ҰҚК азаматтық келіспеушіліктің кез келген акциясын бақылау функциясын беруге ниетті
Қазақстан билігі әлеуметтік қақтығыстарды ұлттық қауіпсіздікке қатер ретінде қарастыра бастады, сондықтан ұлттық қауіпсіздік комитетіне (ҰҚК) оларға араласуға және «іс-шаралар өткізуге» құқық беріледі, деп хабарлайды telegram-BES media арнасы. «Қазақстан Республикасы Ұлттық қауіпсіздік комитеті туралы ережені бекіту туралы» Президенттің Жарлығына тиісті түзетулер пакеті 6 сәуірде 20 сәуірде аяқталатын «Ашық НҚА» порталында жариялы талқылау үшін орналастырылды.
Ұсынылып отырған өзгерістер «ұлттық қауіпсіздік органдарының дағдарыс жағдайлары туындаған кезде, әлеуметтік сипаттағы төтенше жағдай режимдерін, төтенше жағдай, соғыс жағдайы және соғыс уақытында іс-қимылдарға дайындығын қамтамасыз ету»қажеттігін көздейді.
«Қарапайым тілмен айтқанда, енді кез-келген жанжал мен азаматтық келіспеушіліктің кез-келген әрекеті ресми түрде барлау қызметінің бақылауында болады. Шын мәнінде, бұл орын алады, бірақ жиі айтылмайды», — деп түйіндейді telegram арнасы.
1996 жылдан бастап ҰҚК-нің өкілеттіктері мен міндеттеріне «әлеуметтік сипаттағы ТЖ анықтау, алдын алу және жолын кесу» функциясы кіреді, егер бұл жағдайлар «мемлекеттік шекараның іргелес мемлекеттердің аумақтарынан жаппай өтуінен; конституциялық құрылысты күштеп өзгерту әрекеттерінен; терроризм актілерінен; билікті күшпен басып алуға немесе Конституцияны бұза отырып билікті күшпен ұстап қалуға бағытталған әрекеттерден; диверсиялардан туындаса; қарулы көтеріліспен.
ҰҚК-нің жаңа өкілеттіктері 2022 жылдың жазында қабылданған «төтенше жағдай туралы» жаңартылған Заңнан туындайды. Онда әлеуметтік ТЖ «белгілі бір аумақта адам шығынына, денсаулығына зиян келтіруге, елеулі мүліктік залалға немесе халықтың өмір сүру жағдайларының бұзылуына әкеп соғуы немесе әкеп соқтыруы мүмкін Әлеуметтік қатынастар саласындағы қайшылықтар мен қақтығыстардың туындауына байланысты төтенше жағдай»деп түсініледі.
2022 жылы Қазақстанның әскери доктринасына «дағдарыстық жағдай» — «әлеуметтік», табиғи және техногендік сипаттағы төтенше жағдайлардың туындауы салдарынан мемлекеттің қалыпты жұмыс істеу режимінің бұзылуына байланысты ел аумағындағы немесе оның жекелеген жерлеріндегі жағдай ұғымының енгізілгені туралы хабарланды.
Сондай — ақ, өткен жылдың жазында парламентте билік өкіліне бағынбау, оған қатысты зорлық-зомбылық қолдану, қызметкердің өміріне қол сұғушылық-ТЖ жағдайында және терроризмге қарсы операция жүргізілетін аймақта жаппай тәртіпсіздіктер кезінде жауапкершілікті күшейтетін түзетулер мақұлданды.
Шешім қабылдау кезінде күш құрылымдарының дербестігін күшейтуге бағытталған заң жобасы Қылмыстық кодекспен қатар төтенше жағдай және әскери жағдай туралы, Ұлттық ұлан туралы заңдарға өзгерістер мен толықтырулар енгізді. Осы түзетулер бойынша әлеуметтік сипаттағы ТЖ кезінде Мемлекет басшысының Жарлығымен әскерлерді пайдалануға болады.
Әлеуметтік сипаттағы төтенше жағдайларға байланысты заң жобаларын шенеуніктер мен депутаттар қаңтар айындағы қанды оқиғалардан кейін белсенді түрде талқылай бастады, ресми мәліметтерге сәйкес, 238 адам қайтыс болған.
Дереккөз: Азаттық радиосы (azattyq.org)
