БҚО қоғамшылары «Чапаев – Казталовка – Жәнібек – РФ шекарасы» жаңа трассасында асфальт жабынының бұзылуын анықтады
Батыс Қазақстан облысында жолдардың шамамен 70%-ы қанағаттанарлықсыз жағдайда.
«Әділдік және Өркендеу» қоғамдық қоры және оның Батыс Қазақстан облысындағы өкілі, жемқорлыққа қарсы күрескер Азамат Мусилов көктемгі су тасқынынан кейін өңірдегі жолдардың жай-күйіне мониторинг жүргізуді бастады. Ол бұған дейін жол-құрылыс компаниясын басқарған, ал қазір басқа белсенділермен бірге өңірде салынып жатқан жолдарға қоғамдық бақылау жүргізеді.
Батыс Қазақстан облысында жолдардың шамамен 70%-ы қанағаттанарлықсыз жағдайда. Ал, қауіпсіз әрі жайлы жолдың ел экономикасына әсері мен өңір тұрғындары үшін маңызы айтпаса да түсінікті. Осы орайда «Әділдік және Өркендеу» қорының өкілдері мемлекет пен азаматтық белсенділердің назарын қазақстандықтарды сапалы көлік инфрақұрылымымен қамтамасыз ету мәселесіне аударуға ниетті.
Мониторинг тобының нысанасына іліккен алғашқы жол торабы – ұзындығы 139 шақырым болатын, республикалық маңызы бар – «Қазталов – Жәнібек – РФ шекарасы» бағытындағы тас жол. Дәл осы жолдың сапасына өңір тұрғындарының шағымы көп. Әсіресе, күз бен көктем мезгілдерінде жол азабы артып, жаңбыр мен қардың салдарынан машиналар, сондай-ақ арнайы техника балшыққа батып, тоқтап қалады. Ұзындығы 53, 43 және 42 шақырым деп үш учаскеге бөлінген республикалық автомобиль тас жолының құрылысымен «Uniserv» ЖШС және «Теміржол жөндеуші» ЖШС айналысады. Жол жөндеу жұмысы 2019 жылдан бері жүргізіліп келеді, құрылыс құны 61 млрд теңге. Сарапшы Азамат Мусиловтың мәлімдеуінше, жөнделген жолдың сапасы өте төмен.
– Мердігерлер жол-құрылыс жұмыстарын жүргізу кезінде Қытайда өндірілген төрт осьті карьерлік жүк аударғыштарды пайдаланады, олардың оське жүктемесі «Орал – Атырау» республикалық маңызы бар тас жолының және «Чапаев – Қазталов – Жәнібек – РФ шекарасы» бағытында жөнделетін жолдың мүмкіндігінен әлдеқайда асып түседі. Тапсырыс беруші, шамасы, жұмыстың дұрыс жүргізілуін бақыламайтын болуы керек. Нәтижесінде, «Орал – Чапаев» және «Чапаев – Сарықұдық» жол учаскелерінде терең ойық, бойлық және көлденең жарықтар, ақаулар пайда болған. Автобанның асфальт төсемі шөгіп, жарықтардың пайда болу қаупі бар, үш жыл бұрын салынған жолдың жағдайы бұлай болмауы тиіс еді, – деп түсіндіреді сарапшы.
«Uniserv» ЖШС, «Теміржол жөндеуші» ЖШС және «Атырауқұрылыс» ЖШС компаниялары 2022 және 2023 жылдары шұғыл жөндеу жүргізген учаскелерде де жолдың сапасы көңіл көншітпейді.
– Мұнда жол төсемінің бойлық және көлденең шөгуі, жол жабынының өрескел түйісуі әрі асфальт жабынының бұзылуы анықталды. Республикалық маңызы бар «Чапаев – Қазталов – Жәнібек – РФ шекарасы» жолының 73-шақырымында асфальт төсемінің жоғарғы және төменгі қабаты бұзылып, 4х4 метрлік жол негізінің топырағы құлаған. Бұдан әрі, республикалық маңызы бар «Чапаев – Қазталов – Жәнібек – РФ шекарасы» жолының 89-шақырымында «Чапаев-Қазталов» қозғалыс бағытының жолағында көлемі 3,2 м х 5,6 м жол жабындысының механикалық бұзылғаны анықталды, – дейді Азамат Мусилов.
Жол сапасын тексеру нәтижесінде, мониторинг тобының өкілі мынадай қорытындыға келді: топырақ қажетті деңгейде нығыздалмағандықтан жол жүктемеге төтеп бере алмады, сондықтан опырылып құлады. Бұған қоса, маманның пікірінше, ұсақталған асфальт төсемінің құрамы бекітілген стандарттарға сәйкес еместігін көрсеткен.
Азамат Мусилов «Чапаев – Қазталов – Жәнібек – РФ шекарасы» бағытындағы республикалық тас жолдың барлық учаскелерінде жол жамылғысының одан әрі бұзылып, шөгіп, одан әрі опырыла беретінін болжап отыр.
«Әділдік және Өркендеу» қоғамдық қорының өкілдерімен күш біріктіре отырып, сарапшы өңір үшін стратегиялық маңызы бар автомобиль жолдарын жақсарта түсу үшін бірқатар ұсыныстар әзірледі.
Оған жоғарыда аталған автожолдармен ауыр карьерлік техниканың жүруіне тыйым салу; Үлкен Шаған елді мекені мен Чапаев кентінің жанында деректерді электрондық базада сақтайтын стационарлық жүк көлік таразыларын орнату; учаскелер бойынша объектінің паспортына байланыстыра отырып, «Орал – Атырау және Чапаев – Қазталов – Жәнібек – РФ шекарасы» жолының ақауларын анықтау секілді ұсыныстар енгізілді. Мониторингтің келесі кезеңі өңірдегі тасқын сумен шайылған жол учаскелерінде өтеді.
«Жол активтерінің сапасы орталығы» РМК облыстық филиалының басшысы Абылайхан Алшынбаев «ОА»– на көлік министрлігінің және автомобиль жолдары комитетінің тапсырмасы бойынша 2024 жылы мердігерлер «Чапаев–Казталовка–Жәнібек-РФ шекарасы» республикалық трассасында жол жабынының барлық қабаттарын орнатумен негізгі құрылыс-монтаж жұмыстарын аяқтауы тиіс екенін айтты. Мүмкіндігінше олар жол белгілерін, қисық сызықты арқалықтарды, автопавильондарды, автожол бойындағы демалыс алаңдарын орнатуы керек.
Жол активтерінің сапасы орталығы осы трассаның бүкіл құрылысы барысында оның инспекциясын жүргізеді.
– Қоғам қайраткерлері белгілеген ақаулар-жолдың отыруы, асфальтбетон жабынының зақымдануы, жолдың опырылуы – орын алады. Оларды ешкім жасырмайды, біздің тексеру актілерімізде олар көрсетілген. Бұл бірқатар объективті себептерге байланысты болады. Сонымен, жол құрылысы әлі жүріп жатыр, бірақ осы республикалық трассаны да, аудандар ішіндегі жолдарды да салу үшін инертті материалдарды тасымалдайтын ауыр жүктер жүріп жатыр, – деп түсіндірді Абылайхан Алшынбаев.
«БҚО бойынша Жол активтерінің сапасы орталығының» басшысы «Чапаев– Казталовка–Жәнібек–РФ шекарасы»трассасы бойынша мердігерлер құрылыс материалдарын рұқсат етілген жүктемелер шеңберінде тасымалдайтынын атап өтті. Көлік инспекциясы қоғам қайраткерлерімен бірлесіп мониторинг жүргізіп, осы машиналарды таразылап, «Uniserv» ЖШС-не және «Теміржол Жөндеуші» ЖШС-не олардың сұрақтары туындаған жоқ.
Бірақ Орталық мамандарында салынып жатқан трассаның жекелеген учаскелерінде самосвалдар жүретіні, олар Казталов ауданында жолдың жобалық қуаты асып кететін автожолдар салу үшін инертті материал алып жүретіні туралы фото – және бейнеақпарат бар. Тіркемелері бар бұл машиналардың массасы рұқсат етілген 20 тоннаның орнына 40-50 тоннаны құрайды, бұл жаңа жолдағы опырылылу мен бұзылуларға әкеледі.
– Біз материалдарды жинадық және оларды көлік инспекциясына жіберуді жоспарлап отырмыз, сонда олар жаңа трассада жобалық массадан асатын жүктерді тасымалдайтын құрылыс компанияларына қатысты шаралар қабылдауы үшін, – деді Абылайхан Алшынбаев.
Ол мұндай фактілерді болдырмау үшін құрылыс материалдарының үлкен көлемін пайдаланатын негізгі жол дәліздерін басынан аяғына дейін емес, соңынан жолдың басына дейін салу керек екенін түсіндірді.
Қазір «Чапаев-Казталовка-Жәнібек – РФ шекарасы» және «Өнеге-Бисен-Сайхин» жол дәлізі бойынша осындай жағдай орын алуда: республикалық трассалардың барлық 6 учаскесі облыс орталығынан бағыт бойынша салына бастады – енді құрылысты жалғастыру үшін барлық инертті материалдарды мердігерлер қазірдің өзінде салынған автожол километрлері бойынша тасымалдауға мәжбүр. Жаңа жол жүк тасымалының үлкен көлемін құрайды, бұл жол төсемінің сапасына әсер ете алмайды.
Абылайхан Алшынбаев жолдың тозуы дәл қазір, оны пайдалануға бергенге дейін жүріп жатқанын түсіндіреді. Егер жоба бойынша бұл жол дәлізі Бисеннен және Ресей Федерациясының шекарасынан Оралға қарай салынса, онда асфальтбетон трассада бастапқы күйінде сақталатын еді.
– «Қазавтожол «республикалық» Чапаев-Казталовка-Жәнібек – РФ шекарасы » трассасының үш учаскесінің ешқайсысын қабылдамайды, егер оларда қандай да бір ақаулар болса. Нысанды пайдалануға қабылдағанға дейін мердігерлер автожолдағы барлық ақауларды жояды, содан кейін ғана жол қабылданады, – деп түйіндеді Абылайхан Алшынбаев.
Сонымен қатар, «Чапаев-Казталовка-Жәнібек – РФ шекарасы» республикалық трассасы пайдалануға берілген сәттен бастап ол бойынша кепілдік мерзімі 5 жылды құрайды. 2029 жылға дейін асфальт төсемде және су өткізу құрылыстарында туындайтын барлық кемшіліктерді мердігер компаниялар – «Uniserv» ЖШС және «Теміржол Жөндеуші»ЖШС түзететін болады.
Людмила КАЛАШНИКОВА
ОҚИ ОТЫРЫҢЫЗ: БҚО-да бұрын жөнделген жол келесі жылы қайта жөнделеді
1 наурыздан бастап Қазақстанның кей өңірінде ауыр жүк көліктерінің қозғалысына шектеу енгізіледі
БҚО-дағы «Орал-Тасқала» тасжолын шамадан тыс жүк тиелген самосвалдар қиратуда
