Қазақстандағы эмиграция тенденциясы. Әр бесінші азамат елден көшуді ойлайды
Мемлекетті басқару сапасын арттырмай, кәсіби мамандарды қолдау шараларын қабылдамай, эмиграцияның теріс тенденцияларын өзгерту қиын болады.
Қазақстандықтардың арасында шетелге қоныс аударуға деген қызығушылық артып келеді. Мұны DEMOSCOPE экспресс-мониторинг бюросының 13-24 қараша аралығында жүргізген «Қазақстандықтардың шетелге кеткен білікті мамандар туралы ойы» тақырыбындағы сауалнама нәтижесі растап отыр, деп хабарлайды «Адырна» ұлттық порталы.
Сауалнама мәліметтері қоғамда көші-қон мәселесінің өзектілігін және азаматтардың келешекке деген үміт-арманының өзгеріп жатқанын көрсетеді.
Сауалнамаға қатысқан әр бесінші респондент (21%) шетелге қоныс аудару туралы ойлайтынын айтқан. Олардың ішінде:
- 6,9%-і алдағы 2-3 жылда көшуді нақты жоспарлап отыр;
- 5,6%-і көшуді армандағанымен, қазір мүмкіндік жоқ екенін атап өткен;
- 8,4%-і белгілі бір жағдайлар болған жағдайда көшу мүмкіндігін қарастырады.
Сонымен қатар, респонденттердің басым бөлігі — 78,5% — жақын арада елден кетуді жоспарламайтынын білдірген.
Сауалнама нәтижесі көшу туралы ойдың көбіне жас ерекшелігіне байланысты екенін анықтады. Мысалы:
- 18-29 жас аралығындағы жастардың 25%-і көшуді қарастырады;
- 30 жастағылар арасында бұл көрсеткіш 30%-ке жақын.
Орта жастағы респонденттердің 10,7%-і нақты көшуді жоспарлап отырғанын білдірген.
Респонденттерден көшуге әсер ететін басты себептер сұралды. Жауаптардың негізгі топтамасы мынадай:
- Жоғары жалақы алу мүмкіндігі – 24,5%;
- Өздері мен балалары үшін перспективаның жоқтығы – 23,9%;
- Жақсы жұмыс табу – 14%;
- Өзін-өзі дамытуға жақсы жағдай – 13,2%;
- Сапалы білім алу мүмкіндігі – 11,7%.
Сонымен қатар, кейбір респонденттер сапалы медициналық қызметке (4,9%), қолайлы экология мен климатқа (3,8%), қауіпсіздікке (3%), туыстарға жақын болуға (2,6%) немесе кәсіби өсуге (4,4%) ұмтылатынын айтты.
Эмиграция туралы көзқарас та қоғамның маңызды көрсеткіші. Респонденттердің:
- 63,3%-і шетелге қоныс аударушыларға түсіністікпен қарайтынын айтқан;
- 11,4%-і оларды сынайтынын білдірген;
- 21%-і бұл мәселеге бейтарап қарайды.
Көші-қонның келешегіне қатысты пікірлер әртүрлі болды:
- 39,2%-і алдағы 3-5 жылда Қазақстаннан білікті мамандардың кетуі арта түседі деп санайды;
- 21,7%-і керісінше, елге мигранттар ағыны көбейеді деп ойлайды;
- 18,7%-і елден кетушілер мен келушілер саны шамамен тең болады деген пікірде;
- 20,4%-і нақты жауап беруге қиналған.
Сауалнама бойынша қазақстандықтар үшін шетелге көшуге ең тартымды елдер:
- АҚШ – 7,7%;
- Ресей – 6,2%;
- Еуропа елдері – 5,1%;
- Түркия – 4,6%;
- Канада – 2,6%.
Сонымен бірге, респонденттердің 35%-і көшуге ниет білдіретін ел жоқ екенін айтты.
DEMOSCOPE сарапшыларының пікірінше, білікті мамандардың шетелге көшуі Қазақстандағы өмір сүру сапасымен және мемлекеттік басқару тиімділігімен тығыз байланысты. Бұл мәселені шешу үшін:
- Экономикалық әл-ауқатты арттыру;
- Білім беру сапасын жақсарту;
- Заманауи медицинаның қолжетімділігін қамтамасыз ету;
- Қауіпсіздікті күшейту қажет.
Сарапшылар атап өткендей, мемлекетті басқару сапасын арттырмай, кәсіби мамандарды қолдау шараларын қабылдамай, эмиграцияның теріс тенденцияларын өзгерту қиын болады.
Қазақстаннан көшуді ойлайтын азаматтардың санының артуы — елдегі әлеуметтік-экономикалық және гуманитарлық мәселелерді шешу қажеттілігінің айқын белгісі. Мемлекет пен қоғамның бұл мәселеге уақытында назар аударып, тиісті шаралар қабылдауы қажет, өйткені адам капиталы — кез келген мемлекеттің ең құнды ресурсы.
