БҚО-да комиссия су басқан 200 үйді жарамсыз деп таныды

Мәселен, Қаратөбе ауданы Қоржын ауылында 80 отбасы өз үйлеріне орала алмайды-үлкен су олардың үйлерін толығымен қиратты. Облыс аудандарында су тасқыны кезінде барлығы 380 үй қирады, қазір оларда адамдар тұрмайды. Комиссиялар бұл үйлерді зерттеуді жалғастыруда. Тұруға жарамсыз деп танылған барлық су басқан үйлер бұзылады. Олардың иелеріне мемлекет есебінен ауданы кемінде 80 шаршы метр, бағасы 22 млн теңгеден аспайтын жаңа тұрғын үй салынады.

Бұл туралы БАҚ-қа облыстық су тасқынына қарсы штабтың басшысы, БҚО әкімінің орынбасары Қалияр Айтмұхамбетов мәлімдеді.

Оның айтуынша, облыстың 8 ауданында су тасқыны жағдайы тұрақтанды, 54 аудан мен Орал қаласында ол шиеленісті болып қала береді.

Мұның себебі-Ресейден бастау алатын Жайық өзенінің көтерілуі. Су тасқыны басталғаннан бері өзендегі су деңгейі 6 метрден астам көтерілді.

Кеше ғана Январцево су бекетінде Жайық өзенінің көтерілуі 16 см, бүгін – 38 см болды.

– Соңғы екі күнде су күрт келе бастады. Қалада су тасқыны 21-22 сәуірде болады деп күтілуде. Біз қала шегінде Жайық өзенінің арнасы бойында қорғаныс бөгеттерін орнаттық, өзен деңгейі әлі де өсетініне дайындалып жатырмыз, – деп түсіндірді Қалияр Айтмұхамбетов. – Біздің ең басты міндетіміз-Жайық өзені бойындағы елді мекендерді және Орал қаласын қорғау, жағалауды нығайту жұмыстарын жүргізу.

Спикер БҚО-да Орал жағалауында 84 елді мекен, оның ішінде Орал қаласы бар екенін атап өтті. Бұл ауылдарда 80 мыңнан астам адам тұрады.

Бүгінде Жайық жағалауын нығайту және бөгеттер салуда жергілікті тұрғындар арасынан 5000 адам тартылған. Бұдан басқа, Қорғаныс министрлігі мен төтенше жағдай министрлігі, Шекара қызметі, «Ұлан» Ұлттық ұланы желісі бойынша әскери құралымдар тартылды.

Жағалауды нығайтуға 1300 арнайы техника жұмылдырылған. Оның 350-і-облысымыздың техникасы, 900 – ден астамы-Астана, Алматы, Шымкент қалаларынан және ҚР 11 облысынан тартылған жүк тиегіштер, самосвалдар.

– Қазіргі уақытта ұзындығы 102 шақырым болатын бөгеттердің құрылысы аяқталды. Бүгінгі таңда бөгеттерді тығыздау, кеңейту және биіктіктету жұмыстары жүргізілуде, — деді облыстық су тасқынына қарсы штаб басшысы.

Су тасқынынан зардап шеккендерге өтемақы төлеуге қатысты Қалияр Айтмұхамбетов бүгінде су басқан үйлер мен саяжайлардың иелерінен мемлекеттен біржолғы материалдық көмек көрсетуге 3494 өтініш түскенін айтты.

Аудандарда және облыста құрылған Комиссия осы өтініштермен жұмыс істейді. Бүгінгі таңда 836 өтініш өңделді. Жалпы сомасы 300 млн теңгеге 836 отбасы материалдық көмек алды. Өтініштерді қабылдау және су тасқынынан зардап шеккендерге бір реттік материалдық көмек төлеу бойынша жұмыс жалғасуда.

Қазір Орал маңында 3994 саяжай су басқан, олар негізінен Жайық жайылмасында орналасқан.

Жайылмадағы жазғы саяжайлардан бүкіл халық эвакуацияланды. Облыс бойынша 13 эвакопункт жұмыс істейді. Оларда 2300-ден астам адам бар, 93% – бұл қала маңындағы саяжайлардың тұрғындары. Қала және облыс әкімдігінде 4000-нан астам адамды орналастыруға арналған эвакопункттер резерві бар.

Жалғыз тұрғын үйі үлкен суға батып кеткен саяжай алаптарының тұрғындарына келтірілген залалды өтеуге қатысты Қалияр Айтмұхамбетов адамдар мемлекеттің көмегінсіз қалмайтынын мәлімдеді.

– 17 сәуірде ҚР Үкіметінің отырысы өтті, онда саяжай алаптарының тұрғындарына келтірілген залалды өтеу мәселелері қаралды. Жазғы саяжайлар бойынша ұсыныстар жиналады. Біз де өз ұсыныстарымызды жібердік. Енді түпкілікті шешім қабылданады, алгоритм әзірленеді. Содан кейін, менің ойымша, біз бұл мәселеде барлық нүктелерді қоямыз. Президент бірде-бір отбасы мемлекеттің көмегінсіз қалмауы керек деді. Жазғы тұрғындарға көмектесу үшін қандай мүмкіндіктер бар, біз оларды барынша пайдаланамыз. Ең бастысы, саяжай иелерінің барлық құқық белгілейтін құжаттары тәртіпте болуы керек, – деп түсіндірді облыстық су тасқынына қарсы штаб басшысы.

Су тасқыны кезінде үйлерін, мүлкін, малдарын жоғалтқан отбасыларға келтірілген залал қалай есептеледі?

– Барлық залал комиссия орындарында есептеледі. Үйлерге келетін болсақ, олар бойынша сараптама жүргізіледі. Мүлік пен мал бойынша залал ресми статистикада белгіленген нарықтық бағалар негізінде есептелетін болады, – деп жауап берді Қалияр Айтмұхамбетов.

Ол осы аптада мүлкі су тасқынынан зардап шеккен отбасыларға мал үшін өтемақы төлей бастайды деп уәде берді.

Оның айтуынша, малдың әр түрі үшін өзіндік нарықтық баға белгіленген. Қазір Қостанай облысында су тасқыны кезінде малынан айырылған ауыл тұрғындарына бекітілген тетік бойынша өтемақы төлене бастады. Халық тарапынан ешқандай шағым жоқ.

Жиһаз бойынша өтемақы төлеу алгоритмі әлі әзірленбеген, өйткені залалды бағалау механизмі толық анықталмаған.

Су тасқынында жалғыз тұрғын үйінен айырылған адамдар қанша өтемақы ала алады? Бұған дейін 22 млн теңге сомасы айтылған болатын.

– Комиссия үйлері су басқаннан кейін тұруға жарамсыз деп таныған адамдар үшін тұрғын үй салу, су жылынып, су кеткен бойда жеке құрылыс компаниялары бастайды. Әр үйдің ауданы кемінде 80 шаршы метр, құны 22 млн теңгеден аспайтыны алдын ала шешілді. Құрылыс компаниялары осы сомаға сәйкес келуі керек. Комиссия баспанасы жарамсыз деп таныған барлық адамдар міндетті түрде жаңа баспана алады, – деді Қалияр Айтмұхамбетов.

Бүгінде БҚО бойынша облыс аудандарында 1284 тұрғын үй су астында қалды.

Оның ішінде 380 үйде адамдар тұрмайды, олар тасқын сулармен қатты бұзылған.

Аудандардағы комиссиялар осы саннан 200 үйді тұрғын үйге жарамсыз деп таныды.

Мәселен, Қаратөбе ауданында, Қоржын ауылдық округінде су басқан 80 үйдің барлығы тұрғын үйге жарамсыз деп танылды.

Бұл ауыл тұрғындары үшін болашақ су басуды ескере отырып, биік жерлерде жаңа үйлер салынады.

– Қазір біздің алдымызда тұруға жарамсыз үйлерді бұзу міндеті тұр. Мамандар анықтауы керек: болашақта суға батып кетпеуін ескере отырып, олардың орнына жаңа үйлер салуға бола ма? Егер геодезистер белгілі бір елді мекенде тұрғын үй салу мүмкін емес деген қорытындыға келсе, өйткені оны су тасқыны кезінде үнемі су басатын болса, онда біз бұл ауылды басқа жерге көшіру туралы мәселені көтеретін боламыз, – деді облыстық су тасқынына қарсы штаб басшысы.

Облыс әкімдігі салынып жатқан «Ақжайық» шағын ауданында үйлері толығымен су астына кеткен саяжай алаптарының тұрғындарына пәтер беру нұсқасын қарастырып жатыр ма (мұнда бюджет есебінен кемінде 8 көппәтерлі тұрғын үй салынуда)?

– Әзірге бұл туралы ештеңе айта алмаймын. Алдымен біз республика деңгейіндегі саяжай алаптарының тұрғындарына келтірілген залалды өтеу мәселесі бойынша айқындық алуымыз керек. Үкіметте бірыңғай алгоритм алған кезде саяжай үйлерінің тұрғындарына келтірілген зиянды қалай өтеуге болады, осы бағытта жұмыс істейтін боламыз, – деп қорытындылады Қалияр Айтмұхамбетов.

Людмила КАЛАШНИКОВА

Фото Темірлан Иманғалиев

Помогите нам рассказывать правду

Наши журналисты не боятся добывать правду, чтобы показывать ее вам. В стране, где власти постоянно хотят что-то запретить, в том числе - запретить говорить правду, должны быть издания, которые продолжают заниматься настоящей журналистикой.

Мы хотим зависеть только от вас — тех, кто хочет знать правду, тех, кто не боится быть свободным. Помогите нам рассказать вам правду.

Пожалуйста, поддержите нас своим вкладом в независимую журналистику!

Это просто сделать.

Можете нас поддержать через KASPI GOLD, отправив свою сумму на номер 8 777 761 02 61

x
2025-06-16
Утром12.97 ℃
Днем25.48 ℃
Вечером25.98 ℃
Ночью19.46 ℃
Влажность45 %
ДавлениеhPa 1006
Скорость ветра4.88 м/с
2025-06-17
Утром18.79 ℃
Днем26.46 ℃
Вечером23.62 ℃
Ночью19.47 ℃
Влажность39 %
ДавлениеhPa 1004
Скорость ветра5.27 м/с