«Абыржу, дүрбелең және жағдайды қабылдауға тырысу» — БҚО су тасқынынан зардап шеккен тұрғындары туралы психолог
Орал мен облыс тұрғындары үшін көктемгі су тасқыны табиғи апатқа айналды, зардап шеккендердің жартысынан көбі жалғыз тұрғын үйден, малдан және басқа да мүліктен айырылды. Су басқан үйлерді тастап, адамдар эвакуациялауға мәжбүр болды. Олардың көпшілігі туыстарынан уақытша баспана тапты, бірақ эвакуациялық пункттерде тұруға тура келетіндер де аз емес. Эвакопункттерде психологиялық көмек көрсету және адамдарды қолдау үшін №1 қалалық емхана психологтардың тәулік бойы кезекшілігін ұйымдастырды.
50 адамға есептелген «Деркөл» МҮ эвакопунктте бес психолог ауысыммен, 24/7 режимінде зардап шеккендердің жанында болады. Қазір мұнда 48 адам орналастырылған.
№1 қалалық емхананың бірінші санаттағы психологы Раушан БӨЛЕКОВА қазіргі жағдайда зардап шеккендерге мұндай көмек қажет емес деп санаса да, психологиялық қолдау қажет екенін айтады.
— Менде және менің әріптестерімде эвакуацияланған адамдармен жұмыс істеудің нақты алгоритмі жоқ. Бұл жағдайда табиғи элементтерден зардап шеккен әрбір адамның реакциясы мен жағдайы мүлдем өзгеше. Бірақ «зиян келтірме» қағидасын психологтардың әрқайсысы ұстанады деп ойлаймын. Біз зардап шеккендерге өз көмегімізді жүктемейміз, бірақ әрқайсысына жақын екенімізді көрсетеміз, — дейді Раушан Бөлекова.
Оның айтуынша, зардап шеккендер психологқа әдейі жүгінбейді, байланыс кездейсоқ әңгіме түрінде болады.
— Адамды тыңдау және есту, оған сөйлеуге мүмкіндік беру өте маңызды, өйткені ол өзінің эмоцияларымен бөліседі және өзін қалай сезінетінін және бастан өткеретінін айтады, – дейді психолог.
Раушан Булекова болған оқиғаның алдын алуға болатындығы туралы өз пікірін білдіретін зардап шеккендер бар екенін айтады, бірақ дәл осы адамдар табиғи апатты болжау мүмкін емес екенін түсінеді. Басқа тұрғындар жақын арада бәрі аяқталады деп үміттенеді және мемлекет оларға тұрғын үй мен келтірілген залалды қалпына келтіруге көмектеседі. Ешкімнен ештеңе күтпейтін адамдар бар, тек табиғаттан баспанасын қалпына келтіруді бастау және өмір сүруді жалғастыру үшін судың тезірек кетуін сұрайды.
– Біз эвакопунктте тәулік бойы боламыз, адамдарды бақылаймыз және зардап шеккендердің агрессиясы мен ашуы жоқ екенін көреміз. Су енді келе бастағанда және алғашқы зардап шеккендер эвакуациялық станцияға кіре бастағанда, олар толқып, ашулы күйінде болды. Біраз уақыттан кейін адамдар жағдайға, бір-біріне үйреніп, ашу-ызасы төмендеді. Мұнда тұратындардың барлығы бір отбасы сияқты. Олардың эмоционалды жағдайы тұрақты болды. Келесі күндері өзендердегі су деңгейінің көтерілуі туралы хабарланғандықтан, біртіндеп дүрбелең басталды. Бірақ бұған қарамастан, олардың әрқайсысы бір-бірін қолдауға тырысты. Бірте-бірте дүрбелең де шегінді. Әрине, олардың барлығы су басу жағдайының жақын екенін білді және апат айтып келмейтінін түсінді, – дейді Раушан Бөлекова.
Эвакопунктте ата-анасымен бірге 13 бала тұрады.
Раушан Бөлекова мұндай уақытта балаларға өте қиын екенін түсіндіреді, Өйткені сіз оларға үйге жақын арада бара алмайтындығыңызды түсіндіре алмайсыз.
– Әрқайсымыз үшін үй-әсіресе балалар үшін қауіпсіз орын. Егер адам бір сәтте осы қауіпсіздік сезімін және үйін жоғалтса, онда психологиялық жарақат пайда болады. Ата-аналар мен барлық ересектер балаларға сабырлы және бәрі олардың бақылауында екенін көрсетуі маңызды. Көбінесе мұндай жағдайда балалар ашуланшақ болып, үйін сағынып, жиі жылай бастайды. Адамды дәрменсіз ететін кез-келген жағдай психикалық жарақат алады. Біздің эвакопунктте ересектер балалармен үнемі байланыста болады. Ата-аналар балалардың психологиялық жағдайы көбінесе ересек адамның мінез — құлқына байланысты екенін түсінеді, – дейді Раушан Бөлекова.
Айтпақшы, «Деркөл» МҮ қызметкерлері балаларға көп уақыт бөледі, олар кіші және үлкен балаларға арналған түрлі тақырыптық сабақтар ұйымдастырады. Барлық балалар мектептен тыс уақытта әртүрлі шығармашылық нөмірлерді қайталайды, кешке ата-аналарына концерттер ұйымдастырады.
Су тасқыны кезінде БҚО тұрғындарына психологиялық және ақпараттық қолдау көрсету үшін тәулік бойы «шұғыл желі» телефоны жұмыс істейді:
8 (7112) 55 40 88.
Мария ДРАЧЕВА
ФОТО Темірлан Иманғалиев
