Алдағы бес жылда Қарашығанақта газ өңдеу зауыты салынбайды

Осы уақытқа дейін Karachaganak Petroleum Operating B. V. (KPO) акционерлерімен келіссөздер жүргізілуде — мұндай жауапты Энергетика министрлігіндегі «Орал апталығының» редакциясына берді. Сонымен қатар, күзде Энергетика министрлігі 2024 жылдың соңына дейін ГӨЗ құнын, құрылыс кезеңдерін және пайдалануға беру мерзімдерін бекітуді қамтитын түпкілікті инвестициялық шешімді күтеміз деп мәлімдеді. ҚР Үкіметі әлі күнге дейін KPO акционерлерін зауыт құрылысына 3,5 млрд доллар бөлуге көндіре алмады. Әрі қарай не болады?

Қарашығанақтағы газ дайындау зауыты. Фото KPO

Сонымен қатар, Батыс Қазақстан облысының әкімі Нариман Төреғалиев өткен жылдың қараша айында халық алдындағы есептерінде Қарашығанақтағы газ өңдеу зауыты 2028 жылға дейін салынатынын мәлімдеді. Алайда, әкім облыс тұрғындарына осындай жағымды хабарлама ұсынған сәтте де, қазір де оған негіз жоқ, бұған Энергетика министрлігі мен «ҚазМұнайГаз» ұлттық компаниясының «Орал апталығы»редакциясының сұрауына берген жауаптары дәлел бола алады.

Осы жоба бойынша қазіргі уақытта 2024 жылдың соңына дейін әзірленуі тиіс инвестициялық шешім де, негізгі жобалау да жоқ. Сонымен қатар, 2023-2027 жылдарға арналған ірі мұнай-газ және мұнай-газ химиясы жобаларын дамытудың кешенді жоспарында ГӨЗ салу жобасын іске асырудың стандартты кестесі 6-7 жылға созылатыны айтылған.

Жоба тұжырымдамасы жылына 3,3 млрд текше метрге дейінгі көлемде тауарлық газ өндіруді, оның ішінде КПО-ның өндірістік қажеттіліктері үшін отын газы түрінде жылына 0,6 млрд текше метрге дейін өндіруді көздеді. Жылына 3,2 млрд текше метр көлемінде тауарлық газды тасымалдауды қолданыстағы Қарашығанақ – Орал газ құбыры арқылы жүзеге асыру, кейіннен QazaqGaz арқылы өткізу жоспарлануда. Сондай-ақ, тұжырымдамада жылына 0,7 млн тоннаға дейінгі көлемде сұйытылған көмірсутекті газдарды өндіру және өткізу көзделген.

Қарашығанақ мұнай — газ кен орнында жұмыс істейтін ҚР Үкіметі мен шетелдік инвесторлар газ өңдеу зауытын салу жөніндегі жобаның құны жөнінде келісімге келе алмайды, – деп хабарлады БАҚ өткен жылдың жаз айының соңында.

ӨБК шарттары бойынша Қарашығанақ операторы қысымды қолдау және өндірілген газдың кемінде 40% өндіруді ұлғайту үшін қабатқа қайта айдауға міндетті. Алайда, KPO кен орнына ілеспе газдың шамамен үштен екісін айдайды, ал қалған үштен бірі Ресейге — Орынбор ГӨЗ-ге өңдеуге жіберіледі. Кен орнында өзінің өңдеу қуаты жоқ. Өткен жылы Орынбор МӨЗ жоспардан тыс техникалық аялдамаларға байланысты Қарашығанақтан шикі газ қабылдауды бірнеше рет тоқтатты.

Украина Ресейдің ресурстық базасын бұзу мақсатында мұнай өңдеу зауыттарының, отын қоймаларының және газ станцияларының ұшқышсыз шабуылдарын күшейтеді.

Бұл Қазақстанда газға деген ішкі сұраныстың артуы және оның жергілікті нарықтағы тапшылығы аясында.

Қарашығанақта МӨЗ салу КПО инвесторларына Қазақстанның ішкі нарығында газдың төмен бағасына байланысты экономикалық тиімсіз болып көрінеді.

2023 жылы Қарашығанақ кен орнынан 142,7 млн баррель мұнай эквиваленті және 12.6 млрд текше метр газ өндірілді.

Energy monitor қоғамдық қорының директоры Нұрлан Жұмағұлов өзінің жеделхат арнасында Қазақстанға өзінің тауарлық газы өте қажет екенін, сондықтан Қарашығанақтағы МӨЗ жобасының маңыздылығын бағаламауға болмайтынын атап өтті.

«Екінші онжылдықта Қарашығанақтағы жеке МӨЗ мәселесі талқылануда. Ал егер Орынбор ГӨЗ тұрса немесе шикі газды қабылдауды шектесе?»- деп сұрайды сарапшы.

Мұнай-газ саласының сарапшысы Асқар Исмаилов сондай-ақ МӨЗ-ді іске асырудың кез келген кідірісі Қазақстанға тиімді емес деп мәлімдейді.

Оның айтуынша, «Газ жобасы» Қарашығанақты игерудің үшінші кезеңі аясында жүзеге асырылуы тиіс. Оның шеңберінде ӨБК шарттарына сәйкес жоба акционерлері және қазақстандық тарап тепе-тең негізде қаржыландырған МӨЗ салынуы тиіс. Алайда, КПО құрылтайшылары кен орнын игерудің тағы бір әдісін — сұйық көмірсутектерді өндіру полкін қолдау жобаларын іске асыруды, қолданыстағы газды дайындау және қабатқа кері айдау жүйелерін кеңейту, жаңа өндіру және айдау ұңғымаларын бұрғылау арқылы таңдады. Бұл әдіс ГӨЗ салуды қарастырмайды, сәйкесінше инвесторлардың шығындарын азайтады. Бірақ Қазақстанды жылына қосымша 4-5 млрд текше метр тауарлық газсыз қалдырады.

Тамара ЕСЛЯМОВА

ТАҚЫРЫП БОЙЫНША ОҚЫҢЫЗ: Қарашығанақта ГӨЗ құрылысы неге созылып жатыр

Помогите нам рассказывать правду

Наши журналисты не боятся добывать правду, чтобы показывать ее вам. В стране, где власти постоянно хотят что-то запретить, в том числе - запретить говорить правду, должны быть издания, которые продолжают заниматься настоящей журналистикой.

Мы хотим зависеть только от вас — тех, кто хочет знать правду, тех, кто не боится быть свободным. Помогите нам рассказать вам правду.

Пожалуйста, поддержите нас своим вкладом в независимую журналистику!

Это просто сделать.

Можете нас поддержать через KASPI GOLD, отправив свою сумму на номер 8 777 761 02 61

x
2025-02-13
Утром-12.08 ℃
Днем-6.55 ℃
Вечером-8.34 ℃
Ночью-10.94 ℃
Влажность84 %
ДавлениеhPa 1026
Скорость ветра2.43 м/с
2025-02-14
Утром-11.91 ℃
Днем-4.92 ℃
Вечером-8.29 ℃
Ночью-10.3 ℃
Влажность80 %
ДавлениеhPa 1022
Скорость ветра4 м/с