БҚО билігі мен депутаттары шағын бизнес үшін бөлшек салықты 1% – ға төмендету келісті
Орал қаласында шағын бизнес үшін үш пайыздық бөлшек салық белгіленеді. Бұл туралы, бүгін Орал әкімі, облыстың қаржы басқармасының басшылығы, депутаттар мен облыстың кәсіпкерлер қауымдастығының өкілдері кәсіпкерлер палатасында өткен кездесуде келісті. Атқарушы билік пен депутаттар бұл шешімді алты ай бойы талқылады.

Депутаттар, олардың арасында көптеген кәсіпкерлер, осы уақыт ішінде оның мөлшерін 50% — ға-4% – дан 2% – ға дейін төмендетуді талап етті. Облыс пен қала әкімдіктері бұл салықты төмендетпеу керек деген ұстанымды ұстанды, өйткені Орал бюджеті онсыз да тапшы.
Естеріңізге сала кетейік, ағымдағы жылдың 20 наурызында «Салықтар туралы» заңға кәсіпкерлік қызметтің 190 түрі үшін бөлшек салықтың арнайы салық режимі енгізілді, ҚҚС шекті шегі 69 млн теңге. Мәслихаттар осы салықтың мөлшерлемесін 50% төмендетуге құқылы.
Бүгінгі кездесуде қалалық мәслихат депутаты Асланбек Аминов пен облыстық мәслихат депутаты Асқар Мерғалиев бөлшек сауда салығының мөлшерін 2% – ға дейін төмендету керек деген дәлелдер келтірді. Бұл ұстанымды Tatu шағын және орта бизнесті қолдау қауымдастығының төрағасы Гүлбану Әубәкірова қолдады. Ол қаладағы шағын бизнестің тоқырауға ұшырағанын, дамымағанын, ірі бизнес пен желілік гиперсупермаркеттердің қысымымен, олардың жеңілдіктері мен акцияларымен атап өтті. Олар үшін бөлшек салық режимі оңтайлы.
Статистика агенттігінің деректері Әубәкірованың сөздерін растайды-облыста жыл басынан бері жеке кәсіпкерлердің, оның ішінде базарларда сауда жасаушылардың сауда көлемі есепті кезеңде 32,9% – ға азайды. Ал жұмыссыздық деңгейі 10.9% – ға дейін өсті.
Облыс мәслихатының депутаты Асқар Мерғалиев бөлшек салық мөлшерін 2% – ға дейін төмендетуді талап етті.
– Біз оның мөлшерін бекіткеннен кейін барлық кәсіпкерлер бұл режимге көшуі мүмкін. Бұл режимде «бұрылыс» бар-салық жалақы қорын алып тастағанда есептеледі. Кәсіпкер өз қызметкерлерімен «ашық» жұмыс істеуге мүдделі болып, барлығымен шарт жасасады. Содан кейін әр қызметкердің жалақысынан жеке табыс салығы қосымша бюджетке түседі. Менің ойымша, біздің міндетіміз – шағын бизнесті осы салыққа аудару. Оның үш пайыздық мөлшерімен кәсіпкерлердің белсенділігі әлсіз болады. Ал 2% мөлшерінде біз кәсіпкердің әрекетін болжай аламыз. Кәсіпкерлер санының күрт төмендеуі болады, өйткені Бизнестің бөлінуі тоқтайды. Біз облыстағы кәсіпкерлердің нақты санын және жұмыссыздардың нақты санын көреміз, өйткені қазір бизнес туыстарына тіркелуде және олар жұмыссыз болып саналмайды.
Мерғалиев егер БҚО-да бөлшек салық мөлшері 3% болса, онда кәсіпкерлердің белсенділігі әлсіз болатынын айтты. Ол кәсіпкерлер бұл салық аз болатын басқа салаларға тіркелуге кететінін ескертті. Атап айтқанда, Алматылық кәсіпкерлер Қарағандыға барады, онда екі пайыздық бөлшек салық бекітілген, — деді Мерғалиев.
Қала әкімі Миржан САТҚАНОВтың айтуынша, шағын бизнес бөлшек салық режиміне көшкен жағдайда қала бюджетіне қанша қаржы түспейтіні алаңдатады. Мемлекеттік кірістер департаментінің өкілі бұл көрсеткішті атады-тек жарты жыл ішінде қала бюджеті шамамен бір жарым миллиард теңге алмайды.

– Барлық шағын бизнестің бөлшек салық режиміне өтпеуін қалай қамтамасыз етуге болады? Барлық қызмет түрлері мүмкін емес пе? – әкім сұрақ қойды, оған бұл көрсеткіш айқын әсер қалдырды. Ол қазіргі уақытта қала бюджетінде екі миллиард теңге жетіспейтінін айтты.
«Біз қазір жалақыда отырмыз. Менің бір қорқынышым бар – бюджетте шығындар болады», – деді қала әкімі.
Қаржы басқармасының басшысы Нұрлан Есенғалиев мынадай деректерді келтірді: бөлшек салықтың 4% режимінде қазіргі уақытта 31 заңды тұлға және 101 жеке кәсіпкер жұмыс істейді және олардан 86 млн теңге түсті.
— Бізде барлығы 4462 ЖШС және салық салудың оңайлатылған режимінде жұмыс істейтін 21 153 жеке кәсіпкер жұмыс істейді. Оларды бөлшек салық режиміне көшіру кезінде бір жыл ішінде қала бюджеті шамамен 1,5 млрд теңге алмайды, – деді ол.
«Сіз оларды кез-келген жолмен ала алмайсыз, тіпті бөлшек салықтың 4% қалдырсаңыз да. Себебі кәсіпкер оңайлатылған декларацияда қалып, тағы бір ЖК құрып, артық салық төлеуден аулақ болады», – деп жауап берді Асқар Мерғалиев.
Қала әкімі «бәрін түсіндім»деді:
— Егер бөлшек салық бизнестің өз қызметкерлерінің жалақысын ресми тәртіпке аударатындығына әсер етсе, яғни оларға барлық әлеуметтік және сақтандыру төлемдері түсіп, бөлшектенуді тоқтатса, онда бұл күшті дәлелдер. Салықтың үш пайызы осы бір жарым миллиард теңге шығынға ұшырайды, – деп түйіндеді ол.
Бөлшек салықты 2% – ға дейін төмендетуді талап еткен шенеуніктер мен депутаттардың талқылауы біраз уақытқа созылды. Соңында қала әкімі Міржан Сатқанов: «үш пайыз!” деп кесіп айтты. Атқарушы билік бұл салықты тек бір пайызға төмендетуге дайын екендігі белгілі болды.
Нәтижесінде шенеуніктер мен депутаттар қараша айының соңына дейін 3% мөлшерінде бөлшек салық бекітіліп, тиісті қаулы әділет департаментіне тіркеуге берілетініне келісті. 1 желтоқсаннан бастап шағын бизнес осы арнайы салық режиміне ауыса алады.
Басқа аймақтарда бөлшек салық мөлшері қанша төмендеді?
Қарағанды-3%
Астана-3%
Қызылорда-2%
Өскемен-2%
Екібастұз-2%
Жаңаөзен-2%
Курчатов-2%
Теміртау-2%
Ақтөбе — 3%
Тараз-2%
Тамара ЕСЛЯМОВА
ТАҚЫРЫП БОЙЫНША ОҚЫҢЫЗ: Орал мәслихатының депутаттары ШОБ үшін бөлшек салық мөлшерлемесінің мөлшерін қарауға дайындалуда