында) бау-бақша серіктестіктері де бар.
Су қоймаларынан алыс орналасқан басқа бау – бақша қоғамдарында жағдай тыныш-олар көп батпайды.Жайық жайылмасында орналасқан бірінші және екінші саяжай серіктестіктері бойынша қазіргі уақытта су басу қаупі жоқ.
Қалалық бағбандар қоғамының мәліметі бойынша, Орал бойынша барлығы 155 саяжай тіркелген. 85 саяжай қоғамы Шаған мен Деркөл жағалауларында, 70 – Жайық жағалауларында орналасқан.
Қала тұрғындары барлығы 22 мың саяжай учаскесін игеріп, 7 мыңға жуығы қараусыз қалды.
19-20 мың адам саяжай серіктестіктерінің тұрақты тұрғындары болып табылады.
Жыл бойы саяжайларда тұратын адамдардың көпшілігі Зачаганское саяжай серіктестігінде шоғырланған-мұнда 9-10 мың оралдық тұрады.
Қалған 9 мыңнан астам адам Телеорталық, Самал аудандарында, Шолохов көшесіндегі тас жол бойында, Асанда, бірінші және екінші саяжайларда саяжай серіктестіктері бойынша таратылды.
Саяжай үйлерін су басу қаупі жыл сайын көктемде «Зачаганский» массивінің тұрғындары үшін пайда болады, онда Ысқырық тауларынан еріген сулар жазғы тұрғындардың көшелері мен учаскелерін үнемі толтырады. Бұл Меловые горки ауылының жанындағы саяжайларда тұрақты тұратындар үшін №1 мәселе.
4-5 күн бойы «Зачаганское» саяжай серіктестігінің төрағасы Асылбек Кабетов өз командасымен өз қоғамындағы су тасқынының салдарын азайту бойынша жұмыстар жүргізуде – көшелерден су сорып алады, оның аулаларға құйылуына мүмкіндік бермейді. Сондай-ақ оларға Зачаган әкімдігі мен Орал әкімдігінің қызметкерлері көмек көрсетеді.
Андрей Заозеров Оралда су тасқыны туралы болжам болмағанын атап өтті-олар көп су күтпеді. Барлығы-норма шегінде. Бірақ бағбандар қоғамының төрағасы түсіну керек екенін түсіндіреді: наурыз су тасқыны аяқталмайды, өзендер ашылған кезде су әлі де келеді-бұл сәуірдің ортасында – мамырдың басында болады-Жайық пен Шағанның тасуы басталады. Қатты су тасуын күтпегенмен бәріне дайын болу керек.
– Адамдар өз саяжайларын су тасқынынан өздері құтқаруда. Өзара бірігіп, олар ақша қосып, өз аумағынан су сору үшін мотор сорғыларын сатып алуда. Бұл қымбат орнату, бәрі бірдей оларды сатып ала алмайды.Саяжайларда үнемі тұратындар және су тасқыны кезінде бір жерге кетуге мүмкіндігі жоқ адамдар судың төмендеуін күтеді. Олар ештеңе жасамайды, сорғылар сатып алмайды – оларда ақша жоқ, ал одан әрі не болатынын күтуден басқа жағдайдан шығудың жолы да жоқ, – дейді Андрей Заозеров. – Біз қала әкімдігінде жазғы тұрғындарға су тасқынының салдарымен күресуге неге көмектесуге асықпайтынын түсінбейміз. Неліктен қала тұрғындары мен саяжай серіктестіктерінің тұрғындары арасында мұндай бөліну жасалады, егер олар бірдей қала шегінде болса. Қарапайым қала тұрғындары сияқты, жазғы тұрғындар да еріген сулармен күресуде биліктің көмегіне мұқтаж. Адамдар өздерінің саяжайларында заңды түрде тұрады. Олар өздерінің саяжайларын тіркеді, мекен-жайлары бойынша тіркелді. Олар қазір биліктен су басқан үйлерінен еріген суды сорып алуға көмек күтуде.
Людмила КАЛАШНИКОВА
